Η διαφορετική ανάγνωση ενός – εσκεμμένα θολού – ευρωπαϊκού ανακοινωθέντος ενίοτε αποκαλύπτει περισσότερα αδιέξοδα απ’ όσα προσπαθεί να κρύψει. Κι ο Ντόναλντ Τουσκ κι ο Αλέξης Τσίπρας, διαβάζοντας από διαφορετική οπτική χθες το βράδυ το ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής της 7ης Μαρτίου απλώς κατέδειξαν το αδιέξοδο μιας Ευρώπης που έχει ήδη αυτοκαταργηθεί.

Το σφράγισμα των συνόρων

«Οι παράτυπες ροές μεταναστών κατά μήκος του διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων έχει πλέον τερματιστεί», ήταν η φράση από την κοινή δήλωση των «28» που επέλεξε ο Ντόναλντ Τουσκ στο επίμαχο tweet του για να νομιμοποιήσει το κλείσιμο των συνόρων. Και εν συνεχεία, ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να… ευχαριστήσει τις χώρες εκείνες – Σλοβενία, Σερβία, Κροατία και ΠΓΔΜ – που σφράγισαν τα σύνορα μετατρέποντας οριστικά την Ελλάδα σε «αποθήκη προσφύγων».

Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε, στο δικό του tweet, ότι τα σύνορα έκλεισαν με μονομερείς ενέργειες. Και επέλεξε να θυμίσει έτερο σημείο της κοινής δήλωσης των «28» – εκείνο που καλεί τον Ντόναλντ Τουσκ, ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να προωθήσει το Plan B της διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης κλείνοντας το deal με την Τουρκία έως την επόμενη σύνοδο της 18ης Μαρτίου.

«Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», αναφέρει το εν λόγω σημείο του ανακοινωθέντος, «θα προωθήσει αυτές τις προτάσεις (της ευρωτουρκικής συμφωνίας) και θα διαμορφώσει τις λεπτομέρειες από κοινού με την τουρκική πλευρά πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου».

Ο ρόλος του Τουσκ

Πίσω, όμως, από τα tweets, τις διατυπώσεις και τις επιλεκτικές αναγνώσεις κρύβεται η πραγματικότητα μιας Ευρώπης που είναι ήδη έτοιμη να παραδώσει τα κλειδιά της στον κάθε Τουσκ και Ορμπάν – ενδεχομένως και τον Ερντογάν, όπως έγραψε ο Monde.

Ο Ντόναλντ Τουσκ έχει, εδώ και καιρό, γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τον θεσμικό του ρόλο ως προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δίνει, αγκαζέ με τον Ορμπάν και τον Φίτσο, τη μάχη υπέρ των κλειστών συνόρων ως γνήσιος Πολωνός και άξιο τέκνο των «4» του Visegrad.

Δικής του έμπνευσης και συγγραφής ήταν και η φράση για τον «τερματισμό των παράτυπων ροών» – μια φράση, που όντως νομιμοποιεί το σφράγισμα του διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων.  Επιζητώντας, δε, τα απόλυτα τετελεσμένα στο προσχέδιο ανακοινωθέντος που είχε ετοιμάσει πριν από τη σύνοδο κορυφής της περασμένης Δευτέρας, είχε προσθέσει πέντε ακόμη λέξεις: «Η οδός αυτή (η βαλκανική) έχει κλείσει». 

Είναι οι πέντε λέξεις που απαίτησε και κατάφερε τελικά να αφαιρέσει η Μέρκελ, κάνοντας τη ρελάνς Νταβούτογλου και βάζοντας την τελευταία στιγμή στο τραπέζι της συνόδου το Plan B της νέας συμφωνίας με την Τουρκία.

Ένα αδύναμο plan B

Σ’ αυτή τη συμφωνία ποντάρει, ελλείψει πλέον οποιασδήποτε άλλης εναλλακτικής, και ο Αλέξης Τσίπρας. Πρόκειται για μια συμφωνία ακόμη μετέωρη, με γκρίζα σημεία, παγίδες και αμφίβολη απόδοση: Η ίδια η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ αμφισβητεί, ορθώς, τη νομιμότητα της επιστροφής προσφύγων στην Τουρκία, μια χώρα που δεν έχει αποδεχθεί πλήρως τη Συνθήκη της Γενεύης. Η Γαλλία και η Αυστρία δεν είναι καθόλου ευτυχείς με την προοπτική κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Και ελάχιστοι μεταξύ των «28» είναι όντως πρόθυμοι να αποδεχθούν μετεγκατάσταση προσφύγων στο έδαφός τους απ’ ευθείας από την Τουρκία, στην αναλογία «ένας προς έναν» που προτείνει η Μέρκελ.

Είναι, όμως, και μια συμφωνία που μοιάζει πια το μοναδικό ανάχωμα πριν από την τελική παράδοση στους θιασώτες της νέας «φυλετικής καθαρότητας». Εάν αποτύχει, τα κλειδιά της Ευρώπης θα μείνουν οριστικά στα χέρια των Ορμπάν και σία. Εάν κλείσει, ο Ερντογάν θα πάρει αντικλείδι. Με ανύπαρκτη υποσχετική επιστροφής…