Το όραμα είναι μια κοινωνία που από την ποικιλία της σε κουλτούρες, γλώσσες και παραδόσεις αντλεί πλούτο και δημιουργικότητα, όπου καμία ομάδα πολιτών δεν είναι σε περιθώριο, όπου όλα τα παιδιά θα μπορούν αύριο να χτίσουν μαζί έναν καλύτερο κόσμο. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια το Πρόγραμμα «Εκπαίδευση των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη» παλεύει να υλοποιήσει αυτό το στόχο στη Θράκη, με σύνθημά του: «Πρόσθεση, όχι αφαίρεση / πολλαπλασιασμός, όχι διαίρεση», δήλωσε στο tvxs.gr η Θάλεια Δραγώνα, Κοινωνική Ψυχολόγος και Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, ειδική επιστημονική σύμβουλος του Προγράμματος.

Ads

Το Πρόγραμμα  έχει παρουσιαστεί πολλές φορές σε διεθνείς οργανισμούς και έχει αποσπάσει εύσημα. Πρόσφατα η Θάλεια Δραγώνα είχε την ευκαιρία να μιλήσει ξανά γι’ αυτό σε συνάντηση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) με θέμα «Παγκοσμιοποίηση, Ποικιλομορφία και Κοινωνική Συνοχή στο Εκπαιδευτικό Πλαίσιο» που έγινε στο Παρίσι σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης και την UNESCO.

Οι στόχοι του Προγράμματος «Εκπαίδευση των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη» την επιστημονική ευθύνη του οποίου έχει η καθηγήτρια  κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης Άννα Φραγκουδάκη και που ξεκίνησε το 1997, είναι :

• Η αρμονική ένταξη των παιδιών της Mειονότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα και την ευρύτερη κοινωνία
• Η αναβάθμιση της εκπαίδευσής τους, με έμφαση στην καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας που θα βοηθήσει την ενσωμάτωση στην κοινωνία και τη μελλοντική τους ένταξη στην εργασία με καλύτερους όρους
• Η διασφάλιση της αποδοχής των παιδιών αυτών από το εκπαιδευτικό προσωπικό και όλους τους πολίτες της Θράκης
• Η παροχή στους εκπαιδευτικούς αφενός ειδικών γνώσεων, αφετέρου κατάλληλου και καινοτόμου εκπαιδευτικού υλικού
• Η υποστήριξη των οικογενειών για να ενισχύσουν τη σχολική επίδοση των παιδιών τους.

 
«Ένας από τους πρώτους στόχους του προγράμματος ήταν να μειώσει τη σχολική διαρροή. Η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου ήταν πολύ μεγάλη. Για παράδειγμα 65% των παιδιών της μειονότητας, όπως μετρήσαμε το 2000 δεν ολοκλήρωνε την υποχρεωτική εκπαίδευση (ο μέσος εθνικός όρος πρόωρης εγκατάλειψης ήταν την ίδια εποχή 6%), δηλώνει στο tvxs.gr η Θάλεια Δραγώνα.

«Η αναβάθμιση της εκπαίδευσης των παιδιών της Μειονότητας και η αρμονική τους ένταξη στην κοινωνία ως ισότιμων πολιτών της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αφορά μόνο τη Μειονότητα, αλλά συμβάλλει γενικότερα στην πρόοδο τόσο της Θράκης όσο και ολόκληρης της Ελλάδας», σημειώνεται μεταξύ άλλων στην επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος «museduc.gr».

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται δράσεις και παρεμβάσεις εντός σχολείου αλλά και εκτός, με πολιτιστικά κέντρα που διδάσκουν ελληνικά σε παιδιά, οργανώνουν καλλιτεχνικές και άλλες δημιουργικές δραστηριότητες με  παιδιά και εφήβους που μαθαίνουν στη συνύπαρξη, λειτουργούν βιβλιοθήκη, προσφέρουν μαθήματα ελληνικών  στις μητέρες των παιδιών. Τα Κέντρα του προγράμματος είναι σήμερα δέκα, 2 στις πόλεις Ξάνθη και Κομοτηνή και 8 σε μικρούς οικισμούς (κεφαλοχώρια). Επίσης 4  κινητές μονάδες, βαν εξοπλισμένα με λάπτοπ, παιδικά βιβλία και ηλετρονικά παιγνίδια μάθησης επισκέπτονται τους απομονωμένους μειονοτικούς οικισμούς μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία και την Τουρκία.

Τα Κέντρα παρέχουν:

• Μαθήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας και της επίδοσης των παιδιών της μειονότητας όλη τη σχολική χρονιά και κατά τις καλοκαιρινές διακοπές
• Παιδαγωγικές δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης παιδιών προσχολικής ηλικίας με στόχο την εξοικείωση με την ελληνική γλώσσα
• Δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους σε μεικτές ομάδες  παιδιών μειονότητας και πλειονότητας.
• Μαθήματα ελληνικών προς γονείς μαθητών της μειονότητας.

 
Εντός του σχολείου οι δράσεις και οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:

• Ενισχυτικά μαθήματα στο δημοτικό σχολείο με στόχο την ανάπτυξη της ελληνομάθειας σε ώρες πρόσθετες στο κανονικό σχολικό πρόγραμμα ή σε συνέργεια με το ολοήμερο σχολείο.
• Ενισχυτικά μαθήματα ελληνικής γλώσσας, λογοτεχνίας, μαθηματικών και φυσικών επιστημών σε ώρες πρόσθετες στο κανονικό σχολικό πρόγραμμα στα γυμνάσια και σε ορισμένα λύκεια όπου φοιτά μεγάλος αριθμός μειονοτικών μαθητών.
• Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στα θέματα πώς διδάσκεται η ελληνική σε αλλόγλωσσους μαθητές, πώς δημιουργείται η δυναμική σε μια σχολική τάξη, πώς παραμερίζονται οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που εμποδίζουν τη μάθηση και άλλα

 
Τα αποτελέσματα του Προγράμματος είναι πλέον ορατά και, πολύ σημαντικότερο, είναι εντυπωσιακά.  Μέσα στα 15 χρόνια δράσης του Προγράμματος τα δεδομένα της εκπαίδευσης έχουν αλλάξει και σίγουρα μεγάλο μέρος αυτής της αλλαγής το πιστώνεται η συστηματική δουλειά εκατοντάδων συνεργατών του Προγράμματος στη Θράκη.Το 2000 το 65% των παιδιών της μειονότητας δεν ολοκλήρωνε την υποχρεωτική εκπαίδευση. Το 2011 το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί πάνω από το μισό, στο 30%. Παράλληλα η φοίτηση στο γυμνάσιο αυξήθηκε κατά 163%, από 1.501 το 1997, τα παιδιά  έγιναν κοντά 4.000 (3.950) το 2010. Στο λύκειο αυξήθηκε κατά 402%, από 547 το 1997, τα παιδιά  έγιναν 2.750 το 2010. Επιπλέον αύξηση άνω του 140% καταγράφεται και για τα κορίτσια που έχουν πρόσβαση σε γυμνάσιο και λύκειο.
 
 
Επίσης, πολύ μεγάλη είναι η αύξηση (600%) στους μαθητές που πηγαίνουν σε δημόσια σχολεία και όχι μειονοτικά. Από τα 413 παιδιά το 1997 είναι πλέον 2.883. Σήμερα το 1/3 των μειονοτικών μαθητών φοιτούν σε δημόσια σχολεία, τα 3/4 του συνόλου στο γυμνάσιο και τα 4/5 στο λύκειο. Τέλος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπήκαν φέτος 482 μειονοτικοί μαθητές, έναντι 68 το 1997, δηλαδή αύξηση 608%.

«Όλα αυτά μπόρεσαν να γίνουν, επειδή τη κρατική νέα πολιτική για τη μειονότητα, από το 1990, την πολιτική ισότητας και ισονομίας, την εφάρμοσαν και στήριξαν το πρόγραμμα όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα και όλοι οι Υπουργοί Παιδείας από το 1997», δηλώνει η Θάλεια Δραγώνα στο tvxs.gr, «Ο δρόμος είναι πλέον ανοιχτός για τη σχολική άνοδο και την κοινωνική προκοπή».

«Στόχος μας είναι η αρμονική ένταξη στην κοινωνία. Να πάνε καλά στο σχολείο τα παιδιά της μειονότητας, να μάθουν καλά ελληνικά, να τελειώνουν το λύκειο, να πηγαίνουν στα πανεπιστήμια. Το Πρόγραμμα βοήθησε οι γονείς να ονειρεύονται σήμερα να δουν τα παιδιά τους να προκόβουν στη χώρα τους, την Ελλάδα.»

Σχετικά με τα θετικά μέτρα για τα παιδιά της μουσουλμανικής μειονότητας, όπως είναι η ευνοϊκή ρύθμιση ένταξης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή το ίδιο το Πρόγραμμα, μέτρα που κατά καιρούς παρουσιάζονται ως υπερβολικά η ειδική επιστημονική σύμβουλος του Προγράμματος απαντά πως πρόκειται για «πολύ σημαντική προσπάθεια για να αποκατασταθούν κοινωνικές αδικίες, δίνουν κίνητρα στη μειονότητα και βέβαια έχουν ημερομηνία λήξεως όταν θα έρθει η ημέρα που δεν θα είναι πια αναγκαία διότι τα παιδιά της μειονότητας θα βρίσκονται στο ίδιο σημείο εκκίνησης με τα υπόλοιπα». 

Για τη συμβίωση της μειονότητας και της πλειονότητας στη Θράκη η κ. Δραγώνα αναφέρει πως «αν δει κανείς τη μεγάλη εικόνα είναι αρμονική» καθώς δεν υπάρχουν συγκρούσεις. Ωστόσο υπάρχει ακόμη δρόμος για να κατακτηθεί μεγαλύτερη ποιότητα στη δημοκρατία  ώστε να βαθαίνει και να στεριώνει.  Δεν είναι εύκολες διαδικασίες αυτές και θέλουν χρόνο. Όμως η εποχή είναι δύσκολη και έχουμε όλοι χρέος να προστατεύσουμε αυτά που με πολύ κόπο κατακτήσαμε. Υπάρχουν ανησυχητικά πισωγυρίσματα.

«Υπάρχουν πολλά πράγματα ακόμα που πρέπει να γίνουν ώστε ο πολίτης της μειονότητας να αισθανθεί βαθιά μέσα του αλλά και στην καθημερινότητα του ότι δεν τον χωρίζει τίποτα με τον πολίτη της πλειονότητας». 

Το πρόγραμμα που εφαρμόζεται στη Θράκη και τα μέχρι τώρα αποτελέσματά του, μπορεί να αποτελέσουν έμπνευση και παράδειγμα, ιδιαίτερα στην περίοδο που ζούμε, ώστε να δημιουργηθεί μια κοινωνία, όπου η διαφορετικότητα θα αποτελεί στοιχείο σύνθεσης και όχι εμπόδιο αρμονικής συμβίωσης. «Αυτή τη στιγμή χρειάζεται περισσότερο από ποτέ αντί να κλείσουμε να ανοίξουμε προς τον άλλον. Είναι ίσως το μόνο που θα μας βγάλει από το λούκι που βρισκόμαστε με λιγότερα τραύματα», καταλήγει η κ. Δραγώνα.