Μέχρι και το 30% των μαθητών ενδέχεται να έχει υποστεί βία και εκφοβισμό (bullying) στην Ελλάδα, όπου παρατηρείται αυξητική τάση των κρουσμάτων τα τελευταία 5 χρόνια. Ως Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας καθιερώθηκε η 6η Μαρτίου. Ποιες δράσεις συμφώνησαν ΕΨΥΠΕ και υπουργείο Παιδείας.

Ads

_{Ποσοστό 8,5% των εφήβων αναφέρουν ότι υφίστανται σχολικό εκφοβισμό (bullying) τουλάχιστον 2 με 3 φορές το μήνα, ενώ 1 στους 6 (15,8%) ότι εκφοβίζουν οι ίδιοι άλλους με την ίδια συχνότητα. Οι μαθητές που εκφοβίζουν άλλους είναι κυρίως αγόρια ενώ εκείνοι που υφίστανται εκφοβισμό είναι τόσο αγόρια όσο και κορίτσια.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

«Αποδεδειγμένα, τα παιδιά τα οποία βιώνουν βία, αναπαράγουν βία», τονίζει στο tvxs.gr ο αναπλ. καθηγητής Παιδοψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιάννης Τσιάντης, ο οποίος αναφέρεται σε μια σειρά από πολλούς παράγοντες οι οποίοι συντελούν στην επιθετικότητα παιδιών και εφήβων, όπως οι οικονομικές και εν γένει κοινωνικές συνθήκες, η προβολή βίας από τα ΜΜΕ ή οι διαταραγμένες ενδοοικογενειακές σχέσεις.

_{Το 2010 σε σύγκριση με το 2002, διαπιστώνεται σημαντική αύξηση στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει θύτες εκφοβισμού (15,8% και 9,1%, αντίστοιχα) ενώ το ποσοστό μαθητών που έχουν υπάρξει θύματα εκφοβισμού μένει αμετάβλητο.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Το ποσοστό κρουσμάτων bullying στα ελληνικά σχολεία ανέρχεται από 10 έως 30%, ανάλογα με τη μεθοδολογία της εκάστοτε έρευνας, εξηγεί ο κ. Τσιάντης, υπογραμμίζοντας ότι -όπως καταδεικνύουν και τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας- από το 2005 και μετά το φαινόμενο σημειώνει αύξηση στην Ελλάδα (λόγω κοινωνικών μεταβολών, οικονομικής κρίσης κλπ). Σημειώνει, πάντως, ότι δάσκαλοι, γονείς και μαθητές καταγράφουν και καταγγέλλουν ανάλογα περιστατικά πιο εύκολα σε σύγκριση με το παρελθόν.

_{Οι τρόποι εκφοβισμού που αναφέρονται συχνότερα από τους εφήβους είναι, κατά σειρά, τα λεκτικά πειράγματα, τα πειράγματα/ χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών και τα πειράγματα/ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, συνεργάτης της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ), τονίζει ότι -παρ’ όλη την αντίθετη εδραιωμένη άποψη- το bullying εμφανίζεται σε πολύ μικρές ηλικίες, εξ ου και η στόχευση της ΕΨΥΠΕ σε προγράμματα πρόληψης από το Δημοτικό.

_{Ένα στα 4 αγόρια (23,9%) αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια με κάποιον ή κάποιους άλλους τουλάχιστον 3 φορές. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα κορίτσια είναι σημαντικά χαμηλότερο (8,3%).
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Ο ίδιος στέκεται στο γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει ανοχή στη βία, σε όλα τα επίπεδα. «Η ίδια η χώρα, άλλωστε, δέχεται εκφοβισμό από άλλες χώρες. Όλο αυτό μεταφέρεται ‘προς τα κάτω’», προσθέτει.

_{Οι έφηβοι που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλό οικονομικό επίπεδο υφίστανται εκφοβισμό σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με εκείνους που προέρχονται από οικογένειες μεσαίου ή ανώτερου οικονομικού επιπέδου. Δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ του εκφοβισμού και της εθνικότητας των εφήβων.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Ο κ. Τσιάντης αναφέρει ότι οι προσπάθειες των ειδικών εστιάζονται στη βελτίωση του κλίματος στο σχολείο και στην τάξη, στην προαγωγή της επικοινωνίας, της ελεύθερης έκφρασης των συναισθημάτων και στο διάλογο. «Πολύ συχνά, ανάλογα περιστατικά δεν αναφέρονται, καθώς το θύμα φοβάται αφενός μήπως ο θύτης επιστρέψει ακόμη πιο βίαιος, αφετέρου μήπως τιμωρηθεί και το ίδιο από τους δάσκαλους ή τους γονείς του».

_{Οι έφηβοι που υφίστανται εκφοβισμό αναφέρουν σε υψηλότερα ποσοστά ότι έχουν κακή υγεία και ότι είναι δυσαρεστημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση, συγκριτικά με τους εφήβους που δεν υφίστανται εκφοβισμό.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO}

Ανησυχητική προβάλλει η παράμετρος του εκφοβισμού με αξιόποινα χαρακτηριστικά (συμμορίες ανηλίκων, ληστείες κλπ): «Παιδιά τα οποία εκτίθενται σε βία από πολύ μικρή ηλικία, εμφανίζουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό αντικοινωνικής ή και παραβατικής συμπεριφοράς κατά την ενηλικίωση».

_{Οι μαθητές-θύτες εκφοβισμού και λιγότερο τα θύματα αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τους υπόλοιπους μαθητές ότι δεν τους αρέσει το σχολείο. Επίσης, οι θύτες αναφέρουν ότι απουσιάζουν συχνά από αυτό και τα θύματα ότι δεν έχουν καλές σχέσεις με τους συμμαθητές τους.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, η ΕΨΥΠΕ προωθεί τη δημιουργία κινητής μονάδας παρέμβασης στα σχολεία, η οποία θα παρέχει επί τόπου υποστήριξη, όπως και άλλες δράσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση κρουσμάτων bullying (ενημέρωση εκπαιδευτικών, διαδικτυακές κοινότητες υποστήριξης κ.ά.)

_{Τόσο οι μαθητές-θύτες εκφοβισμού όσο και οι μαθητές-θύματα εμφανίζουν συμπτώματα ψυχολογικών διαταραχών σε υψηλότερο ποσοστό από τους υπόλοιπους εφήβους.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Εύλογες είναι οι επιπτώσεις της βίας και του εκφοβισμού στο ψυχισμό του θύματος, το οποίο είναι συνήθως συνεσταλμένο. Συχνό φαινόμενο είναι ο φόβος του να μη θεωρηθεί δειλό.

_{Οι μαθητές-θύματα εκφοβισμού αναφέρουν ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους σε υψηλότερο ποσοστό, συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους και οι μαθητές-θύτες αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν αυστηρούς/αυταρχικούς γονείς.
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής
(Έρευνα HBSC/WHO)}

Η 6η Μαρτίου καθιερώθηκε ως Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και στα σχολεία εστάλη σχετική εγκύκλιος με προτεινόμενες δράσεις και εκδηλώσεις οι οποίες μπορούν να πραγματοποιηθούν με πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών.

_{Γραμμές πληροφοριών και υποστήριξης: 116 και 111 (δωρεάν και από κινητό).}

Εκτιμήσεις για ποσοστά bullying:

ΗΠΑ 77%
Πορτογαλία 41,6%
Αγγλία 27%
Ιταλία 20%
Ελλάδα 14,7%
Ιρλανδία 13%
Νορβηγία 9%