Η Μαρία Εφίμοβα, προστατευόμενη μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος και μια από τις «πηγές» της δολοφονημένης Μαλτέζας δημοσιογράφου Δάφνης Καρουάνα Γκαλίζια βρίσκεται στις φυλακές Κορυδαλλού, αφού πριν, το βράδυ της Δευτέρας, παραδόθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα της Πλατείας Συντάγματος, φοβούμενη για την ζωή της.

Η Εφίμοβα  εργαζόταν στην Μάλτα, στη διαβόητη τράπεζα Pilatus Bank. Είχε αποκαλύψει στην Δάφνη Καρουάνα Γκαλίθια ότι η τράπεζα διευκόλυνε τις ύποπτες συναλλαγές της Egrant Inc., μιας παναμαϊκής επιχείρησης που ανήκε στη Μισέλ Μουσκάτ, σύζυγο του Πρωθυπουργού της Μάλτας Ζόζεφ Μουσκάτ.

Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις της Εφίμοβα, η Egrant διαχειριζόταν χρήματα της κόρης του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ. Λίγες μέρες πριν την δολοφονία της, στις 16 Οκτωβρίου του 2017, η Μαλτέζα δημοσιογράφος είχε κατονομάσει ως πηγή των πληροφοριών της για το σκάνδαλο, που είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη της Μάλτας, την Μαρία Εφίμοβα.

Το Tvxs που παρακολουθεί και συμβάλει από την αρχή στη δημοσιότητα αυτής της υπόθεσης, της whistleblower, μίλησε με το δικηγόρο της, Αλέξανδρο Παπαστεργιόπουλο, λίγες ώρες αφού την επισκέφθηκε στη φυλακή.

Διαβάστε το αποκλειστικό ρεπορτάζ του Tvxs για την πάραδοση της Μαρίας Εφίμοβα και το παρασκήνιο που προηγήθηκε.

Πόσες και ποιες είναι ακριβώς οι διώξεις της Μαρίας Εφίμοβα;

Οι διώξεις είναι δύο και είναι μόνο από τις Αρχές της Μάλτας. Η μία αφορά μια υπεξαίρεση 5.500 ευρώ και η άλλη συκοφαντική δυσφήμιση. Κατά την ελληνική νομοθεσία πρόκειται για πλημμελήματα. Τώρα, τι μεθόδευση μπορεί να κάνουν οι αρμόδιοι, επί νομικού χαρακτηρισμού, δεν γνωρίζουμε. Θα δούμε όταν θα έχουμε στα χέρια μας τη δικογραφία. Το μόνο που έχουμε στα χέρια μας αυτήν τη στιγμή είναι η καταχώρηση στο σύστημα Sirene, στο πλαίσιο δηλαδή διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας όσο αφορά τα ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης. Εκεί γίνεται μια περιγραφή των περιστατικών και αναφορά των εφαρμοστέων διατάξεων ως νούμερα, κατά το ποινικό δίκαιο.  Δηλαδή Ποινικός Κώδικας Μάλτας, άρθρο 151, παραδείγματος χάριν. Σύμφωνα με αυτά, η κυρία Εφίμοβα, ως υπάλληλος της τράπεζας υπεξαίρεσε 5.000 ευρώ, αγοράζοντας αεροπορικά εισιτήρια για την ίδια, χωρίς την έγκριση της τράπεζας. Αυτά έχουμε στα χέρια μας αυτήν τη στιγμή και οι πρώτες αξιολογήσεις μου είναι επί αυτών των πραγματικών περιγραφών. Η δεύτερη πράξη για την οποία κατηγορείται είναι  η συκοφαντική δυσφήμιση από δυο ελεγκτές της οικονομικής αστυνομίας, και σίγουρα είναι πλημμέλημα.

Η ίδια τι απαντά σε αυτές τις κατηγορίες;

Οι εξηγήσεις της ομολογώ ότι είναι πειστικές. Υποστηρίζει ότι τα εισιτήρια αυτά τα εξέδωσε, αλλά όχι από μόνη της, παρά με την έγκριση των ανωτέρων της κι αφορούσαν υπηρεσιακές μετακινήσεις. Το γεγονός ότι μεταγενέστερα, σε μια κατάθεση ένας προϊσταμενός της, όπου κι εκείνος ελέγχονταν, ισχυρίστηκε ότι αυτές οι δαπάνες δεν εγκρίθηκαν κι έγιναν εν κρυπτώ, δεν της λέει κάτι, γιατί εκτός των άλλων αυτός που τα ισχυρίστηκε αργότερα απολύθηκε από την τράπεζα, στο πλαίσιο του ελέγχου, όπως την κοπάνησε από την Μάλτα και ο διοικητής της τράπεζας, του οποίου η Εφίμοβα ήταν γραμματέας. Δεν μοιάζει και λογικό ένα στέλεχος δίπλα στον πρόεδρο, να έκανε απάτη για τέτοιο ποσό. Αναμένουμε ωστόσο τι θα πουν στις καταθέσεις τους. Όσο για το δεύτερο αδίκημα, για το οποίο διώκεται, τη συκοφαντική δυσφήμιση, αφορά καταγγελία της εναντίον δυο ελεγκτών του ΣΔΟΕ, από τους οποίους εξεταζόταν, για άσκηση σωματικής βίας. Έγινε έρευνα από την αστυνομία, δεν αποδείχθηκε κάτι και στη συνέχεια αυτοί της κάνανε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση. Ούτε αυτό λοιπόν είναι αδίκημα, το οποίο δικαιολογεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης.

Εκτός από της Μάλτας εκκρεμεί διεθνές ένταλμα σύλληψης και από την Κύπρο;

Όχι. Δεν υπάρχει ένταλμα σύλληψης από άλλη Αρχή, πέραν της Μάλτας.

Κάποια δημοσιεύματα εμπλέκουν με δημιουργική ασάφεια τη Βρετανία, τη Ρωσία, ακόμη και την υπόθεση Σκριπάλ.

Η συνομωσιολογία καλά κρατεί, ας είμαστε τουλάχιστον επιφυλακτικοί. Όχι δεν υπάρχουν τέτοιες προεκτάσεις ή εμπλοκές, δεν ξέρω πως προκύπτουν, δεν υπάρχουν στοιχεία. Σύμφωνα πάντως με τα λεγόμενα της ίδιας, στη Μάλτα η αμυντική γραμμή του πρωθυπουργού ήταν ότι η Εφίμοβα, επειδή είναι Ρωσίδα, είναι πράκτορας των Ρώσων, με αποστολή να κάνει κακό στο κυβερνών κόμμα της χώρας. Κατά την κρίση της λοιπόν, είναι γενικότερα μια διαδικασία, μια επιχείρηση σπίλωσης. Επί των πραγματικών στοιχείων πάντως, αναμένουμε τη δικογραφία. 

Τι αποκάλυψε και κατέθεσε για την τράπεζα η Μαρία Εφίμοβα;

Η τράπεζα αυτή βρέθηκε στο επίκεντρο, λόγω της έρευνας για φαινόμενα διαφθοράς κυβερνητικών αξιωματούχων και περνά στο κόσκινο των Αρχών της Μάλτας. Η Εφίμοβα έκανε πολύ σημαντικές αποκαλύψεις, στις οποίες εμπλέκονται και ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, εμπλέκεται ο πρωθυπουργός της χώρας. Η τράπεζα ελέγχεται επίσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για σοβαρές ατασθαλίες.

Ήταν προστατευόμενη μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος και πηγή πληροφοριών της Γκαλίζια. Για ποιο λόγο αποκαλύφθηκε το όνομά της από την Γκαλίζια, λίγες ημέρες πριν η δημοσιογράφος δολοφονηθεί;

Δεν το γνωρίζω. Ίσως γιατί η Γκαλίζια πιέστηκε, ίσως γιατί ήθελε να δώσει κύρος στις αποκαλύψεις, δεν ξέρω, υποθέτω. Το σίγουρο είναι ότι η Εφίμοβα θέλησε κάποια στιγμή να βγει από το καθεστώς της ανωνυμίας. Μάλιστα πιστεύει ότι η ανωνυμία της την «έκαψε», το ότι κατέθετε με κουκούλα, ας το πω έτσι. Γι αυτό και θέλει να μιλήσει με ονοματεπώνυμο, στο φως. Η ίδια νιώθει ότι παγιδεύτηκε στη Μάλτα. Έφτασε να είναι προστατευόμενη μάρτυρας και ταυτόχρονα κατηγορούμενη.

Πως συνέβη αυτό, πως μπορεί να είναι και προστατευόμενη μάρτυρας και κατηγορούμενη;

Ανέφερε καταρχήν πράγματα και πρόσωπα που βόλευαν τον κλειστό πυρήνα της εξουσίας. Μέχρι εκεί οι καταθέσεις της ήταν χρήσιμες. Όταν όμως ξεπέρασαν κάποια όρια, ιερά και όσια, άρχισε να γίνεται προβληματική. Από εκείνο το σημείο λοιπόν εικάζω άρχισαν οι διώξεις, και βρέθηκε κατηγορούμενη. Ενεργοποιήθηκαν μηχανισμοί για να την σιγήσουν. Μεθοδεύτηκαν έπειτα διώξεις, οι οποίες έγιναν σε χρόνο κοντινό με τον τραγικό θάνατο από έκρηξη του αυτοκίνητου της Μαλτέζας δημοσιογράφου, Ντάφνι Καρουάνα Γκαλίζια Από τον Ιούνιο του 2017 έως τη δολοφονία της δημοσιογράφου τον Οκτώβριο φαίνεται ότι υπάρχει μια κλιμάκωση της έντασης, της πίεσης. Έτσι, φοβοέμενη πια για την ασφάλειά της και για τη ζωή της, φεύγει και έρχεται στην Κρήτη, από όπου και κατάγεται ο σύζυγός της.

Συνδέοντας την περίπτωση της Εφίμοβα με τους προστατευόμενους μάρτυρες ενός άλλου σκανδάλου, της Novartis, τι σκέψεις πρέπει να κάνουμε και τι συμπεράσματα εν πρώτοις προκύπτουν;

Κοιτάξτε. Πιστεύω ότι ο θεσμός αυτός έχει προβλήματα. Κρύβει επικίνδυνες ατραπούς και για τους ίδιους τους μάρτυρες. Υπάρχει και θέμα διαφάνειας αλλά και πίεσης. Αυτούς τους ανθρώπους, τους προστατευόμενους μάρτυρες, όταν δεν τους ξέρει κανείς, παρά μόνο η οικογένειά τους και αυτοί στους οποίους καταθέτουν, μπορείς άνετα να τους εξαφανίσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που η Εφίμοβα πήγε στις Αρχές. Ήθελε πλέον να καταστήσει γνωστό το θέμα της και μέσω της γνωστοποίησης και της δημοσιότητας να προκαλέσει εκτός της απόρριψης της έκδοσής της στην Μάλτα κι ένα προδεδικασμένο για τους προστατευόμενους μάρτυρες. Η περίπτωση της Εφίμοβα μπορεί να γίνει οδηγός και για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ως προς τους προστατευόμενους μάρτυρες. Υπάρχει πάντως κινητοποίηση στο ευρωκοινοβούλιο αλλά και από δημοσιογράφους διεθνώς.

Οι φόβοι για τη ζωή της ανταποκρίνονται σε πραγματικές απειλές;

Δεν ξέρω αν έλαβε μηνύματα ή αν δέχτηκε παρακολουθήσεις. Εγώ αυτό που κατάλαβα από την επαφή μας στον Κορυδαλλό, είναι ότι παραλληλίζει την τύχη της με την τύχη της δημοσιογράφου.

Τι ζητά ακριβώς από τις ελληνικές Αρχές;

Ζητά την απόρριψη ως αβάσιμων των δυο ενταλμάτων σύλληψης και επιθυμεί να παραμείνει στη χώρα. Έχει εξάλλου εδώ σύζυγο και δυο ανήλικα παιδιά. Οι ελληνικές Αρχές από την άλλη θα ακολουθήσουν το πρωτόκολλο.

Σύμφωνα με το οποίο, πρέπει να βρίσκεται στη φυλακή;

Ναι. Όπως προβλέπει ο νόμος περί ευρωπαϊκού εντάλματος, υπάρχει παραγγελία φυλακίσεως, προσωρινή κράτηση.  Αναμένουμε εντός 30 ημερών να στείλουν οι αρμόδιοι από τη Μάλτα τα στοιχεία, εντός 2 μηνών μετά να γίνει η εκδίκαση, μια διαδικασία μηνών τέλος πάντων.