Στις 23 Απριλίου του 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου, τότε πρωθυπουργός, ανακοίνωσε από το Καστελόριζο την είσοδο της Ελλάδας στο πρώτο Μνημόνιο. Σήμερα, 8 χρόνια μετά, ο Αλέξης Τσίπρας επιλέγει να στείλει από το Καστελόριζο τα δικά του μηνύματα.

Δεν πρόκειται για πρόωρη προαναγγελία του τέλους των Μνημονίων. Πρόκειται για το πρώτο «σήμα» μιας πολιτικής αντίστιξης που η κυβέρνηση πιστεύει ότι θα είναι σε θέση να επικυρώσει πλήρως το επόμενο καλοκαίρι. Και, ταυτόχρονα, είναι και το πρώτο στίγμα της πολιτικής στρατηγικής και των διλημμάτων που θα τεθούν στην εκλογική μάχη της επόμενης μέρας.

Το μήνυμα στην Τουρκία

Σ’ αυτό το «κάδρο», ο πρωθυπουργός θα βρεθεί σήμερα στο Καστελόριζο για να στείλει ένα διπλό, συμβολικό μήνυμα: Το μήνυμα της προάσπισης της ειρήνης και της εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, αλλά και το μήνυμα της επικείμενης ανάκτησης της οικονομικής κυριαρχίας της χώρας με την έξοδο από τα Μνημόνια τον επόμενο Αύγουστο. Ως προς το πρώτο σκέλος η επίσκεψη Τσίπρα στο Καστελόριζο – η οποία γίνεται στο πλαίσιο του αναπτυξιακού περιφερειακού συνεδρίου των Δωδεκαννήσων στην Ρόδο – έρχεται ακριβώς στην κορύφωση της τουρκικής προκλητικότητας. Το παίγνιο Ερντογάν με τις παγίδες θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο έγινε απολύτως προφανές χθες, με τους ισχυρισμούς Γιλντιρίμ ότι τούρκοι κομάντος κατέβασαν ελληνική σημαία από βραχονησίδα. Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης εδώ παραμένει σταθερά εστιασμένη στο δίπολο νηφαλιότητας αλλά και αποφασιστικότητας ως προς την προάπσιση της εθνικής κυριαρχίας, κι αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί και ο πρωθυπουργός.

Η ανάκτηση της «οικονομκής κυριαρχίας»

Ως προς το σκέλος των μνημονιακών συμβολισμών, η επιλογή να σταλεί το μήνυμα της επικείμενης «εξόδου» από το ακριτικό νησί δεν είναι μόνον επικοινωνιακή, ούτε σημειολογική. Στην κυβέρνηση προεξοφλούν ότι, παρά τα ανοιχτά θέματα που εξακολουθούν να υπάρχουν με τους δανειστές, η «αυτοδύναμη έξοδος» από τα Μνημόνια έχει κλειδώσει. «Εχει προεξοφληθεί ότι οδεύουμε προς μια καθαρή έξοδο χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης, όπως εξάλλου είχε συμφωνηθεί ήδη στο κείμενο του  Eurogroup της 15ης Ιουνίου του 2017» ήταν η δήλωση που έκανε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος – μια δήλωση, που εκπορεύεται από τα μηνύματα τα οποία λαμβάνει το Μαξίμου τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων.

Εξ αυτών των μηνυμάτων, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση έχει καταλήξει στις εξής εκτιμήσεις: Οι εταίροι θα δώσουν μια «ικανοποιητική» – όπως την χαρακτηρίζει κυβερνητική πηγή – λύση στο θέμα του χρέους, ζήτημα πιστοληπτικής γραμμής δεν πρόκειται να τεθεί, και υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες για ένα «ισχυρό κοινωνικό πακέτο» στο μεταμνημονιακό πρόγραμμα της Ελλάδας. Τα ανοιχτά ερωτήματα εδω, τα οποία θα αρχίσουν να απαντώνται από αύριο, είναι τρία: Εάν και με ποιους όρους θα μείνει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, εάν και πόσο «καθαρή» θα είναι η ελάφρυνση του χρέους, και ποιος θα είναι ο βαθμός της μεταμνημονιακής εποπτείας.

Ο ρόλος του ΔΝΤ

Στο πρώτο ερώτημα οι πληροφορίες θέλουν το ΔΝΤ να διεκδικεί πλέον όχι μόνον την παραμονή του, αλλά και την πλήρη εμπλοκή του με χρηματοδότηση του τελευταίου σκέλους του προγράμματος με 1,6 δις, όπως προβλέπειε η περσινή stand by συμφωνία. Επίσημο στίγμα προθέσεων επ’ αυτού, δε, αναμένεται την Πέμπτη, στην συνέντευξη Τύπου που θα δώσει η Κριστίν Λαγκάρντ στο πλαίσιο της εαρινής συνόδου του Ταμείου στην Ουάσιγκτον. Εως τότε, θα έχουν μεσολαβήσει και τρεις εκθέσεις του ΔΝΤ για την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση στην Ελλάδα, με προβλέψεις από τις οποίες θα διαφανούν και οι προθέσεις του σε σχέση με την εφαρμογή των ψηφισμένων μέτρων του 2019 – 2020 (περικοπές συντάξεων και μείωση αφορολόγητου).

Το υπερ-πλεόνασμα και τα μέτρα

Λίγες ημέρες αργότερα, την επόμενη Δευτέρα, ανακοινώνονται και τα καθοριστικά στοιχεία της Eurostat για το πλεόνασμα του 2017 – πλεόνασμα, το οποίο οι πληροφορίες φέρουν κοντά στο 4,5% έναντι μνημονιακού στόχου για 1,75%. Η υπεραπόδοση αυτή θεωρείται ότι θα αποτελέσει και το «όπλο» της κυβέρνησης στην προσπάθεια για μετάθεση εφαρμογής των μέτρων του 2019. Το κυβερνητικό επιτελείο δίνει επίσης, σε πολιτικούς όρους, ιδιαίτερη σημασία και στην ομιλία του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στις 26 Απριλίου στην Βουλή – μια ομιλία, η οποία θεωρείται ως «ψήφο εμπιστοσύνης» προς την Ελλάδα στην κρίσιμη συγκυρία έναρξης των τελικών διαπραγματεύσεων για την «εξοδο». Και, όπως σημειώνουν με νόημα κυβερνητικές πηγές, δεν είναι τυχαίο πως η εν λόγω «ψήφος εμπιστοσύνης» θα δοθεί μόλις μία ημέρα πριν από την συνεδρίαση του Eurogroup, όπου ο Ευκλείδης Τσακαλώτος θα παρουσιάσει το αναπτυξιακό σχέδιο για την μετεμνημονιακή περίοδο…