Με το όνομα Gornamakedonija ως πρώτη επιλογή στο τραπέζι και με καταλύτη τις αλλαγές στο σύνταγμα της πΓΔΜ, Αθήνα και Σκόπια ανοίγουν σήμερα τα διαπραγματευτικά τους χαρτιά για το Μακεδονικό.

Ads

Το ταξίδι Κοτζιά στα Σκόπια και οι συναντήσεις που θα έχει ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών με τον ομόλογό του της πΓΔΜ Νικολά Ντιμιτρόφ αλλά και τον πρωθυπουργό της χώρας Ζόραν Ζάεφ σηματοδοτούν και το πρώτο, ουσιαστικά crash test στο δύσκολο στοίχημα για λύση και συμφωνία στο ονοματολογικό έως τον Ιούνιο.

Οι σημερινές συζητήσεις στα Σκόπια θα γίνουν με βάση τα δύο κείμενα που έχουν ήδη στα χέρια τους και οι δύο πλευρές – το ελληνικό «προσύμφωνο» των 20 σελίδων και την 5σέλιδη απάντηση που έχει δώσει η πλευρά της πΓΔΜ με αντιπροτάσεις, παρατηρήσεις και ενστάσεις.

Το ελληνικό «προσύμφωνο» περιλαμβάνει τα επτά γνωστά κεφάλαια, τα οποία αφορούν το όνομα, το εύρος χρήσης, τον αλυτρωτισμό, την ταυτότητα, την γλώσσα, την εμπορική γραφή και τις συντμήσεις.

Ads

Σε ό,τι αφορά αυτό καθαυτό το όνομα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αθήνα θέτει ως πρώτη επιλογή το Gornamakedonija (Ανω Μακεδονία), αμετάφραστο, ενιαίο και σε σλαβική γραφή. Είναι μια πρόταση η οποία, κατά τις ίδιες πληροφορίες, έχει γίνει κατ’ αρχάς αποδεκτή από την πλευρά των Σκοπίων και όλα δείχνουν πως αποτελεί ένα από τα πιο βατά σημεία της διαπραγμάτευσης. Τα άλλα τέσσερα ονόματα που περιλαμβάνονται στο ελληνικό κείμενο είναι τα Novamakedonija (Νέα Μακεδονία), Severnamakedonija (Βόρεια Μακεδονία), Vardarskamakedonija (Μακεδονία του Βαρδάρη) και Makedonija-Skopje (Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)).

Σε αντίθεση με το όνομα όμως, καθαρή διαφωνία καταγράφεται στην αλλαγή του συντάγματος την οποία η ελληνική πλευρά θέτει ως απαράβατη προϋπόθεση για να υπάρξει τελική συμφωνία. Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι στο «προσύμφωνο Κοτζιά» υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που προβλέπει την αλλαγή του προοιμίου του συντάγματος και δύο ακόμη άρθρων, έτσι ώστε να αρθούν όλα τα στοιχεία αλυτρωτισμού.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει επίσης στο κείμενο και για την ένταξη της πΓΔΜ στους διεθνείς οργανισμούς, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ζήτημα της γλώσσας με την ελληνική πλευρά να καθιστά σαφές ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ο προσδιορισμός της ως «μακεδονικής». Πρόσθετο επιχείρημα επ’ αυτού αποτελεί και το γεγονός ότι πλέον η κυβέρνηση της πΓΔΜ αναγνωρίζει ως επίσημη γλώσσα της χώρας και την αλβανική.

Ωστόσο, τόσο από τα μηνύματα Ζάεφ και Ντιμιτρόφ όσο και από την γραπτή απάντηση των Σκοπίων στις ελληνικές προτάσεις, προκύπτει ότι η πΓΔΜ είναι αμετακίνητη στο θέμα της γλώσσας και της ταυτότητας, ενώ απορρίπτει και την προοπτική των συνταγματικών αλλαγών.

Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι εκείνο που επιδιώκει – μέχρις στιγμής τουλάχιστον – η πΓΔΜ είναι να διατηρήσει ως συνταγματική ονομασία το «Δημοκρατία της Μακεδονίας, προοπτική που στην πράξη αναιρεί το erga omnes (χρήση έναντι όλων).

Η πλευρά των Σκοπίων επιμένει και στο ζήτημα της γλώσσας, ήτοι στην διατήρηση του προσδιορισμού «μακεδονική», ενώ γκρίζες ζώνες διαπιστώνονται και ως προς την εμπορική χρήση της νέας ονομασίας.

Οι πιθανότητες ελιγμών και συμβιβασμών σε όλα αυτά τα ανοιχτά μέτωπα θα ζυγιστούν σήμερα, στις συναντήσεις Κοτζιά με Ντιμιτρόφ και Ζάεφ, με ελληνικές πηγές πάντως να ξεκαθαρίζουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση συμφωνίας χωρίς συνταγματικές αλλαγές. Η μόνη εναλλακτική που τίθεται εδώ είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, η υπογραφή διμερούς διεθνούς συμφωνίας με παράλληλη όμως ενσωμάτωση στο σύνταγμα της πΓΔΜ ειδικού άρθρου που θα ορίζει ρητά πως οι διεθνείς συμφωνίες υπερισχύουν των συνταγματικών προβλέψεων.

Μετά τον σημερινό γύρο συνομιλιών, οι Νίκος Κοτζιάς και Νικολά Ντιμιτρόφ θα συναντηθούν εκ νέου στις 30 Μαρτίου στην Βιέννη, παρουσία πλέον και του ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.