Η αντίστροφη μέτρηση στο μεγάλο στοίχημα του ασφαλιστικού ξεκινά σήμερα με την ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών και του Προέδρου της Δημοκρατίας για το σχέδιο Κατρούγκαλου – ένα σχέδιο, που έως αύριο αναμένεται να παραδοθεί και στους δανειστές.

Ο υπουργός Εργασίας θα ξεκινήσει τα ραντεβού με τους πολιτικούς αρχηγούς στις 11 το πρωί στην Βουλή, με πρώτον στη σειρά τον προσωρινό πρόεδρο της ΝΔ Γιάννη Πλακιωτάκη, ενώ η συνάντηση με τον Προκόπη Παυλόπουλο στο Προεδρικό Μέγαρο έχει οριστεί για τις 6 το απόγευμα.

Οι κινήσεις αυτές εντάσσονται στην σταθερή τακτική αναζήτησης συναινέσεων από την πλευρά του Μαξίμου – μια τακτική, που αποτελεί πάγια πολιτική πυξίδα για τον δύσκολο μήνα που έρχεται παρά το μπαράζ διαβεβαιώσεων από κορυφαία κυβερνητικά στελέχη ότι η πλειοψηφία των «153» είναι συμπαγής.

Ο ίδιος ο Γιώργος Κατρούγκαλος, άλλωστε, αναγνώρισε με τη συνέντευξή του στο Εθνος, ότι η μάχη με τους δανειστές θα είναι σκληρή, ενώ φωτογράφισε το ΔΝΤ επιβεβαιώνοντας ότι ορισμένοι εξ αυτών έχουν ιδιαίτερη εμμονή με τις μειώσεις συντάξεων. Εξίσου εύγλωττος ήταν, στην Καθημερινή, και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος λέγοντας ότι η διαπραγμάτευση «εμπεριέχει διαφορετικές αξίες» από την πλευρά της κυβέρνησης και των πιστωτών και, ως εκ τούτου, «επόμενο είναι να έχουμε και νίκες και ήττες».

Οι (πιθανές) νίκες και ήττες

Στις «νίκες πάσει θυσία» η κυβέρνηση καταγράφει πάντοτε την προστασία των κύριων συντάξεων – εξ ου και το μήνυμα του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα «ναι στην τήρηση της συμφωνίας, όχι σε αδικίες» – , μια ήττα όμως που δεν μπορεί να αποκλειστεί είναι εκείνη που αφορά τις επικουρικές. Το σχέδιο που θα παρουσιάσει στους αρχηγούς και στην τρόικα ο Γιώργος Κατρούγκαλος δεν προβλέπει μειώσεις στις επικουρικές – αντιθέτως, προβλέπει αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, σε ποσοστό 1% από τους εργοδότες και 0,5% από τους ασφαλισμένους.

Όμως, στην περίπτωση που η «εμμονή» του ΔΝΤ δεν καμφθεί, το Plan B της κυβέρνησης εξακολουθεί να περιλαμβάνει αναλογικές και κλιμακωτές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις άνω των 170 ευρώ, ενώ ως Τρίτη εφεδρεία υπάρχει πάντοτε και η επιβολή φόρου υπέρ συντάξεων στις τραπεζικές συναλλαγές, όπως επιβεβαιώνουν και κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών.

Με αυτή τη διπλή γραμμή άμυνας και εφεδρειών ο υπουργός Εργασίας θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα την τελική διαπραγμάτευση με το «κουαρτέτο», ενώ παράλληλα ο ίδιος ο πρωθυπουργός θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την ενεργοποίηση των διπλωματικών διαύλων και πολιτικών λύσεων κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η πολιτική διαπραγμάτευση

Σ’ αυτήν την δεύτερη προσπάθεια, ωστόσο, τα περιθώρια δεν είναι ανεξάντλητα και οι προθέσεις του Βερολίνου παραμένουν ανοιχτό ερώτημα, ενώ ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί και σε ευρωπαϊκούς κύκλους είναι και η δήλωση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα ότι η λύση πρέπει να αναζητηθεί σε επίπεδο Eurogroup και όχι συνόδου κορυφής της ΕΕ.

Υπό το σκηνικό αυτό, η γραμμή στην οποία προτίθεται να κινηθεί ο πρωθυπουργός είναι η αποδοχή γενναίων και ριζικών μεταρρυθμίσεων προκειμένου να καταστεί βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα, αλλά με τρόπο που θα είναι κοινωνικά δίκαιος και θα επιμερίζει τα βάρη κυρίως στους έχοντες.

Ο υπολογισμός των νέων συντάξεων

Σε ό,τι αφορά αυτή τη ριζική, γενική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού το σχέδιο Κατρούγκαλου προβλέπει ότι οι αλλαγές θα γίνουν σταδιακά σε ορίζοντα τετραετίας, οι συντάξεις θα υπολογίζονται με κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης για ολόκληρο τον ασφαλιστικό βίο – δηλαδή, κατά μέσο όρο σύμφωνα με τις πληροφορίες θα κυμαίνεται περίπου στο 60 με 65% για 40 χρόνια ασφάλισης. Τα δε κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης θα είναι υψηλότερα για τις χαμηλές συντάξεις και χαμηλότερα για τις υψηλές, ενώ σχεδιάζεται και πλαφόν για τις συντάξεις άνω των 2.500 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά την εθνική σύνταξη, το σχέδιο προβλέπει ότι θα χορηγείται σε όσους έχουν 15 χρόνια ασφάλισης και έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους και θα κινείται κοντά στα 380 ευρώ.

Οι βασικοί άξονες του ασφαλιστικού

Κύρια σύνταξη

Νέος τρόπος υπολογισμού, που θα προκύπτει από το σύνολο τους εργασιακού βίου του ασφαλισμένου και θα έχει κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης. Το τελικό ποσό της σύνταξης που θα λαμβάνει ο ασφαλισμένος θα προκύπτει από τις εισφορές που έχουν καταβάλλει, από τα χρόνια εργασίας και από το ποσοστό αναπλήρωσης. 

Οι πιστωτές θέλουν ειδικά για την κύρια σύνταξη το ποσοστό να μην υπερβαίνει το 50% του συντάξιμου μισθού. Το τελικό ποσοστό αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων θα αποτελεί συνάρτηση και του ποσοστού αναπλήρωσης των επικουρικών συντάξεων, έτσι ώστε στο σύνολό τους κύρια και επικουρική σύνταξη να μην υπερβαίνουν το 65%-70% του συντάξιμου μισθού.

Εθνική σύνταξη

Το ποσό της εθνικής σύνταξης θα ορίζεται στα 384 ευρώ σήμερα και θα χορηγείται για όλους χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Η χρηματοδότησή της θα γίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Προϋπόθεση χορήγησης είναι να έχουν συμπληρωθεί 4.500 έως 6.000 ημέρες ασφάλισης (15-20 έτη).

Η σύνταξη θα απονέμεται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του ασφαλισμένου. Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο αυτή η σύνταξη να χορηγείται μετά το 2019 ακόμη και για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος, αλλά με εισοδηματικά κριτήρια.

Ασφαλιστικές εισφορές

Η ελληνική πρόταση θέλει αύξηση των εργοδοτικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα και των εισφορών των εργαζομένων κατά μισή μονάδα. Ως αντίμετρο, υπάρχει το ενδεχόμενο να επιβληθεί φόρος (0,1%) στις τραπεζικές συναλλαγές.

Πλαφόν

Προτείνεται να επιβληθεί πλαφόν για τις υψηλές συντάξεις στα επίπεδα των 2.300 ευρώ, εάν πρόκειται για κύρια και των 3.000 ευρώ εάν πρόκειται για άθροισμα συντάξεων.

Επικουρικές συντάξεις

Στην περίπτωση που χρειαστεί να μειωθούν υπολογίζεται ότι θα υπάρξουν στοχευμένες περικοπές, οι οποίες μπορεί να υπερβούν και το 20%, ανά περίπτωση από το όριο των 170 ευρώ και άνω.

Ενοποιήσεις Ταμείων

Δημιουργείται ένα ταμείο ασφάλισης για όλους, με κορμό το ΙΚΑ, ενιαίους κανόνες υπολογισμού των εισφορών και παροχής σύνταξης.