Απερχόμενος από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ο Ευάγγελος Βενιζέλος προσπάθησε να απευθυνθεί στο συναίσθημα των ακροατών του και  να τους συγκινήσει, ευλόγως συγκινημένος και ο ίδιος.  Αλλά το περιεχόμενο της  ομιλίας του δεν ήταν πάρα μια  τυπική επανάληψη του εαυτού του. 

Ένας καλά δομημένος λόγος,  συναρπαστικό δείγμα ρητορείας, αλλά με περιεχόμενο που προέρχεται από μονομερή θεώρηση των πραγμάτων, ενίοτε από  διάθεση διαστρέβλωσής τους και  σαφώς  από  απουσία βιώματος σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Πώς να μιλήσεις για το ΠΑΣΟΚ όταν δεν ήσουν εκεί;.

Κατά γενική ομολογία ο Βενιζέλος κάνει τις καλύτερες ομιλίες του το τελευταίο διάστημα. Στο βήμα είναι ο καλύτερος. Μακράν όλων στο ΠΑΣΟΚ , αλλά και πάνω από όλους συγκρινόμενος με το σύνολο του πολιτικού προσωπικού της χώρας –πλην του Αλέξη Τσίπρα, έναντι του οποίου υστερεί σε σκηνική παρουσία. Έτσι ήταν πάντα.

Γιατί λοιπόν   δεν πείθει την κοινωνία  και υποχρεώνεται να εγκαταλείψει την ηγεσία του κόμματός του ως αποτυχημένος;  Δεν τον  καταλαβαίνουν οι άλλοι, όπως υπαινίχθηκε αλαζονικά- λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε να γίνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υπό κανονικές συνθήκες- η  ο ίδιος  δεν δίνει δεκάρα για τους άλλους;  Προέκυψε σε λάθος στιγμή ή από τη στιγμή που προέκυψε τα κάνει όλα λάθος;

Οι απαντήσεις υπάρχουν στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του. Ας δούμε κάποια σημεία.

Πρώτο. Περιέγραψε με έμφαση τη σημασία της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ και τις επιπτώσεις της στα πολιτικά πράγματα- αν και έδειξε να μην καταλαβαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε ως αριστερό και όχι ως κεντρώο κόμμα- τόνισε τον καταλυτικό ρολό του Ανδρέα Παπανδρέου και ανέδειξε τα  επιτεύγματα της Αλλαγής το 1981. Τα είπε καλά. Αλλά δεν ακούγονται παράξενα απο κάποιον που έκανε  15 χρόνια να τα ανακαλύψει και  όταν συντελούνταν ήταν απέναντι; Η έλλειψη του ιδρυτικού βιώματος συνοδεύει πάντα τον τέταρτο κατά σειρά πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Η επίκληση του 1989- όταν είναι γνωστό ποιοι περιέβαλαν τον Ανδρέα Παπανδρέου τότε- δεν  καλύπτει αυτή τη έλλειψη.

Δεύτερο. Άφησε υπαινιγμούς για τον  Κ. Σημίτη ως διάδοχο του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά  κατά την περίοδο  της ισχύος του  ουδέποτε έκανε  γνωστό το στίγμα του. Απόντος  του Ανδρέα Παπανδρέου  έδειχνε να συντάσσεται περισσότερο με τους αντιπάλους του Σημίτη- τους οποίους σήμερα καταγγέλλει  ως μοιραίους για την τύχη του-, πιστεύοντας  ότι τους  σαγηνεύει με το λόγο του και εξυπηρετεί έτσι τις φιλοδοξίες του. Αυτό όμως δείχνει ότι στο ΠΑΣΟΚ μπήκε για να κάνει καριέρα,  όχι για να  υπηρετήσει τις ιδέες του…

Τρίτο. Μίλησε για τον Γ. Παπανδρέου και το ηθικό ατόπημά του και  είχε δίκιο. Αλλά δεν ήταν αυτός που στην αρχή  τον αντιμετώπιζε  απλώς με ειρωνεία και στη συνέχεια υποτάχθηκε πλήρως, ανεχόμενος την ασυδοσία του σε όλα τα επίπεδα;  Δεν ήταν αυτός που συγκάλυψε τα πεπραγμένα του ως προέδρου του ΠΑΣΟΚ  στο διάστημα 2004-12, αποκρύπτοντας τα πορίσματα των ορκωτών  λογιστών για τα οικονομικά του κόμματος; Δεν ήταν αυτός που αρνήθηκε να ασκήσει το καταστατικό του δικαίωμα και να τον διαγράψει όταν ευθέως στράφηκε κατά του ΠΑΣΟΚ ιδρύοντας φανερά νέο  κόμμα, ενώ ήταν ακόμη μέλος του; Δεν ήταν αυτός που τον απάλλαξε μ αυτόν τον τρόπο από το  βάρος των χρεών που άφησε στο Κίνημα;

Τέταρτο. Είπε ότι το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε το κόστος της πολιτικής  που  αναγκάστηκε να ασκήσει  υπερ της χώρας το 2010 και την  υποχρεωτική σύμπραξή του με τη ΝΔ. Δεν είπε όμως ότι ο ίδιος δεν συνεργάσθηκε απλώς με τη ΝΔ και ειδικά με τον σημερινό αρχηγό της με το γνωστό παρελθόν, αλλά προσχώρησε στην πολιτική κουλτούρα και η ιδεολογία της, ξέχασε ποιούς δέχθηκε ως κυβερνητικούς εκπροσώπους και με  ποιον συνεργαζόταν ως  γραμματέας του  υπουργικού συμβουλίου.

Πέμπτο. Είπε ότι η εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ προσέφυγε με ευκολία στον  ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά αποσιώπησε ότι ο  ίδιος  αφαίρεσε από το  ΠΑΣΟΚ το χαρακτηριστικό του στυλοβάτη της δημοκρατικής παράταξης. Ότι σε συνεργασία με τη Δεξιά το έστρεψε εναντίον της Αριστεράς, με την οποία – επί Ανδρέα Παπανδρέου και  Κ. Σημίτη – συναποτελούσαν τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας. Δεν κατάλαβε ότι δεν έφυγε ο κόσμος από το ΠΑΣΟΚ, αλλά το δικό του ΠΑΣΟΚ έφυγε από τον κόσμο. Δεν συνεργάσθηκε απλώς με τη ΝΔ –αυτό είχε γίνει και με τη οικουμενική κυβέρνηση- αλλά την ξέπλυνε ιστορικά κα ηθικά και μαζί της πολέμησε τις ιδέες της Αριστεράς που ήταν παραδοσιακά συγγενείς ιδέες του ΠΑΣΟΚ και ο κόσμος του τις αναζήτησε φυσιολογικά  στον ΣΥΡΙΖΑ.

Έκτο. Προσπάθησε να υπερασπιστεί την «Ελιά» –  την οποία θεωρεί επιτυχημένη ενώ  έχασε το 2014  το 30% της δύναμης που είχε το 2012,παρ ότι ήταν διευρυμένο  σχήμα υποτίθεται- και τη «Δημοκρατική Παράταξη»  που δεν υπήρξε ποτέ. Παρέλειψε όμως να πει ότι προηγουμένως ο ίδιος είχε εκδιώξει κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, καυγαδίζοντας προσωπικά μαζί τους,  ότι αλλοίωσε το στίγμα του ΠΑΣΟΚ και το διοίκησε αυταρχικά και χωρίς να  λειτουργεί κανένα όργανο. Πως μπορούσε να  μετασχηματιστεί το ΠΑΣΟΚ με πρόσωπα που το καθύβριζαν στο παρελθόν –αλλά και  στο…παρόν- και πως μπορούσαν οι οπαδοί του να ακολουθήσουν κάποια από τα αποκρουστικά  πρόσωπα του παρελθόντος που τον περιστοίχιζαν, ενώ οι ίδιοι τα είχαν απορρίψει;

Έβδομο. Προσπαθησε να εμφανισθεί ως Ηρακλής που αυτοθυσιάστηκε για την παράταξη και τη χώρα αποδεχόμενος το αξίωμα του υπουργού Οικονομικών. Αλλά δεν είπε ότι χειρίσθηκε το ρόλο του -ειδικά στην περίπτωση των Καννών-  σαν να ήταν υπουργός σε κυβέρνηση χωρίς Πρωθυπουργό, ή σαν να ήταν ως υπουργός υπέρτερη οντότητα από τον Πρωθυπουργό που τον διόρισε και στον οποίο όφειλε να αναφέρεται. Προσπαθώντας να εμφανίσει τον Παπανδρέου ως «λίγο» -που ηταν-  κατέλυσε κάθε θεσμική διάκριση των αξιωμάτων τους.

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη γι αυτήν την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ που άρχισε και συνεχίσθηκε επι των ημερών του και η μετάθεση των βαρών σε άλλους δεν πείθει.Το ΠΑΣΟΚ  μεταξύ των  άλλων πλήρωσε τον υπέρμετρο εγωισμό του, τη λειτουργία που επέβαλε και τη συμπεριφορά που δεν ήταν συμπεριφορά ηγέτη. Δεν  ήταν αυτός που τους έλεγε ότι «δεν έχει κανένα λόγο να είναι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ», με άλλα λόγια τους κάνει χάρη;  Ακόμη και στην αποχώρησή του  προσπάθησε να προβάλει ως μελλοντική λύση τον .. εαυτό του, με τον τρόπο που τον βλέπει ο ίδιος. 

Ο Βενιζέλος απέτυχε ως  πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ γιατί απλούστατα δεν ήταν ΠΑΣΟΚ. Είχε  προσόντα αλλά δεν είχε ιδεολογία. Είχε σπουδαίο λόγο και προσωπική ευφυία, αλλά τα χρησιμοποιούσε για  να επιβάλει τον εαυτό του, όχι για υπηρετήσει κοινές επιδιώξεις. Ήταν ρήτορας αλλά και είρωνας, είρωνας, -α λα Δικαιόπολι…. Ακόμη και η  έσχατη  φράση  «καλή τύχη» που είπε ως αρχηγός είχε αυτό το στοιχείο- έστω με την έννοια  του στίχου «εγώ φεύγω εσείς να δούμε τώρα….» του Ελύτη. Ο Βενιζέλος μπήκε σαν ξένος στο ΠΑΣΟΚ και έφυγε σαν ξένος…. Γι αυτό και στην τελευταία ομιλία του, τον χειροκρότησαν θερμά, αλλά δεν λυπήθηκαν που φεύγει, ούτε κανείς του ζήτησε να μείνει…