Στον απόηχο των πρωτοφανών δηλώσεων του Ντόναλντ Τουσκ για κατάργηση του συστήματος αναλογικής μετεγκατάστασης προσφύγων αλλά και της απόπειρας μικροπολιτικής εκμετάλλευσης του ζητήματος εκ μέρους τοπικών παραγόντων, με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό του δημάρχου Λέσβου, έρχεται η κυοφορούμενη αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για την παροχή ασύλου να προκαλέσει νέες ανησυχίες. Κι αυτό γιατί πολλοί εκτιμούν πως η πρόσφατη ευρεία σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με θέμα το προσφυγικό, από την οποία προέκυψε και η πρόθεση για αυτή τη νομοθετική παρέμβαση, πραγματοποιήθηκε υπό το βάρος των αφόρητων ευρωπαϊκών πιέσεων για σύντμηση των διαδικασιών παροχής ασύλου κι επιτάχυνση των αντίστοιχων διαδικασιών μαζικών απελάσεων.  

Ads

Σε αυτήν άλλωστε την κατεύθυνση κινούνται οι σχετικές προτάσεις της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα αποτελέσουν και τη βάση της νέας νομοθετικής ρύθμισης. Αυτές εστάλησαν προς τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Μεταναστευτικής Πολιτικής και Προστασίας του Πολίτη, τις επικεφαλής της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφύγων αλλά και την προϊσταμένη του Νομικού γραφείου του Πρωθυπουργού, Βασιλική Θάνου, στις 14 Νοέμβρη κι, όπως σημειώνεται, αποτελούν αποτέλεσμα έκτακτης συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών στις 8 Νοεμβρίου.

Το «πρόβλημα» με τη δικαστική απόφαση στη Μυτιλήνη

Όπως τονίζεται στο σχετικό έγγραφο, η εν λόγω έκτακτη συνάντηση έλαβε χώρα προκειμένου να αντιμετωπίσει το ζήτημα που προέκυψε μετά τη δικαίωση από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Μυτιλήνης πρόσφυγα, ο οποίος ζητούσε να κριθεί παράνομη η κράτησή του, παρόλο που η αίτηση ασύλου του είχε απορριφθεί τόσο σε πρώτο βαθμό όσο και από την αρμόδια Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών. Το Πρωτοδικείο Μυτιλήνης έκρινε εν προκειμένω πως η απόρριψη του αιτήματος του δεν είχε καταστεί «τελεσίδικη» στο βαθμό που έτρεχε ακόμη η δυνατότητα προσφυγής του στα διοικητικά δικαστήρια (ο σχετικός χρόνος ορίζεται στις 60 μέρες). Το αποτέλεσμα ήταν ο συγκεκριμένος πρόσφυγας όχι μόνο να μη διατρέχει τον κίνδυνο άμεσης απέλασης αλλά και να αφεθεί ελεύθερος.

Ads

Η «διέξοδος» που προτείνει η Γενική Εποπτεία Διοικητικών Δικαστών

Υπό αυτό το πρίσμα η λύση που προτείνεται εκ μέρους της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων (και κατά τα φαινόμενα υιοθετείται από την κυβέρνηση) είναι να θεωρείται ως «τελεσίδικη η απόφαση που ορίζει εάν ο αλλοδαπός ή ανιθαγενής αναγνωρίζεται ή όχι πρόσφυγας ή δικαιούχος επικουρικής προστασίας, η οποία δεν υπόκειται πλέον σε άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθρου 7, λόγω άπρακτης παρόδου της σχετικής προθεσμίας ή έκδοσης απόφασης επ΄αυτής». Με απλά λόγια αφαιρείται από πρόσφυγες και μετανάστες εκείνη η συνταγματική δυνατότητα, που παρέχεται σε όλους τους πολίτες, προκειμένου να προσφεύγουν δικαστικά εναντίον αποφάσεων θεσμικών οργάνων. Φυσική συνέπεια των παραπάνω προβλέψεων θα είναι πολλοί από αυτούς να  απελαύνονται μέσα σε λίγες ώρες μετά την απόρριψη του αιτήματος ασύλου σε δεύτερο βαθμό.

Τα «καλά» νέα βέβαια δε σταματούν εδώ, καθώς προτείνεται η αφαίρεση από την κατηγορία των προστατευόμενων ευάλωτων περιπτώσεων εκείνων των προσώπων που  εμφανίζουν σύνδρομο μετατραυματικής διαταραχής με τη δικαιολογία ότι «προκαλεί σωρεία προδικαστικών αποφάσεων από τις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών, καθώς προβάλλεται σχεδόν σε κάθε περίπτωση από τους αιτούντες». Τώρα αν υπολογίσει κανείς πως η πλειοψηφία μεταναστών και προσφύγων προέρχεται από «θερμότατες» εμπόλεμες ζώνες, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν, τότε αντιλαμβάνεται πως αυτή η πρόβλεψη αφορά πράγματι πολύ κόσμο.

Γρίφος η τελική στάση της κυβέρνησης, έντονος ο προβληματισμός σε νομικούς κύκλους

Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον λοιπόν να διαπιστώσουμε κατά πόσο η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης θα κινείται τελικά στο συγκεκριμένο πλαίσιο.  Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως πως τα συναρμόδια υπουργεία αποφεύγουν μέχρι στιγμής να δώσουν περαιτέρω διευκρινίσεις σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο της κυοφορούμενης ρύθμισης. Από την άλλη, είναι δεδομένο πως κορυφαίοι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών φαίνεται να  θεωρούν «προβληματικά υπερβολικό» το χρόνο της διαδικασίας ασύλου, καθώς επίσης και υπερβολικό τον αριθμό των σταδίων προσφυγής.

Την ίδια στιγμή, νομικοί με μεγάλη γνώση των υποθέσεων ασύλου εκφράζουν μιλώντας στο tvxs έντονη ανησυχία για τις μετέπειτα εξελίξεις. Υπενθυμίζουν δε με νόημα πως η χώρα μας, στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν, είχε βρεθεί προ το άμεσου κινδύνου παραπομπής στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, όταν με σχετικό προεδρικό διάταγμα (ΠΔ 81/2009) είχε καταργήσει το δεύτερο διοικητικό βαθμό εξέτασης του αιτήματος ασύλου ενώπιον Επιτροπών με το πρόσχημα της «επιτάχυνσης της όλης διαδικασίας».