Με ένα δύσκολο, όσο κι επικίνδυνο, εγχείρημα συμβιβασμού οι δανειστές ανοίγουν τον φάκελο του χρέους, φέρνοντας πιθανότατα την Αθήνα ενώπιον νέων σκληρών διλημμάτων.

Το έγγραφο Ντάισελμπλουμ που καθορίζει την ατζέντα του  Eurogroup της Δευτέρας θέτει το πλαίσιο ακριβώς αυτών των διλημμάτων – ένα πλαίσιο που, παρ’ ότι ασαφές ακόμη, δείχνει να επιχειρεί «συμψηφισμό» των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος με νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό.

Το «θολό» μήνυμα Ντάισελμπλουμ

«Τα μέτρα στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας θα βρεθούν στο επίκεντρο της δεύτερης αξιολόγησης», αναφέρει το έγγραφο, χωρίς να διευκρινίζει εάν η ανάδειξη του ασφαλιστικού αφορά μόνον το – ούτως ή άλλως – ανοιχτό ζήτημα του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, ή ευρύτερες παρεμβάσεις.

Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις και νέες αξιώσεις των πιστωτών έσπευσε να προλάβει ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος διαμηνύοντας ότι  «το ασφαλιστικό έχει κλείσει μαζί με την πρώτη αξιολόγηση», ενώ άλλες κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι στο ολλανδικό κείμενο του εγγράφου Ντάισελμπλουμ η επίμαχη αναφορά εστιάζει μόνον στα, υπό επανεξέταση, κοινωνικά επιδόματα και όχι σε νέες, άμεσες περικοπές.

Παρά αυτές τις διαβεβαιώσεις όμως, το μήνυμα Ντάισελμπλουμ μπαίνει σε διπλή ανάγνωση και προκαλεί προβληματισμούς στο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο εν όψει της επιστροφής του κουαρτέτου στις 14 Νοεμβρίου.

Επιχείρηση «μαστίγιο και καρότο»

Κυβερνητικά στελέχη επεσήμαναν χθες το βράδυ ότι είναι θετικό το γεγονός πως ο επικεφαλής του Eurogroup βάζει επισήμως στο τραπέζι την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που προβλέπει η συμφωνία του Μαΐου, παρά την ανοιχτή αντίδραση Σόιμπλε. Ταυτόχρονα όμως διέβλεπαν κίνδυνο και μιας νέας επιχείρησης «μαστιγίου και καρότου» με παράλληλες πιέσεις για πρόσθετες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα.

Στην πράξη, κατά τις ίδιες πηγές, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ φαίνεται πως επιχειρεί να… τετραγωνίσει τον κύκλο προκειμένου να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤ: Ανοίγει το θέμα του χρέους (που δεν θέλει η Γερμανία αλλά απαιτεί το Ταμείο) , και παράλληλα ξανανοίγει το ασφαλιστικό (όπως θέλει επίσης το Ταμείο) για να διασφαλίσει τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα (όπως ζητά το Βερολίνο…)

Εάν αυτή η προσέγγιση επιβεβαιωθεί στο Eurogroup της Δευτέρας, ανοίγει δρόμος δύσκολος διαπραγματεύσεων και ελιγμών έως το τέλος του χρόνου.

Τα μέτρα γα το χρέος

Σ’ αυτό τον δρόμο, το θετικό στοιχείο για την Αθήνα είναι πως οι δανειστές – υπό την προϋπόθεση της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης – εμφανίζονται έτοιμοι να προχωρήσουν στα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που, ήδη, επεξεργάζεται ο ESM: Δηλαδή, εξομάλυνση του προφίλ των αποπληρωμών στα ανεξόφλητα δάνεια του EFSF,  περιορισμό του κινδύνου επιτοκίων και άρση μιας μεγάλης αύξησης των επιτοκίων το 2017 για ένα – μικρό – μέρος του ελληνικού χρέους.

Το αρνητικό στοιχείο είναι το – ορατό πλέον – ενδεχόμενο να ζητηθούν «αντισταθμιστικές» παραχωρήσεις από την Αθήνα, με νέα μέτρα στο ασφαλιστικό.

Η προοπτική αυτή «κουμπώνει» και με τις πρόσφατες πληροφορίες ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις τόσο μεταξύ των θεσμών, όσο και μεταξύ της Αθήνας και του ΔΝΤ, προκειμένου να διασφαλιστεί μια θετική έκθεση για το βιωσιμότητα του χρέους από το Ταμείο η οποία θα ανοίγει και τον δρόμο για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα – πληροφορίες, τις οποίες επιβεβαίωσε ανοιχτά την περασμένη εβδομάδα και ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις.

Η απειλή νέων περικοπών στις συντάξεις

Το κομβικό ερώτημα, δε, είναι πόσο μακριά θα πάνε αυτές οι «αντισταθμιστικές» απαιτήσεις. Η εκπρόσωπος του ΔΝΤ στο κουαρτέτο Ντέλια Βελκουλέσκου τις προσδιόρισε τον Σεπτέμβρη στην πιο σκληρή εκδοχή τους, ζητώντας ευθέως νέες περικοπές και στις υφιστάμενες συντάξεις.

Ο Τζέρι Ράις άφησε να εννοηθεί κάτι ανάλογο, δηλώνοντας επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι «το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο, καθώς το έλλειμμα του ετησίως αγγίζει το 11% του ΑΕΠ, έναντι 2,5% που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε.» και τονίζοντας πως «αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί».

Ο Γιώργος Κατρούγκαλος απέρριψε κάθε τέτοια συζήτηση λέγοντας πως «οι ακραίοι ζητούν πάντα ακραία πράγματα».

Δεν θα είναι όμως η πρώτη φορά στη μνημονιακή ελληνική ιστορία που ένα ακραίο αίτημα μπορεί να καταλήξει στο τραπέζι ως «πρόταση συμβιβασμού»…