Τρεις μεγάλες – όσο και αμφιλεγόμενες – θεσμικές τομές βρίσκονται στο φάκελο των εισηγήσεων που εξετάζει ο πρωθυπουργός εν όψει της παρουσίασης της κυβερνητικής πρότασης για την Συνταγματική Αναθεώρηση.

Πρόκειται για την απ’ ευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, τα συμβουλευτικά δημοψηφίσματα, αλλά και την αλλαγή του πλαισίου για την υποβολή πρότασης μομφής με τρόπο τέτοιον ώστε να ενισχύεται η κυβερνητική σταθερότητα.

Και οι τρεις αυτές εισηγήσεις έχουν θερμούς υπέρμαχους και εξίσου θερμούς… πολέμιους εντός της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ και οι τελικές επιλογές του Αλέξη Τσίπρα μεταξύ των δύο στρατοπέδων αναμένονται εντός των επόμενων 24ώρων. Πρόθεση του Μαξίμου, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, είναι οι αλλαγές στο Σύνταγμα να έχουν «καθαρό αριστερό αποτύπωμα» και να «ενισχύσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τη συμμετοχή των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες», ωστόσο οι τελικές αποφάσεις δεν αναμένονται πριν συνεδριάσει η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ και, ενδεχομένως, και η Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Η σύγκλιση των κομματικών οργάνων τις επόμενες ημέρες αποτελεί αίτημα πολλών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, με πλέον ηχηρές τις δημόσιες διαμαρτυρίες της ομάδας των «53» για απουσία εσωκομματικού διαλόγου. Οι «53» έχουν εκφράσει και τις πιο έντονες αντιρρήσεις για την απ’ ευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας καταλογίζοντας μάλιστα – με το γνωστό άρθρο στο communality.gr – «λαϊκισμό» και «σαθρά επιχειρήματα» στον πρωθυπουργό.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ανακοίνωση της κυβερνητικής πρότασης αναμένεται έως τη Δευτέρα κι έως τότε πρόθεση του Μαξίμου είναι να έχει κλείσει και τα εσωκομματικά μέτωπα. Μετά την αποψινή, άλλωστε, ψηφοφορία για την απλή αναλογική στη Βουλή η κεντρική πολιτική μάχη θα μετατοπιστεί από τον εκλογικό νόμο στη Συνταγματική Αναθεώρηση, στην οποία επενδύεται σημαντικό κεφάλαιο του κυβερνητικού στρατηγικού σχεδιασμού.

Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας

Υπό αυτά τα δεδομένα, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει κρύψει ότι φλερτάρει με την ιδέα της απ’ ευθείας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. «Αποτελεί ώριμη σκέψη», είπε ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ, ενώ σταθερός ένθερμος υποστηρικτής της πρότασης – και εκ των βασικών εισηγητών της – είναι ο υπουργός Εργασίας και συνταγματολόγος Γιώργος Κατρούγκαλος.

Στον αντίποδα, πέραν των «53», αντιρρήσεις έχει εκφράσει και ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης. «Πρέπει να αποφευχθεί ο πολιτειακός δυισμός» έχει δηλώσει, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, και ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης καθώς και ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Πάνος Σκουρλέτης.

Προς γεφύρωση των διαφωνιών, στον ενδοκυβερνητικό διάλογο φέρονται να έχουν μπει και εναλλακτικά σενάρια, όπως η προσφυγή στις κάλπες για ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας μόνον εάν δεν καταστεί δυνατή η εκλογή του από τη Βουλή.

Τα «συμβουλευτικά δημοψηφίσματα»

Εισήγηση Κατρούγκαλου αποτελεί και η διεξαγωγή δημοψηφισμάτων «συμβουλευτικού χαρακτήρα» όχι μόνον για τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και για μια σειρά από μείζονα πολιτικά και κοινωνικά θέματα, όπως π.χ. ο διαχωρισμός κράτους – Εκκλησίας ή η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων.

Και εδώ, πάντως, υπάρχουν ενστάσεις άλλων συνταγματολόγων για το κατά πόσο θα είναι τελικά «συμβουλευτικά» ή «δεσμευτικά» τα δημοψηφίσματα, ενώ σε πολιτικό επίπεδο εκφράζονται αμφιβολίες για την απήχηση που θα έχουν τελικά αυτές οι πρωτοβουλίες στην κοινωνία.

Η πρόταση δυσπιστίας

Στο πακέτο των κυβερνητικών προτάσεων για τη Συνταγματική Αναθεώρηση συμπεριλαμβάνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, και η αλλαγή του πλαισίου της πρότασης δυσπιστίας, με στόχο να ενισχυθούν οι δικλείδες ασφαλείας για την κυβερνητική σταθερότητα.

Σ’ αυτό το πνεύμα συζητείται εισήγηση με βάση την οποία η υποβολή πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης δεν θα οδηγεί αυτομάτως σε εκλογές εάν συγκεντρωθούν οι 151 ψήφοι και χαθεί η δεδηλωμένη. Και τούτο διότι το κόμμα, ή τα κόμματα, που θα υποβάλουν την πρόταση δυσπιστίας θα πρέπει να καταθέτουν ταυτόχρονα και πρόταση για νέο πρωθυπουργό έτσι ώστε να διασφαλιστεί η διακυβέρνηση της χώρας από την ίδια Βουλή.

Είναι μία πρόταση που κυβερνητικές πηγές θεωρούν ότι μπορεί να λειτουργήσει ως «αντίβαρο» στα ζητήματα κυβερνησιμότητας που εγείρει η απλή αναλογική, ενώ στα πλεονεκτήματά της προσμετράται και η στήριξή της και από πρόσωπα εκτός ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος.