Ένα σχέδιο που συζητείτο επί μακρόν στα ευρωπαϊκά πολιτικά και οικονομικά lobbies αλλά προσέκρουε – και προσκρούει ακόμη – σε σύνθετους παράγοντες, φέρνει αιφνιδιαστικά στο προσκήνιο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Πρόκειται για την μετεξέλιξη του – γερμανοκρατούμενου – ΕSM σε «ευρωπαϊκό ΔΝΤ» και η επαναφορά του εν λόγω σχεδίου συμπίπτει, καθόλου τυχαία, με την κλιμακούμενη πίεση για απεμπλοκή στο ελληνικό ζήτημα και επίλυση της διάστασης μεταξύ Βερολίνου και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους.

Δείχνοντας δε, με την συνέντευξή του στη Süddeutsche Zeitung, την εναλλακτική αντικατάστασης του Ταμείου από τον ESM, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ανοίγει μεν για πρώτη φορά παράθυρο αποχώρησης του ΔΝΤ από την Ευρώπη και την Ελλάδα, ταυτόχρονα όμως ανοίγει και την προοπτική μιας νέας τάξης πραγμάτων στην ευρωζώνη, με αμιγώς γερμανικούς κανόνες σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας και με περιορισμένο ρόλο για την Κομισιόν.

 «Σε περίπτωση που το Ταμείο αποχωρήσει, τότε οι Ευρωπαίοι ενδέχεται να καταλήξουν σε μια δική τους λύση εντός του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση όμως θα πρέπει οι Ευρωπαίοι να επιβάλλουν όσα συμφωνήθηκαν σαφώς πιο αποτελεσματικά», δήλωσε ο Σόιμπλε στη συνέντευξή του, προσθέτοντας:

 «Το τωρινό πρόγραμμα προϋποθέτει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Αν συνεχίσουμε μόνοι μας τότε θα πρέπει να διασφαλίσουμε καλύτερα τα συμπεφωνημένα. Τον ρόλο αυτό μπορούμε να τον αναθέσουμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM). Σε αυτή την περίπτωση ωστόσο έχουμε να κάνουμε με εντελώς νέα δεδομένα και θα έπρεπε να διασφαλίσουμε προηγουμένως την έγκριση της γερμανικής βουλής».

Στο δε ερώτημα αν μια αποχώρηση του Ταμείου θα προκαλούσε τριγμούς στην γερμανική πολιτική σκηνή και κυρίως το εσωτερικό των συντηρητικών κομμάτων, ο Σόιμπλε απάντησε: «Δεν θα προκαλέσει προβλήματα, διότι εμείς τηρούμε τις δεσμεύσεις μας. Σε περίπτωση όμως που δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις από άλλους, τότε το τρέχον πρόγραμμα θα τερματιστεί και θα απαιτηθούν νέες διαπραγματεύσεις».

Στην πραγματικότητα, η εν λόγω πρόταση Σόιμπλε αποτελεί πρόταση της Bundesbank, της γερμανικής ομοσπονδιακής τράπεζας, που είχε κατατεθεί από το περασμένο καλοκαίρι και στην πλήρη διάστασή της προβλέπει την μεταβίβαση στον – μη αιρετό – ESM κάθε δημοσιονομικής εποπτείας και εξουσίας στην ευρωζώνη.

Συγκεκριμένα, η Bundesbank στο μηνιαίο της δελτίο του περασμένου Ιουλίου ανέφερε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανσιμός Σταθερότητας (ESM) μπορεί να αναλάβει μελλοντικά την ορθή εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων αλλά και να ορίζει τους όρους μελλοντικών συμφωνιών διάσωσης.

Σύμφωνα με εκείνη την πρόταση, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα πρέπει να αναλάβει την εκπόνηση των μελετών βιωσιμότητας χρέους για τα κράτη-μέλη που ζητούν οικονομική βοήθεια.
«Η εφαρμογή του προγράμματος θα μπορούσε επίσης να επιβλέπεται από τον ESM στο μέλλον», αναφερόταν επίσης στην πρόταση της γερμανικής κεντρικής τράπεζας.

Μέχρι σήμερα τους όρους των προγραμμάτων και την εφαρμογή τους έχουν αναλάβει να εκπονούν η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Ο ενισχυμένος ESM όμως θα πρέπει να εξελιχθεί και σε «ανεξάρτητη δημοσιονομική αρχή» για την ευρωζώνη, όπως υποστήριζε στο σχέδιό της η Bundesbank.

Είναι ένα σχέδιο το οποίο περιορίζει καίρια τις εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είχε προκαλέσει, ήδη από το καλοκαίρι, την αντίδραση της Κομισιόν. Κοινοτικές πηγές, μάλιστα, σημείωναν τότε με νόημα ότι ο ESM ελέγχεται ουσιαστικά από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε περίπτωση αναβάθμισή τους σε απόλυτο «δημοσιονομικό επόπτη» της ευρωζώνης.