Σε ένα νομοσχέδιο δόθηκαν για διαβούλευση το Ασφαλιστικό και το Φορολογικό. Το νομοσχέδιο με τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό και τις συντάξεις και τις αλλαγές στη φορολογία των εισοδημάτων τίθεται σε δημόσια διαβούλευση και κατατίθεται το απόγευμα της Τρίτης στη Βουλή στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.

Κύριο χαρακτηριστικό της νέας ασφαλιστικής μεταρρύθμισης είναι η θέσπιση ενιαίων κανόνων για όλους τους ασφαλισμένους σε Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αλλά και για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Οι ενιαίοι αυτοί κανόνες αφορούν τόσο τις εισφορές όσο και τις παροχές.

Εισφορές με άξονα την ισότητα

Ως προς τις εισφορές, τα ποσοστά εισφορών ανά κλάδο (κύριας ασφάλισης, επικουρικής ασφάλισης, υγειονομικής περίθαλψης, εφάπαξ – όπου υπάρχει) υπολογίζονται για όλους επί του εισοδήματος από την ασκούμενη δραστηριότητα.

Η κεντρική αυτή βασική πολιτική επιλογή αποτελεί κατ’ ουσίαν αποδοχή πάγιου αιτήματος όλων των επαγγελματικών οργανώσεων στη χώρα που επίμονα ζητούσαν την κατάργηση των ασφαλιστικών κατηγοριών και των τεκμαρτών εισοδημάτων των αυαταπασχολούμενων και των ελευθέρων επαγγελματιών που οδηγούσαν στην άδικη μεταχείριση των ασφαλισμένων αφού – παρότι προσδοκούσαν να λάβουν την ίδια παροχή – εντούτοις κατέβαλαν διαφορετικές ασφαλιστικές εισφορές με μοναδικό κριτήριο είτε το χρόνο υπαγωγής στην ασφάλιση, είτε τα χρόνια επαγγελματικής δραστηριοποίησης,  γεγονός που δεν αντανακλούσε τις πραγματικές οικονομικές δυνατότητες του ασφαλισμένου, σχολιάζουν κυβερνητικές πηγές. Τούτο κατ’ ουσίαν ανέτρεπε τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος, σημειώνουν επίσης.

Αλλαγές για τους αυταπασχολούμενους

Με την προωθούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση προβλέπεται η σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα. Το ήδη προβλεπόμενο ποσοστό 20% για τον κλάδο κύριας σύνταξης υπολογίζεται πλέον επί του εισοδήματος των εν λόγω κατηγοριών. Στην περίπτωση των αυταπασχολούμενων – ελευθέρων επαγγελματιών προβλέπεται (κατ’ αντιστοιχία με τα προβλεπόμενα για τους μισθωτούς) ότι ελάχιστη βάση υπολογισμού μηνιαίως, επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς, αποτελεί το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών δηλαδή σήμερα στα 586 ευρώ, ενώ προβλέπεται και σε αυτή την κατηγορία ανώτατο όριο εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζεται ασφαλιστική εισφορά, το ποσό που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών δηλαδή σήμερα στα 5.860 ευρώ.

Κίνητρα στους επιστήμονες

Δεδομένου του ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ένας μεγάλος αριθμός επιστημόνων, ιδίως νέων, έχει εγκαταλείψει τη χώρα, παρέχεται μία ευνοϊκότερη ασφαλιστική επιβάρυνση για συγκεκριμένες κατηγορίες νέων ασφαλισμένων επιστημόνων, ώστε να δοθούν πρόσθετα κίνητρα παραμονής στην ελληνική αγορά εργασίας, εξηγούν κύκλοι της κυβέρνησης.

Έτσι, προβλέπεται ειδικά ότι για νέους επιστήμονες (και συγκεκριμένα για τα πρώτα πέντε χρόνια της δραστηριοποίησής τους) το ποσοστό ασφαλιστικής εισφοράς είναι μικρότερο. Ειδικότερα, προβλέπεται μηνιαία ασφαλιστική εισφορά σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο (2) έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση και σε ποσοστό 17% για τα επόμενα τρία (3) έτη. Η ρύθμιση αυτή είναι μόνιμη.

Περαιτέρω, για την κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων και προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο σκοπός της εισαγωγής κινήτρων παραμονής στη χώρα, προβλέπεται ότι η ελάχιστη βάση υπολογισμού ανά μήνα των ασφαλιστικών εισφορών είναι το ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 70% του κατώτατου μισθού ανειδίκευτου εργάτη άνω των 25 ετών, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 410 €.

Σε σχέση με αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο και μία ακόμη ρύθμιση, η οποία αντανακλά την εισαγωγή των ενιαίων κανόνων και της ισότιμης μεταχείρισης του συνόλου των ασφαλισμένων. Ειδικότερα, ενόψει ακριβώς του ότι ο ΕΦΚΑ  (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) αποτελεί τον μοναδικό φορέα ασφάλισης και ότι η παροχή υπολογίζεται για όλους τους ασφαλισμένους με τον ίδιο τρόπο, και άρα τυχόν ευμενέστερη μεταχείριση σε μία κατηγορία ασφαλισμένων θα συνεπαγόταν μεταφορά πόρων προς αυτή από τις υπόλοιπες κατηγορίες, με συνέπεια την παραβίαση των αρχών ισονομίας του συστήματος, προβλέπεται ότι οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας έχουν το δικαίωμα να καταβάλλουν τη διαφορά του ποσού που προκύπτει από την εφαρμογή μικρότερου ποσοστού εισφοράς οποτεδήποτε έως τη λήξη του ασφαλιστικού τους βίου.  

Ενόψει και της οικονομικής κρίσης – εισάγεται μεταβατική ρύθμιση για όλους τους αυτοαπασχολούμενους που προέρχονται από το Ε.Τ.Α.Α. με την οποία προβλέπονται σημαντικές εκπτώσεις στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών για το χρονικό διάστημα από την 1.1.2017 έως και την 31.12.2020 (4ετής μεταβατική περίοδος).  

Προσωρινή εξαίρεση για τον ΟΓΑ

Μετά τις μεγάλες κινητοποιήσεις των αγροτών και παρά τις πιέσεις των θεσμών στο νέο ασφαλιστικό περιλαμβάνεται η έστω και μεταβατική εξαίρεση του ΟΓΑ από την ένταξη στον ΕΦΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι ο ΟΓΑ ως προς τις συνταξιοδοτικές του αρμοδιότητες να ενταχθεί στον ΕΦΚΑ και να διατηρηθεί ως διακριτός φορέας μόνο ως προς τις μη συνταξιοδοτικές παροχές.

Περαιτέρω για τους αγρότες εφαρμόζονται οι ενιαίοι κανόνες που ισχύουν και για τους άλλους ασφαλισμένους. Έτσι στο εξής και για τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ θα καταβάλλεται η εθνική σύνταξη (πλέον της ανταποδοτικής), γεγονός που έρχεται να επιλύσει την σταδιακή μείωση της βασικής σύνταξης, η οποία και εξαφανίζεται το 2026. Επιπλέον για τους αγρότες θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος ως προς την προσαρμογή των ασφαλιστικών τους εισφορών στα επίπεδα που ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους.

Έτσι, οι εισφορές για τους αγρότες σταδιακά διαμορφώνονται στο ποσοστό 20% έως την 31.12.2021. περαιτέρω, για τους ασφαλισμένους στον ΟΓΑ η ελάχιστη βάση υπολογισμού της ασφαλιστικής εισφοράς ανά μήνα διαμορφώνεται όχι στα 586€ αλλά στα 410€ (70% του κατώτατου μισθού άγαμου ανειδίκευτου εργάτη άνω των 25 ετών).

Τι θα γίνει με το αγγελιόσημο

Όπως λένε κυβερνητικές πηγές, τη μεγαλύτερη και πλέον σθεναρή αντίδραση των θεσμών αντιμετώπισε η κυβέρνηση στο ζήτημα των κοινωνικών πόρων και δη στο θέμα του αγγελιόσημου. Παρότι επισημάνθηκε η ιδιαίτερη φύση του αγγελιοσήμου η οποία το καθιστά οιονεί εργοδοτική εισφορά και όχι κοινωνικό πόρο, εντούτοις απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης οι θεσμοί έθεσαν την ρητή και αδιαμφισβήτητη κατάργηση του πόρου αυτού. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ρητά πια προβλέπεται η καταβολή εισφορών εργαζόμενου – εργοδότη και για την κατηγορία αυτή ασφαλισμένων.