Προτάσεις  για την άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος

Ads

Από την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου, εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες που σώθηκαν από τον πόλεμο στη Συρία, ανάμεσά τους παιδιά και τραυματίες, βρίσκονται στο Σύνταγμα. Μιλήσαμε μαζί τους. Τους περισσότερους τους κατάκλεψαν στο ταξίδι. Άλλοι, πριν φτάσουν εδώ, βρέθηκαν στην ΠΓΔΜ, όπου είδαν ανθρώπους τους να πεθαίνουν απ’  το κρύο και τις κακουχίες. Την περασμένη Δευτέρα, μην έχοντας άλλο μέσο να ακουστούν, κατέφυγαν στο ύστατο, ξεκινώντας απεργία πείνας.

Τι ζητούν; Άλλοι θέλουν άσυλο. Άλλοι, κάτοχοι εγγράφου εξάμηνης αναβολής απομάκρυνσης, γνωρίζουν ότι το αίτημα για άσυλο θα τους εγκλωβίσει στην Ελλάδα – κι έτσι ζητούν στέγαση και σίτιση. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, διεκδικούν το δικαίωμα να εγκατασταθούν σε μια ευρωπαϊκή χώρα για να ζήσουν· ζητούν, δηλαδή, κάτι δίκαιο. Μπορεί όμως η Ελλάδα, μια χώρα με σχεδόν 4 εκατομμύρια ανθρώπους στο όριο της φτώχειας (σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ), να τους βοηθήσει ουσιαστικά;

Τι μπορεί να γίνει

Στην αρχή της εβδομάδας, ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα πρότεινε μια ρεαλιστική δέσμη μέτρων: προσωρινή στέγαση για όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγης, με προτεραιότητα στις οικογένειες με παιδιά-προς αυτήν την κατεύθυνση  επιτάχυνση της διαδικασίας έκδοσης της προβλεπόμενης άδειας παραμονής για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες· άμεση υπογραφή Υπουργικής Απόφασης για έκδοση των ταξιδιωτικών εγγράφων του πρόσφυγα· στήριξη της ένταξης των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, με αξιοποίηση προγραμμάτων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και, επίσης το αυτονόητο: την ανάγκη για καταμερισμό ευθυνών μεταξύ των κρατών της Ε.Ε,  ώστε να μην επιβαρύνονται δυσανάλογα οι χώρες πρώτης άφιξης, όπως η Ελλάδα.

Ads

Εκτός αυτών:

* Εδώ και δύο τουλάχιστον χρόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει, με κάθε τρόπο, το ζήτημα των προσφυγικών ροών, που μετά την τοποθέτηση του φράχτη στον Έβρο, πυκνώνουν στα νησιά του Β.Α Αιγαίου. Ωστόσο, εδώ και δύο χρόνια (και όποτε δεν μπερδεύει τους πρόσφυγες με τους «λαθρομετανάστες» ή δεν επαίρεται για τις παράνομες επαναπροωθήσεις τους…), η κυβέρνηση επιμένει να θεωρεί τις προσφυγικές ροές «έκτακτο» φαινόμενο, απέχοντας έτσι από οποιαδήποτε πρωτοβουλία. Η άφιξη, χθες, στην Ιεράπετρα, επτακοσίων προσφύγων σε ένα σαπιοκάραβο, οι οποίοι γλίτωσαν από πνιγμό, μας θυμίζει όχι μόνο την τραγικότητα, αλλά και την οξύτητα του προβλήματος.

* Το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών υπενθύμισε ότι οι προσφυγικές ροές αφορούν συνολικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, που με το δικό της νομικό πλαίσιο έχει αναλάβει την υποχρέωση να στηρίζει την υποδοχή και φιλοξενία των φυγάδων ενόπλων συρράξεων, ανεξάρτητα αν ζητούν άσυλο ή όχι. Συγκεκριμένα, το Προεδρικό Διάταγμα 80/2006, που εφαρμόζει Κοινοτική Οδηγία, προβλέπει τη συνδρομή των θυμάτων ενόπλων συγκρούσεων, με κοινοτική χρηματοδότηση στο 80%. Κι όμως, η κυβέρνηση δεν έχει πάρει καμία απολύτως πρωτοβουλία για να το ενεργοποιήσει. Εφαρμόζει, απλώς μια πολιτική που, επί της ουσίας, αμφισβητεί την ιδιότητα του πρόσφυγα: τόσο πριν φτάσει στη χώρα υποδοχής (επαναπροωθήσεις), όσο και μετά: εγκλωβίζοντάς τον σε αυτήν, υποχρεώνοντάς τον σε επικίνδυνες παράτυπες μεταναστεύσεις, καθυστερώντας τη διαδικασία ένταξης στο σύστημα ασύλου, και μη δίνοντάς του καμία προοπτική εγκατάστασης και κοινωνικής ένταξης.

* Η Ελλάδα πρέπει να υποβάλει αμέσως σχετικό αίτημα στο αρμόδιο όργανο της  Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να ληφθεί απόφαση γι’ αυτή τη διαδικασία έκτακτου χαρακτήρα, που εξασφαλίζει (σε περίπτωση μαζικής εισροής ή εάν επίκειται μαζική εισροή εκτοπισθέντων, οι οποίοι δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους), την  άμεση και προσωρινή προστασία τους, καθώς και τη μετάβασή τους υπό αυτό το καθεστώς και σε άλλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, η Ελλάδα, στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να ζητήσει  έκτακτη βοήθεια από πόρους της  Ένωσης.

* Η ίδια κυβέρνηση, που όταν πρόκειται για την κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών, επικαλείται την ανέχεια και τη «δημοσιονομική στενότητα» αποδεικνύεται γενναιόδωρη σε άλλες περιπτώσεις. Έτσι, βασικό θέμα στην ατζέντα της επίσκεψης Κικίλια στο Ισραήλ, την Τετάρτη,  σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ, ήταν η απόκτηση από την Ελληνική Αστυνομία «μη επανδρωμένων αεροσκαφών» (UAV), γνωστών ως drones, για την επιτήρηση των συνόρων και την αντιμετώπιση της μετανάστευσης.

* Πολλά μπορεί να κάνει η Ελλάδα για τους πρόσφυγες: παρέχοντας στέγη και σίτιση σε αιτούντες άσυλο και μη όπως ορίζει ο νόμος, προωθώντας υπουργικές αποφάσεις για τη διαμονή και την κοινωνική ένταξή τους, αξιοποιώντας ευρωπαϊκά κονδύλια, στελεχώνοντας τις υπηρεσίες ασύλου και επιταχύνοντας τις σχετικές διαδικασίες. Και, βέβαια, λαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την υποδοχή των προσφύγων σε ευρωπαϊκό επίπεδο: ενόψει της αύξησης του προσφυγικού ρεύματος, πρέπει να ζητήσει την ενεργοποίηση της Οδηγίας 2001/55/ΕΚ που αποτελεί το βασικό εργαλείο για την παροχή προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων ατόμων, με ανάληψη ευθύνης απ’ όλες τις χώρες της ΕΕ.
Δεν φταίει, λοιπόν, (μόνο) η φτώχεια. Άλλωστε, στις δύσκολες στιγμές αυτού του τόπου, οι φτωχοί υπήρξαν, συχνά, πιο γενναιόδωροι από τους πλούσιους.

ΥΓ. Τη στιγμή που τέλειωνα το άρθρο, έμαθα ότι το Υπουργείο Εσωτερικών κυκλοφόρησε ένα έγγραφο που προτρέπει τους Σύρους πρόσφυγες να υποβάλλουν αίτημα ασύλου, ως μόνο αποτελεσματικό μέσο προκειμένου να λυθούν τα προβλήματά τους. Η κίνηση είναι πολλαπλά προβληματική.  Όπως επισημαίνει  η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σε ανακοίνωσή της, σύμφωνα με το άρθρο 1Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, πρόσφυγας είναι εκείνος που αντιμετωπίζει κίνδυνο δίωξης εάν επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του, ασχέτως του αν έχει υποβάλλει ή όχι αίτημα ασύλου. Έτσι, με βάση τη  σύμβαση αυτή, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να προστατεύει τους πρόσφυγες, ανεξάρτητα από το εάν έχουν αναγνωριστεί ως τέτοιοι. Επίσης,  ανεξάρτητα από  αν αιτούνται άσυλο ή όχι, θα πρέπει να εξασφαλιστούν, τουλάχιστον, οι στοιχειώδεις όροι αξιοπρεπούς προσωρινής στέγασης και διαβίωσής τους — όπως, άλλωστε προβλέπει ο νόμος (άρθρα 29 και 37 παρ. 5, Ν 3907/2011).

Σήμερα, Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι, η Συνέλευση Αλληλεγγύης στους Σύρους Πρόσφυγες οργανώνει  συνέντευξη Τύπου, στο Σύνταγμα

Η Βασιλική Κατριβάνου είναι βουλευτής Β΄ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνη από την ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων