Νέο ασφαλιστικό σύστημα με χαμηλότερες συντάξεις ή με υψηλότερα όρια ηλικίας; Ή, στο ακόμη χειρότερο σενάριο, με συνδυασμό και των δύο;

Το ερώτημα δεν είναι θεωρητικό με τις εκλογές προ των πυλών και με έναν εκ των δύο βασικών διεκδικητών της εξουσίας, την ΝΔ, να μην κρύβει – έστω και εν μέσω εσκεμμένης ασάφειας – ότι σκοπεύει, εάν γίνει κυβέρνηση, να προχωρήσει σε εκ βάθρων ανατροπή του συνταξιοδοτικού και ασφαλιστικού συστήματος.

Το ένα σκέλος αυτής της ανατροπής, στο βασικό του τουλάχιστον πλαίσιο, θα είναι το ασφαλιστικό σύστημα των τριών πυλώνων – δηλαδή, τον βασικό, δημόσιο και αναδιανεμητικό, τον δεύτερο υποχρεωτικό και κεφαλαιοποιητικό που όμως θα μπορεί να είναι είτε δημόσιος είτε ιδιωτικός, και τον τρίτο που θα είναι προαιρετικός και ιδιωτικός. Πρόκειται για την παραλλαγή του λεγόμενου και «ασφαλιστικού Πινοσέτ» που, σύμφωνα τουλάχιστον με τους ειδικούς της ασφαλιστικής αγοράς οδηγεί ντε φάκτο σε χαμηλότερες εγγυημένες συντάξεις. Κατά τον καθηγητή Σάββα Ρομπόλη, μάλιστα, το συγκεκριμένο σχέδιο της ΝΔ οδηγεί σε μείωση της εγγυημένης, από το κράτος, σύνταξης από το 70%, που είναι σήμερα, στο 30%.

Πέραν τούτου όμως, εντός της ΝΔ αλλά και σε τεχνοκρατικους κύκλους πέριξ αυτής, υπάρχει έντονη συζήτηση εδώ και καιρό και για την ανάγκη συνολικής αναθεώρησης του ασφαλιστικού συστήματος και από την σκοπιά του δημογραφικού προβλήματος. Εδώ, δε, μπορεί να έχει το δικό της, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μια έκθεση του ΟΟΣΑ που, μεταξύ όλων των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, επέλεξε να δημοσιεύσει μόνον ο Σκάι, και η οποία καταλήγει στο ότι η πλέον ενδεδειγμένη λύση για το ελληνικό σύστημα είναι η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης πάνω και από τα… 67 έτη.

Η έκθεση διαπιστώνει πως το σημερινό ασφαλιστικό μείγμα θα προκαλέσει σοβαρές ανισορροπίες για τους νέους εργαζόμενους, βλάπτοντας τόσο τις συντάξεις τους όσο και τα ασφαλιστικά Ταμεία. Όπως αναφέρει, οι σημερινοί νέοι θα εργαστούν εξίσου πολλά ή περισσότερα χρόνια σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, θα εισπράξουν χαμηλότερες συντάξεις αναλογικά με τους μισθούς τους, όμως ταυτόχρονα θα περάσουν και μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους ως συνταξιούχοι.

Αυτός ο συνδυασμός, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οδηγεί σε μία μελλοντική «φουρνιά» συνταξιούχων που θα έχει χαμηλά εισοδήματα αλλά και συντομότερο πραγματικό εργάσιμο βίο – άρα θα επιβαρυνθούν για πολλά χρόνια τόσο οι ασφαλισμένοι όσο και τα ασφαλιστικά Ταμεία.

Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, η γενιά του 1996 θα εργαστεί τουλάχιστον έως τα 62 όμως θα περάσει το 39,4% του συνόλου της ζωής της στην σύνταξη, την στιγμή που το αντίστοιχο μερίδιο για την γενιά του 1956 ήταν 35,6% – δηλαδή περίπου 10% μικρότερο.

Οσοι γεννήθηκαν το 1996 θα έχουν σαφώς χαμηλότερες συντάξιμες αποδοχές από τις δύο προγενέστερες γενιές. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης για τους σημερινούς νέους θα διαμορφωθεί στο 53,9% , δηλαδή σχεδόν εννιά μονάδες χαμηλότερα από την γενιά του 1956 και σχεδόν 15 μονάδες χαμηλότερα από την γενιά του 1940. Και η λύση, σύμφωνα πάντοτε με τον ΟΟΣΑ, είναι η περαιτέρω αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και, δη, με βάση ένα μοντέλο που θα συνδέει αυτομάτως την επέκταση του προσδόκιμου ζωής με ασφαλιστικές ρυθμίσεις.

Στην πράξη, και όπως καταλήγει συμπερασματικά η έκθεση – τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις υπόλοιπες χώρες μέλη του Οργανισμού που αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα – μια σωστή ισορροπία θα ήταν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στα 67,2 χρόνια, αντί για 65,8 που προβλέπει η υφιστάμενη νομοθεσία.

Πρόκειται για ένα μοντέλο κι ένα σενάριο που, όπως δείχνουν πολλαπλά μηνύματα εσχάτως, δεν αφήνει καθόλου ασυγκίνητο σημαντικό τμήμα του πολιτικού προσωπικού της Νέας Δημοκρατίας…