Μισός Αμερικανός, μισός Γάλλος, αλλά σα νομάς προτιμάει να συστήνεται με διαβατήριο την ανθρώπινη ιδιότητα μόνο, ο διεθνής ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός, πρωταγωνιστής στο Απέραντο γαλάζιο και στις ταινίες του Λαρς φον Τρίερ, έρχεται ξανά στη χώρα μας- αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη με διπλή παρουσία στο 58ο Φεστιβάλ κινηματογράφου.
Αφηγητής στο ντοκιμαντέρ Dolpin man του Λευτέρη Χαρίτου και πρωταγωνιστής στην ταινία Grain του Τούρκου Σεμίχ Καπλάνογλου. Με τον Jean Marc Barr γνωριστήκαμε πριν απο ένα μήνα στο πλοίο της επιστροφής απο την Αμοργό, όπου ήταν καλεσμένος στην εκδήλωση-αναβίωση για το Απέραντο γαλάζιο. Πλησιάζοντας στον Πειραιά μάθαμε τα πρώτα exit polls των γερμανικών εκλογών και η κουβέντα μας ήταν για την άνοδο της ακροδεξιάς. Μη χάνεις την ελπίδα σου, μου είπε και το κράτησα..
Λίγο πριν το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης σηκώσει αυλαία, απο το Τόκιο που βρισκόταν εκείνες τις ημέρες μας μίλησε για το πάθος και τα όρια, για τον Λαρς φον Τρίερ και τον Ίκαρο, για τις ενοχές και την ελπίδα.
Ο Ρολαντ Μπαρτ έχει πει «η αληθινή πατρίδα μας είναι η παιδική μας ηλικία». Συμφωνείτε μαζί του;
«Μεγάλωσα μέσα στην ψευδαίσθηση του τι είναι η Αμερική. Δεν υπήρχε στ’ αλήθεια διαφυγή απο αυτό. Απο τότε έχω μάθει πως ο,τι με διαμόρφωσε σαν παιδί ήταν ένα ψέμα κι αυτό που σκέφτομαι είναι ότι δε θέλω να εξαπατηθώ ξανά και θέλω να επανορθώσω προσπαθώντας να είμαι καλός άνθρωπος.»
«Προτιμώ να χάσω τον εαυτό μου απο το πάθος μου παρά να χάσω το πάθος μου», πόσο σας εκφράζει η φιλοσοφία ζωής του Ζακ Μαγιόλ;
«Το πάθος είναι η φωτιά στην ψυχή του ανθρώπου. Η ζωή προσπαθεί να σβήσει αυτή τη φωτιά και συνήθως το πετυχαίνει.»
Το πάθος είναι κάτι που μοιράζεται;
«Θα πρέπει να μοιράζεται με αυτούς που αισθάνονται με τον ίδιο τρόπο. Αλλά συνήθως το όνειρο του ενος ανθρώπου είναι ο εφιάλτης του άλλου.
Εγω μπορεί να μην είμαι τόσο παθιασμένος πια γιατί βρήκα τη δύναμη στην ήρεμη σκέψη.»
«Αναρωτιέμαι τι άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να επικοινωνεί μόνο με τα δελφίνια και να νιώθει καλά μόνο στο βυθό», έλεγε ο Ζακ Μαγιόλ με τα δικά σας λόγια στο «Απέραντο γαλάζιο». Για εσάς τι άνθρωπος ήταν ο Μαγιόλ;
«Ένας άνθρωπος με όλες τις περιπλοκότητες , ένα τεράστιο εγώ, που ήταν ιδιοφυία στη σχέση του με τη θάλασσα.»
Νιώθει κανείς μεγαλύτερη γαλήνη στο βυθό; και ο φόβος πως ξεπερνιέται;
«Το μπλε της θάλασσας είναι ένα κάλεσμα στην ψυχή οτι η ασημαντότητα μας είναι εδω. Μπορούμε να βυθιστούμε σ αυτο το μπλε για πάντα αλλά ο φόβος μας κρατάει στην επιφάνεια.»
Είναι μια ταινία, το Dolphin man για τα όρια, τα όρια του ανθρώπινου σώματος, τη φιλοδοξία, τον κίνδυνο, το φλερτ με το θάνατο-
Πως ορίζονται τα όρια;
«Τα ίδια όρια υπάρχουν στη Γη. Άλλοι πέθαναν πριν απο εμας και μας υπενθυμίζουν οτι η ελευθερία μπορεί επίσης να είναι θάνατος»
Γεννήθηκε στη Γερμανία, έζησε στη Γαλλία, την Καλιφόρνια, γύρισε όλο τον κόσμο, σπούδασε, υποκριτική και φιλοσοφία, εργάστηκε σε θέατρο, τηλεόραση, κινηματογράφο,έζησε εμπειρίες πολλές. Έχει πει ανάμεσα σε άλλα: «Είμαι άνθρωπος με δύο διαβατήρια, καταδικασμένος απο τις αμαρτίες δύο αυτοκρατοριών και η μοναδική μου ταυτότητα είναι οτι σ αυτη τη γη υπάρχει μόνο μια φυλή, η ανθρώπινη. Αισθάνομαι καλύτερα με αυτή τη φιλοσοφία. Είμαι μέρος του αποικιακού πολιτισμού των Γάλλων και των Αμερικάνων, που σκότωσαν Ινδιάνους, είχαν σκλάβους. Είμαι προιόν του 2ου παγκοσμίου πολέμου, γεννήθηκα στο Βερολίνο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας μου σαν πιλότος της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας. Τα αεροπλάνα του πατέρα μου επηρέασαν την εφηβεία μου»
Όμως τα φαντάσματα του παρελθόντος δεν τον στοιχειώνουν, το αντίθετο. Τον κάνουν πιο δυνατό και -γιατί όχι- αισιόδοξο. Με μια φράση το συνοψίζει: «Ελπίζω να αποτελέσω μέρος μιας νέας συνειδητότητας που θα διορθώσει το παρελθόν μας.»
Πόσο δύσκολος, πόσο ιδιαίτερος άνθρωπος είναι ο Λαρς φον Τρίερ;
«Ο Λαρς είναι φίλος.. Έχουμε το πνεύμα της οικογένειας όταν γυρίζουμε μαζί μια ταινία. Φέρνει το θεατή αντιμέτωπο με το δράμα, περισσότερο ενοχλεί παρά ψυχαγωγεί. Όλες οι ταινίες του είναι διαφορετικές και προκλητικές. Πολύ σπάνιο αυτό για σκηνοθέτη.»
Επισκεφθήκατε πριν απο ένα μήνα την Αμοργό, προερχόμενος απο τη Σαντορίνη. Αν ήταν να μείνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα και όχι για δουλειά τι θα επιλέγατε; το απέραντο γαλάζιο ή το ηφαίστειο;
«Στη Σαντορίνη έμεινα μόνο μια νύχτα- στο υπέροχο Aqua vista suites του Aqua Vista Hotels. Μια εβδομάδα πριν ήμουν στο Στρόμπολι, άλλο ένα ηφαιστειογενές νησί. Μου αρέσει πολύ ο μαύρος βράχος που λάμπει στον ήλιο. Η Αμοργός έχει τόσες μνήμες, ειδικά με την επιτυχία της ταινίας. Ο άνεμος στην Αμοργό μου θυμίζει τον Ίκαρο και την επιθυμία να πετάξεις ακόμα κι αν αυτό σημαίνει θάνατο. Θα διάλεγα την Αμοργό χωρίς συζήτηση.»
Ποιός είναι ο Ερολ Εριν που υποδύεστε στο Grain και που ταυτίζεστε μαζί του;
«Νομίζω οτι είναι ο καλλιεργημένος άνθρωπος που έχουμε ρόλοι μέσα μας που έχει συνειδητοποιήσει οτι το πνεύμα και η ψυχή είναι το ίδιο σημαντικά με την επιστήμη. Ταυτίζομαι με την ενοχή του Ερολ, την ενοχή οτι στ αλήθεια δεν κάνω τίποτα για να βοηθήσω πραγματικά την ανθρωπότητα.»
Πότε συγκινηθήκατε έντονα για τελευταία φορά;
«Η γέννηση του γιου μου με άλλαξε ολοκληρωτικά. Είχα ξεχάσει τον εαυτό μου και με γέμισε με τέτοια δύναμη ελπίδας. »
Αν γυρίζατε πίσω το χρόνο τι θα κάνατε διαφορετικό;
«Τίποτα. Είμαι αυτός που είμαι μέσα απο όλες τις εμπειρίες που με διαμόρφωσαν.»
Μου είπατε, λοιπόν, στο πλοίο πως δεν είσαστε απαισιόδοξος…Πως τα καταφέρνετε δεν μου είπατε..
«Δε θ αφήσω τον εαυτό μου να πάθει κατάθλιψη απο την κατάσταση του που ζει η ανθρωπότητα και να σκεφθώ ότι είναι μάταιη η αντίσταση που αφιέρωσα τη ζωή μου, η αντίσταση στην εξουσία. Γνώρισε την αλήθεια, που δεν είναι εύκολο και η αλήθεια θα σε απελευθερώσει.
Αυτή η ελευθερία μπορεί να είναι θάνατος αλλά ο αγώνας για το καλό αξίζει. Είναι μια σταγόνα στον ωκεανό η ελπίδα αλλά υπάρχει.»
Πως θα ζωγραφίζατε το μέλλον;
«Είναι κόκκινο αίμα με ελπίδα υποθέτω. Κι αυτό ελπίζω να μεταδώσω στο γιο μου.»
Το «Dolphin Man», πρώτο μεγάλου μήκους κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ του Λευτέρη Χαρίτου, που ξετυλίγει τη ζωή του θρυλικού δύτη Ζακ Μαγιόλ, από τον οποίο εμπνεύστηκε ο Λυκ Μπεσόν το Απέραντο γαλάζιο συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα ταινιών εικονικής πραγματικότητας.
Μέσα από αφηγήσεις φίλων και αντιπάλων του, μελών της οικογένειας του και ανθρώπων που τον γνώρισαν, το «Dolphin Man» ξετυλίγει όλες τις πτυχές του Ζακ Μαγιόλ και της επίδρασης που είχε, όχι μόνο για τον κόσμο των καταδύσεων, αλλά και της οικολογίας και της φιλοσοφίας. Η παραγωγή ταξίδεψε στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Ιταλία, τη Γαλλία, το Ισραήλ και τις Μπαχάμες για να ανακαλύψει την κληρονομιά του Μαγιόλ και να συναντήσει τους ανθρώπους που φιλοτεχνούν το πορτρέτο του «Ανθρώπου των Δελφινιών». H ταινία περιλαμβάνει αφηγήσεις του Ζακ Μαγιόλ σε πρώτο πρόσωπο, με τη φωνή του Ζαν Μαρκ Μπαρ, σε μια τέλεια συνάντηση του ηθοποιού με τον ήρωα που υποδύθηκε στο «Απέραντο Γαλάζιο» του 1988.
Το «Grain», («Σπόρος») πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Τούρκου Σεμίχ Καπλάνογλου, συμπαραγωγή Τουρκίας, Γερμανίας, Γαλλίας, Σουηδίας, ασπρόμαυρο, υπαρξιακό φιλμ επιστημονικής φαντασίας που συμμετέχει στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» διαδραματίζεται σε ένα κοντινό αλλά απροσδιόριστο μέλλον σε μια απαγορευμένη ζώνη που ονομάζεται νεκρή Γη κι εδώ ο Μπαρ υποδύεται ένα επιστήμονα, καθηγητή γενετικής , τον δόκτορα Έρολ Έριν.
Και οι δύο ταινίες θα βγουν στις αίθουσες τον Ιανουάριο του 2018.
Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος. Tο tvxs.gr στηρίζεται στους αναγνώστες του και αποτελεί μια από τις ελάχιστες ανεξάρτητες φωνές στη χώρα. Mε μια συνδρομή, από 2.9 €/μήνα,ενισχύετε την αυτονομία του tvxs.gr και των δημοσιογραφικών του ερευνών. Συγχρόνως αποκτάτε πρόσβαση στα ντοκιμαντέρ και το περιεχόμενο του 24ores.gr.
Δες τα πακέτα συνδρομών >
