Ότι η κα Μέρκελ είναι θιασώτης του νεοφιλελευθερισμού αποτελεί κοινό τόπο. Τόσο η επιλογή του φανατικού κ. Σόιμπλε στη θέση του υπουργού οικονομικών, όσο και τα έργα και οι ημέρες της εντός, αλλά, κυρίως, εκτός Γερμανίας το επιβεβαιώνουν.

Ads

Ωστόσο, το ενδιαφέρον στοιχείο εδώ είναι ότι, ενώ για τους περισσότερους πολίτες και ηγέτες της Δύσης, το οικονομικό μοντέλο αυτό έχει ξεθωριάσει, στα μάτια της γερμανίδας καγκελάριου φαντάζει ολοζώντανο και απαστράπτον. Αν αντιπαραβάλει κανείς  βίντεο της αλήστου μνήμης Μάργκαρετ Θάτσερ με άλλα της κας Μέρκελ θα δει από πού έχει κοπιάρει το μαμαδίστικο στιλ νουθεσίας και αυτή τη «γλυκιά αυστηρότητα» που αποπνέει το σεπτό της πρόσωπο. Ίσως τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος αυτού, του μερκελισμού, να μην βρίσκονται στην προτεσταντική της πίστη, αλλά στην ανατολικογερμανική καταγωγή της.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι προερχόμενοι από τις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού πολίτες και ηγέτες δείχνουν έναν παράξενο θαυμασμό για παρωχημένα – τουλάχιστον για εμάς που ζήσαμε και μεγαλώσαμε σε μια δυτική δημοκρατία- μοντέλα οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας.

Η ΕΕ διευρύνθηκε απότομα χωρίς να καταφέρει να μεταλαμπαδεύσει τις ιδέες πάνω στις οποίες χτίστηκε – της ελευθερίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης- στις νέες χώρες  που υπήρξαν δορυφόροι της ΕΣΣΔ. Οι χειρότεροι – και πιο χυδαίοι – αντίπαλοι των ελλήνων υπουργών στα eurogroup προέρχονταν από τέτοιες χώρες.

Ads

Οι ηγέτες αυτοί μεγάλωσαν στα υπόγεια του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπου ο νεποτισμός, η τυφλή στήριξη του ηγέτη, η άκριτη πίστη στο Δόγμα –σοσιαλισμός, νεοφιλελευθερισμός δεν έχει σημασία-, ανταμείβονται. Αντίθετα, το να βγαίνει κανείς μπροστά για να στηρίξει με παρρησία, ειλικρίνεια και τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία τις θέσεις του, τιμωρείται.

Γι’ αυτό, λοιπόν,  η κα Μέρκελ, ηγέτιδα της αδιαμφισβήτητα ισχυρότερης χώρας της ΕΕ, επιλέγει να κινηθεί μπαμπέσικα, στο ημίφως, κρύβοντας το πρόσωπό της πίσω από «χρυσές μετριότητες» σαν τον οικονομικά αγράμματο κ. Ντάισελμπλουμ, ή τον διεφθαρμένο κ. Γιούνκερ (που έκανε τη χώρα του φορολογικό παράδεισο και πήρε και συγχωροχάρτι από τον Πάπα της οικονομίας Σόιμπλε). Έτσι έμαθε να επιβιώνει στις κατακόμβες του υπαρκτού, έτσι πράττει και σήμερα. Έχει ανακαλύψει και εκμεταλλεύεται το παραμικρό κενό στη δομή της Ένωσης.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ, έκανε ό,τι έκανε, έπρεπε όμως να επανεκλεγεί από τους ίδιους ανθρώπους που υφίσταντο την πολιτική της. Αντίθετα η κα Μέρκελ φυλάει τα χειρότερα για όλους τους άλλους, εκτός από τους ψηφοφόρους της. Δεν έχει ανάγκη την ψήφο των Ελλήνων ή των Γάλλων για να μακροημερεύσει.

Ως εκ τούτου επιβάλλει κάθε παλαβό μέτρο και φροντίζει μόνο όταν πλησιάζουν εκλογές να επιτρέψει να φανεί λίγο φως στο τούνελ, ώστε να επανεκλεγούν «οι φίλοι της», μην έχει κανένα ατύχημα τύπου ΣΥΡΙΖΑ πάλι. Δεν είναι τυχαίο ότι διεθνή mainstream έντυπα όπως οι Financial Times, εκφράζουν τον θαυμασμό τους ξαφνικά για την Ισπανία που «πατά ξανά στα πόδια της». Φυσικά. Αφού έρχονται εκλογές. Μετά θα ανακαλυφθούν πάλι ατέλειες και θα απαιτηθούν νέες θυσίες.

Με το σύστημα Μέρκελ επικρατεί μια μετριοπαθής λιτότητα εντός της Γερμανίας, με συναλλαγματικά αποθέματα που διαρκώς αυξάνουν (άρα μπορεί να φύγει από το κοινό νόμισμα όποτε θέλει-και εκβιάζει γι’ αυτό) και χαμηλή ανεργία που κάνει τον κόσμο να σιωπά βλέποντας τα χειρότερα γύρω-γύρω.

Όμως, παρόλα τα τερτίπια αυτά υπάρχει η απτή πραγματικότητα η οποία δεν επιτρέπει στην κατάσταση αυτή να συνεχιστεί για πολύ. Βαδίζουμε προς την πολυδιάσπαση της ευρωζώνης, ίσως και της ΕΕ, εκτός κι αν οι υγιείς δυνάμεις εντός της, αποφασίσουν να πάρουν πρωτοβουλία αντίστασης πριν να είναι αργά.

Η μικρή Ελλάδα έκανε το καθήκον της και με το παραπάνω. Ας ελπίσουμε ότι θα την ακολουθήσουν και άλλες χώρες-θύματα, όπως  η Ισπανία και  η Πορτογαλία, ώστε στο τέλος να αφυπνιστεί η Γαλλία και να ξαναγίνει η Ευρώπη κοιτίδα δημοκρατίας. Οι δε μεταλλαγμένοι πρώην ανατολικοί ας αποτελέσουν μια θλιβερή ανάμνηση, έναν μαύρο λεκέ στην Ιστορία. Όπως η Θάτσερ.

* Ο Κώστας Παπαπαναγιώτου είναι Μαθηματικός, υπ. διδάκτορας Οικονομικών