Μια κακή χρονιά για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα ήταν το 2014 σύμφωνα με τη νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.  Οι καταγγελίες για υπερβολική χρήση βίας, κακομεταχείριση, ακόμη και βασανισμό, από τα σώματα επιβολής του νόμου σε κρατούμενους, μετανάστες και πρόσφυγες, συνεχίστηκαν και εξακολούθησαν να μη διερευνώνται επαρκώς. Οι συνθήκες κράτησης παρέμειναν υποτυπώδεις. Αναφορικά με τους μετανάστες η μέγιστη διάρκεια διοικητικής κράτησης παράνομων μεταναστών παρατάθηκε πέραν των 18 μηνών. Οι παράνομες απωθήσεις μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα Ελλάδας και Τουρκίας συνεχίστηκαν. Ρομά και ομοφιλόφιλοι παραμένουν θύματα διακρίσεων.

Αναφορικά με τα περιστατικά του 2014, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας σημειώνει τις συλλήψεις των 67 μελών και της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής που κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσεις, σειρά παραβάσεων αλλά και τη δολοφονία του αντιφασίστα τραγουδιστή Παύλου Φύσσα. Επιπλέον αναφέρεται στην απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την άρνηση των αρχών να του παραχωρήσουν εκπαιδευτική άδεια για να παρακολουθήσει πανεπιστημιακές σπουδές. Τέλος σημειώνει ως παράδειγμα περιορισμού της ελευθερίας της έκθεσης την υπόθεση του «Γέροντα Παστίτσιου» του μπλόγκερ που καταδικάστηκε για θρησκευτική προσβολή. Η δεκάμηνη κάθειρξή του ανεστάλη κατόπιν εφέσεως. Ο μπλόγκερ είχε δημιουργήσει μια σελίδα στο Facebook στην οποία σατίριζε τον ορθόδοξο μοναχό, γέροντα Παΐσιο.
 
Πάνω από 103 νεκροί και αγνοούμενοι μετανάστες

Οι ενισχυμένοι έλεγχοι στα σύνορα και η καλύτερη συνεργασία με τους Τούρκους συνοριοφύλακες συνέβαλε στη σημαντική πτώση του αριθμού των παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που εισέρχονται στην Ελλάδα κατά μήκος των χερσαίων συνόρων. Ως εκ τούτου, ο αριθμός όσων προσπαθούσαν να φτάσουν στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης αυξήθηκε αξιοσημείωτα στους πρώτους οχτώ μήνες του έτους. Μέχρι το τέλος του έτους, πάνω από 103 πρόσφυγες και μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων και πολλών παιδιών, πνίγηκαν ή αγνοούνται στην προσπάθεια να διασχίσουν τα σύνορα. Υπήρξαν καταγεγραμμένες υποθέσεις συχνών παράνομων απωθήσεων παράτυπων μεταναστών κατά μήκος των συνόρων Ελλάδας- Τουρκίας.  

Στις 20 Ιανουαρίου, 3 γυναίκες και 8 παιδιά πέθαναν όταν ένα αλιευτικό σκάφος το οποίο μετέφερε 27 πρόσφυγες, βυθίστηκε κοντά στο Φαρμακονήσι. Οι επιζήσαντες δήλωσαν πως το πλοίο βυθίστηκε καθώς Έλληνες λιμενοφύλακες  ρυμουλκούσαν τα σκάφη τους στην Τουρκία κατά τη διάρκεια επιχείρησης απώθησης. Οι επιζήσαντες ανέφεραν ακόμη ότι τους απογύμνωσαν και τους χτύπησαν κατά την άφιξη τους στο Φαρμακονήσι. Οι αρχές αρνήθηκαν ότι υπήρξε απώθηση ή κακομεταχείριση. Τον Αύγουστο, οι εισαγγελείς του Ναυτοδικείου Πειραιά έκλεισαν την υπόθεση κατόπιν της προκαταρκτικής εξέτασης.

Εθνικές ΜΚΟ συνέχισαν να καταγράφουν κακές συνθήκες κράτησης σε περιοχές όπου μετανάστες και αιτούντες άσυλο κρατούνταν για λόγους μετανάστευσης. Οι κρατούμενοι αντιμετώπισαν σημαντικά εμπόδια στη διαδικασία αίτησης ασύλου.  Τον Μάρτιο, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης ενέκρινε την κράτηση παράτυπων μεταναστών εν αναμονή της απέλασης  πέραν της περιόδου των 18 μηνών που επιτρέπει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Το Σεπτέμβριο, η Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επέκρινε το Υπουργείο Δημοσίας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη επειδή διακινδύνευσε την ανεξαρτησία της Επιτροπής Προσφυγών αποτυγχάνοντας να διορίσει έναν υποψήφιο από αυτούς που είχε προτείνει. Οι συνθήκες υποδοχής προσφύγων παρέμειναν ένα ζήτημα σημαντικής ανησυχίας.  Κατά τα τέλη Νοεμβρίου, 200 με 250 Σύριοι πρόσφυγες, ανάμεσα τους γυναίκες και παιδιά, ξεκίνησαν μια διαμαρτυρία και ακολούθως απεργία πείνας στην Πλατεία Συντάγματος ζητώντας από τις αρχές να τους παράσχουν στέγαση και ταξιδιωτικά έγγραφα.

Τον Ιούλιο, ένα δικαστήριο στην Πάτρα κήρυξε ένοχους δύο επιστάτες για πρόκληση σημαντικών σωματικών βλαβών όταν πυροβόλησαν μετανάστες εργάτες από το Μπαγκλαντές σε ένα αγρόκτημα στη Νέα Μανωλάδα, τον Απρίλιο του 2013, μετά από διαφωνία για τη μισθοδοσία και τις συνθήκες εργασίας. Ο ιδιοκτήτης του αγροκτήματος και ένας άλλος  επιστάτης απαλλάχθηκαν.  Στο τέλος Φεβρουαρίου, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου απέρριψε αίτημα που κατατέθηκε από 2 ΜΚΟ, την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες να ακυρώσει την ετυμηγορία λόγω διαδικαστικών σφαλμάτων κατά τη διάρκεια της διερεύνησης και της εκδίκασης.

Εγκλήματα μίσους

Από τον Οκτώβριο του 2011 έως και τον Ιανουάριο του 2014, το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας κατέγραψε πάνω από 350 περιστατικά ρατσιστικής βίας. Το Δίκτυο διαπίστωσε μείωση σε οργανωμένες ρατσιστικές επιθέσεις εναντίον μεταναστών και αύξηση των εγκλημάτων μίσους εναντίον λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, διεμφυλικών και μεσοφυλικών το 2014. Μεταξύ του Ιανουαρίου και του Ιουνίου, τα Αστυνομικά Τμήματα και τα Γραφεία για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας κατέγραψαν 31 περιστατικά με ενδεχόμενο ρατσιστικό κίνητρο.

Η απόκριση του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης στα εγκλήματα μίσους παρέμεινε ανεπαρκής. Οι ανακριτές συνέχισαν να αποτυγχάνουν να διερευνούν ενδεχόμενα κίνητρα μίσους, οι εισαγγελείς να παρουσιάζουν τέτοια στοιχεία στο δικαστήριο, και οι δικαστές να εξετάζουν ρατσιστικά και άλλα κίνητρα μίσους ως επιβαρυντικό στοιχείο όταν καταδικάζουν τους δράστες.

Τον Απρίλιο με ομόφωνη απόφαση, ένα δικαστήριο στην Αθήνα καταδίκασε 2 Έλληνες υπηκόους σε ισόβια κάθειρξη αφού απεφάνθη ότι μαχαίρωσαν μέχρι θανάτου τον S. Luqman, έναν Πακιστανό υπήκοο, τον Ιανουάριο του 2013.  Παρά το γεγονός πως ο εισαγγελέας υπογράμμισε το ρατσιστικό κίνητρο πίσω από την επίθεση, το δικαστήριο δεν το έλαβε υπόψη ως επιβαρυντικό στοιχείο κατά την ετυμηγορία.

Μια Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία υιοθετήθηκε τον Ιούνιο, προέβλεπε την αναστολή της διοικητικής κράτησης και των διαταγών απέλασης που έχουν εκδοθεί για θύματα και μάρτυρες εγκλημάτων μίσους.  Ακόμη προέβλεπε τη χορήγηση ειδικών αδειών παραμονής που να καλύπτουν το απαραίτητο χρονικό διάστημα μέχρι τη δίωξη και την καταδίκη των δραστών. Το Σεπτέμβριο, υιοθετήθηκαν τροπολογίες στη νομοθεσία για εγκλήματα μίσους που αύξησαν τις ποινές για τη διάπραξη και ηθική αυτουργία ρατσιστικής βίας, την ποινικοποίηση της άρνησης του Ολοκαυτώματος και συμπεριελάμβαναν τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την  ταυτότητα φύλου και την αναπηρία μεταξύ των απαγορευμένων λόγων για διακρίσεις.  Μια πρόταση που θα αναγνώριζε νομικά τους γάμους του ίδιου φύλου απορρίφθηκε.

Διακρίσεις εναντίον των Ρομά

Οικογένειες Ρομά συνέχισαν να αντιμετωπίζουν εξαναγκαστικές εξώσεις. Πολλά παιδιά Ρομά ήταν αποκλεισμένα ή διαχωρισμένα στην εκπαίδευση. Οι επιδρομές της αστυνομίας με χαρακτηριστικά διάκρισης εις βάρος οικισμών Ρομά συνεχίστηκαν.

Μέχρι το τέλος του έτους, 74 οικογένειες Ρομά που ζούσαν σε ένα συνοικισμό στο Χαλάνδρι, συνέχισαν να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εξαναγκαστικής έξωσης. Τα αρχικά σχέδια να εκδιώξουν τις οικογένειες το Φεβρουάριο αναβλήθηκαν μετά από περιοριστικό ένταλμα της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Το Σεπτέμβριο, η δημοτική αρχή Χαλανδρίου ήθελε να κατεδαφίσει 12 σπίτια παρά την ανανέωση του εντάλματος. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων Ρομά, κατεδαφίστηκαν μόνο 5 σπίτια, τα οποία ήταν τότε ακατοίκητα. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής δεσμεύτηκε να βρει μια ικανοποιητική εναλλακτική τοποθεσία για επανεγκατάσταση των οικογενειών.

Το Νοέμβριο, ένα δικαστήριο στο Μεσολόγγι καταδίκασε 3 άντρες σε 8 μήνες φυλάκιση με αναστολή για την πρόκληση σοβαρών σωματικών βλαβών στην Παρασκευή Κοκόνη, μια Ρομά, και στον ανιψιό της τον Οκτώβριο του 2012. Δεν ήταν ξεκάθαρο εάν το δικαστήριο έλαβε υπόψη το κίνητρο μίσους κατά την ετυμηγορία.

Βασανισμός κρατουμένων και προσφύγων

Τον Οκτώβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων εξέδωσε την έκθεσή της σχετικά με την επίσκεψη στην Ελλάδα. Τόνισε το μεγάλο αριθμό καταγγελιών για κακομεταχείριση κρατουμένων σε αστυνομικούς και συνοριακούς σταθμούς από αξιωματούχους της επιβολής του νόμου και έναν αριθμό καταγγελιών για λεκτική βία, που εμπεριείχε και ρατσιστική φύση. Η έκθεση επέκρινε τον υπερπληθυσμό, τις ανθυγιεινές συνθήκες και την ανεπαρκή ιατρική περίθαλψη στις ελληνικές φυλακές. Οι καταγγελίες για βασανισμό και κακομεταχείριση κρατουμένων, μεταναστών και προσφύγων συνεχίστηκαν. Το Μάρτιο, σωφρονιστικοί υπάλληλοι στις φυλακές Νιγρίτας σύμφωνα με πληροφορίες βασάνισαν μέχρι θανάτου τον Ilia Kareli, έναν έγκλειστο αλβανικής υπηκοότητας. Τον Οκτώβριο, 13 σωφρονιστικοί υπάλληλοι κατηγορήθηκαν για διακεκριμένη περίπτωση βασανιστηρίων που προκάλεσαν το θάνατο.

Η αστυνομία χρησιμοποίησε υπερβολική βία και έκανε κακή χρήση χημικών ενάντια σε διαδηλωτές και δημοσιογράφους σε διαφορετικές περιστάσεις κατά τη διάρκεια του έτους.   Μεγάλος αριθμός των αναφερθέντων καταχρήσεων  έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια 2 φοιτητικών διαδηλώσεων, μια κατά του κλεισίματος του πανεπιστημίου στις  13 Νοέμβρη, και μια άλλη κατά τη διάρκεια  πορείας για την επέτειο του  Πολυτεχνείου. Σποραδικές καταδίκες παραβατών αξιωματούχων επιβολής του νόμου απέτυχαν να  μεταβάλλουν  τη μακροχρόνια κουλτούρα ατιμωρησίας για τις καταχρήσεις της αστυνομίας.

Παρά τις νομοθετικές αλλαγές που εισήχθησαν τον Μάρτιο οι οποίες επέκτειναν τη δικαιοδοσία του Γραφείου Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας να συμπεριλαμβάνει περιστατικά ρατσισμού και επέτρεπαν στον Συνήγορο του πολίτη να παρευρίσκεται σε ακροαματικές διαδικασίες, οι ανησυχίες παραμένουν σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ανεξαρτησία του.

Αντιρρησίες Συνείδησης

Οι συλλήψεις και οι καταδίκες αντιρρησιών συνείδησης συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους. Τουλάχιστον 4 αντιρρησίες συνείδησης καταδικάστηκαν για ανυποταξία και έλαβαν ποινές φυλάκισης με αναστολή. Έξι άτομα που αρνήθηκαν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία και την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν για σύντομο διάστημα.