Η επόμενη πράξη στο μεγάλο «παζάρι» του Ερντογάν με την Δύση παίζεται σήμερα στην Βάρνα – μια πράξη, στην οποία η Αγκυρα δείχνει έτοιμη να ανοίξει όλη την βεντάλια των διεκδικήσεών της με βασικό «όπλο» πάντοτε το προσφυγικό. Ουσιαστικά, η ευρωτουρκική σύνοδος της Βάρνας γίνεται το πεδίο αντεπίθεσης της Άγκυρας μετά το, ασυνήθιστα, ηχηρό μήνυμα της Ε.Ε. με το οποίο καλεί την Τουρκία να σταματήσει τις «παράνομες ενέργειες» στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.

Πρόκειται για μια αντεπίθεση αναμενόμενη τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες, όπως δεδομένο θεωρείται και ότι ο Ταγίπ Ερντογάν σκοπεύει να παίξει μέχρι τέλους το «χαρτί» του προσφυγικού. Το κρίσιμο ερώτημα όμως για την Αθήνα είναι μέχρι που αμφότερες οι πλευρές – Αγκυρα και Ευρωπαϊκή Ενωση – είναι διατεθειμένες να ρισκάρουν την μεταξύ τους πλήρη ρήξη, καθώς και το ποια απτά οφέλη μπορεί να έχει η ελληνική πλευρά από την κλιμακούμενη πίεση προς την Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά αυτή καθ’ αυτή την τακτική που θα ακολουθήσει ο Ερντογάν στην Βάρνα είναι μάλλον ενδεικτικές οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες που δημοσιεύει ο «Φιλελύθερος». Σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα, ο τούρκος πρόεδρος προσέρχεται στην σύνοδο με έγγραφο τεσσάρων σημείων που περιλαμβάνει τις «ανεκπλήρωτες υποσχέσεις» της ΕΕ προς την Αγκυρα. Τα τέσσερα σημεία είναι η επανέναρξη της ενταξιακής διαδικασίας με το άνοιγμα συγκεκριμένων κεφαλαίων της διαπραγμάτευσης, η κατάργηση της βίζας για τους τούρκους πολίτες, η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και η επίσπευση της εκταμίευσης των 3 δις που περιλαμβάνει το δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Αγκυρα για το προσφυγικό.

Πέραν τούτων, κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Ταγίπ Ερντογάν προτίθεται να απαντήσει δυναμικά στο κείμενο συμπερασμάτων της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, προβάλλοντας τις γνωστές τουρκικές θέσεις. Θα υποστηρίξει, δηλαδή, ότι η Τουρκία έχει «νόμιμες» διεκδικήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, επικαλούμενος πάντοτε τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων. Ενδιαφέρον έχει επίσης εάν σκοπεύει να επαναλάβει εντός επίσημου ευρωτουρκικού πλαισίου τις θέσεις του περί αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάνης.

Ενώπιον αυτών των δεδομένων η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι έχει στα χέρια της δύο νέα «χαρτιά», αλλά γνωρίζει και που θα ποντάρει ο Ερντογάν. Το πρώτο «χαρτί», όπως τονίζει κυβερνητική πηγή, είναι πως μετά το κείμενο συμπερασμάτων της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής «υπάρχει πλέον ευρω-τουρκικό ζήτημα και όχι ελληνοτουρκικό». Στο πλαίσιο αυτό, έχει την δική του σημασία πως ο πρωθυπουργός επέλεξε χθες από τα Ψαρά να στείλει μήνυμα προς την Τουρκία χρησιμοποιώντας ακριβώς την φρασεολογία της συνόδου της ΕΕ: «Θέλω να επαναλάβω», είπε, «αυτό που ολόκληρη η Ευρώπη με μια φωνή δηλώνει. Η Τουρκία οφείλει να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες στο Αιγαίο. Να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου».

Το δεύτερο «χαρτί» για την Αθήνα είναι η δέσμευση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και του επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνερ ότι σήμερα στην Βάρνα θα θέσουν στον Ερντογάν το ζήτημα της κράτησης των δύο ελλήνων στρατιωτικών στην Αδριανούπολη.

Από την άλλη πλευρά, ελληνικές διπλωματικές πηγές αναγνωρίζουν ότι ο Ερντογάν παίζει κι εκείνος τα δικά του ισχυρά χαρτιά. Το ένα εξ αυτών είναι πως, εδώ και καιρό, η Τουρκία χρησιμοποιεί την ευρωτουρκική προσέγγιση πολύ περισσότερο ως όπλο τακτικής και πολύ λιγότερο ως στρατηγικό στόχο. Ο τούρκος πρόεδρος ελάχιστα ενδιαφέρεται πλέον για την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του και το δείχνει.

Το δεύτερο, και ισχυρότερο όλων, χαρτί είναι το προσφυγικό. Ο Ερντογάν το έχει κάνει και στο παρελθόν, και δεν θα διστάσει να το επαναλάβει – δεν έχει καμία αναστολή να ανοίξει τους δρόμους των προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, εάν το κρίνει αναγκαίο. Και γνωρίζει πως οι ευρωπαίοι δύσκολα θα ρισκάρουν την πλήρη ρήξη μαζί του, ακριβώς για να μην δοκιμάσουν αυτή την εύθραυστη ισορροπία στο προσφυγικό.

Ως εκ τούτων, η Αθήνα επέλεξε εκτός από την ευρωπαϊκή οδό, να ενεργοποιήσει και τους διαύλους με την Μόσχα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αλεξης Τσίπρας λειτούργησε ως άτυπος «διαμεσολαβητής»  στην σύνοδο κορυφής μεταξύ ΕΕ και Μόσχας για την υπόθεση Σρκιπάλ, καθώς λίγες ώρες νωρίτερα είχε μιλήσει τηλεφωνικά με τον Βλαντιμιρ Πούτιν. Σ’ αυτή την επικοινωνία, ο ρώσος πρόεδρος φέρεται να δεσμεύτηκε ότι θα διαμεσολαβήσει, με την σειρά του, στην Αγκυρα για την υπόθεση των δύο κρατούμενων στρατιωτικών. Το κατά πόσο, δε, αυτή η διαμεσολάβηση θα λειτουργήσει και θα αποδώσει δεν θα φανεί σήμερα στη Βάρνα, αλλά στις 3 Απριλίου στην συνάντηση Ερντογάν – Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη…