Με τίτλο «Quis custodiet ipsos custodes – ποιός θα μας φυλάξει από τους φύλακες;» ο Καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Βασίλης Τσαουσίδης, απευθύνεται στα ellinika hoaxes και ζητά να επανορθώσουν για το γεγονός ότι χαρακτήρισαν «παραπλανητικό» ένα δημοσίευμα ιατρικής ιστοσελίδας που επικαλείται επιστημονικά δεδομένα που παρουσίασε ο ίδιος για την πρωτιά της Ελλάδας στους θανάτους από covid-19 ανά εκατομμύριο κατοίκους στον δυτικό κόσμο.

Ads

Όπως σημειώνει ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Προγραμματισμού και Επεξεργασίας Πληροφοριών του Πολυτεχνείου Ξάνθης, τα συμπεράσματα επιστημονικών ερευνών δεν είναι αντικείμενο του fact checking αλλά βρίσκονται στη σφαίρα της επιστημονικής συζήτησης ενώ κατηγορεί για παραπλάνηση του αναγνωστικού κοινού και για ψευδείς αναφορές στις οποίες βασίζεται το «μαρκάρισμα» του σχετικού δημοσιεύματος, καθώς τα hoaxes επικαλούνται ότι από την έρευνά του εξαιρούνται οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ενώ ο ίδιος ο Καθηγητής, το αναφέρει ρητά και εξηγεί τους λόγους.

Το κείμενο της επιστολής

«Δημοσιεύσατε άρθρο (2 Δεκεμβρίου 2021) στον ιστότοπο “ellinika hoaxes” με το οποίο χαρακτηρίσατε ως “παραπλανητικό” δημοσίευμα του iatronet που επικαλείται δικά μου στοιχεία και την επεξεργασία τους. Το άρθρο σας χαρακτηρίζει ως “παραπλανητικό” ένα δημοσίευμα που χρησιμοποιεί απολύτως έγκυρα στοιχεία σε σχέση με τους θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού στις δυτικές χώρες οι οποίες αναφέρονται ρητά, για το διάστημα 1 Νοεμβρίου 2020 και μετά. Από αυτές εξαιρούνται οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ – η εξαίρεσή τους επίσης αναφέρεται ρητά στο άρθρο που χαρακτηρίσατε ως παραπλανητικό. Το άρθρο σας θα καταγραφεί στη βιβλιογραφία της καταπολέμησης των ψευδών ειδήσεων ως παράδειγμα προς αποφυγή, για τους εξής λόγους:

Ads

1. Παραβιάσατε τους επιστημονικούς κανόνες. Θεωρήσατε αυθαίρετη την εξαίρεση των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ από τον κατάλογο των δυτικών χωρών που συγκρίνονται. Με καμία επιστημονική τεκμηρίωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυθαίρετη και παραπλανητική η εξαίρεση των χωρών αυτών, εφόσον γίνεται ρητή αναφορά στην εξαίρεση. Παραπλανητική θα μπορούσε να θεωρηθεί μια αναφορά που παρέλειπε άλλες δυτικές χώρες (εκτός από αυτές που ρητά αναφέρονται) και αλλοίωνε το τελικό το συμπέρασμα. Ακόμα, θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει ως παραπλανητική μια δημοσίευση αν ο συντάκτης ή ο δημοσιογράφος απέφευγε την αναφορά στις χώρες που εξαιρούνται. Προκύπτει ότι το δημοσίευμα που χρησιμοποίησε τα δεδομένα μου ανέφερε ρητά την εξαίρεση.

2.  Καταχραστήκατε τον ρόλο σας. Το αν η εξαίρεση είναι αυθαίρετη, δηλ. αν ήταν επιστημονικά ορθή ή λανθασμένη με βάση τον στόχο της έρευνας, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης και όχι αντικείμενο του  fact checking. Δική σας αρμοδιότητα θα ήταν μόνον εφόσον το άρθρο που χαρακτηρίσατε παραπλανητικό παρέλειπε την αναφορά στην εξαίρεση. Δεν έχει αρμοδιότητα δημοσιογράφος που δεν διαθέτει τεκμηριωμένα τα επιστημονικά εχέγγυα να κρίνει τη μεθοδολογία και τελικά να λογοκρίνει το αποτέλεσμα μιας έρευνας καταλήγοντας σε απαγορευτικά πορίσματα για τη μεθοδολογία της. Έτσι, το άρθρο σας υποδεικνύει το πλαίσιο της έρευνας και περιορίζει την δυνατότητα της αξιολόγησης της επίδοσης της χώρας μας.

3.  Παραπλανήσατε το αναγνωστικό κοινό. Δεν σχολιάζετε πουθενά στο άρθρο σας ότι γίνεται ΡΗΤΗ αναφορά στην εξαίρεση των ανατολικών χωρών και επομένως δεν παραπλανάται ο αναγνώστης σε σχέση με το ποιες χώρες εξετάζονται. Η αλήθεια σε σχέση με τα γεγονότα είναι ότι ο δικός σας συντάκτης ΠΑΡΕΛΕΙΨΕ να αναφέρει ΡΗΤΑ ότι το άρθρο το οποίο χαρακτήρισε παραπλανητικό, βασισμένο σε δικά μου δεδομένα, ΑΝΕΦΕΡΕ ΡΗΤΑ την εξαίρεση των ανατολικών χωρών και ΔΕΝ την απέκρυψε. ΠΑΡΕΛΕΙΨΕ επίσης να αναφέρει ΡΗΤΑ ότι τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι ακριβή και αληθή. Όμως επίσης είναι και πλήρη, καθώς η πληρότητα καθορίζεται από το σύνολο των χωρών που ρητά προσδιορίζεται στην έρευνα και στη συνέχεια, στο άρθρο του iatronet.

Επομένως, το άρθρο του συντάκτη σας, λόγω των ελλείψεων που προανέφερα, ΠΑΡΑΠΛΑΝΑ τον αναγνώστη, ο οποίος νομίζει ότι χρησιμοποιήθηκαν ψευδή ή ελλιπή στοιχεία προκειμένου να τεκμηριωθεί ότι στον συγκεκριμένο κατάλογο των δυτικών χωρών (ο οποίος παρουσιάζεται αναλυτικά και η εξαίρεση των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ καταγράφεται ρητά) η Ελλάδα καταγράφει τον τελευταίο χρόνο (1η Νοεμβρίου του 2020 και μετά) την χειρότερη επίδοση. Τελικά, το αληθές, τεκμηριωμένο και ακριβές συμπέρασμα ότι η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ των δυτικών χωρών (με την εξαίρεση των χωρών του ανατολικού μπλοκ) για το διάστημα από 1η Νοεμβρίου 2020 και μετά, παρουσιάζεται από το site σας ως δήθεν παραπλανητικό.

Οφείλετε να επανορθώσετε για δύο λόγους: Πρώτον, διότι το άρθρο σας παραπλάνησε την κοινή γνώμη. Δεύτερον, διότι έχετε αναλάβει τον ρόλο να υπερασπίζεστε την αλήθεια, την οποία, με το άρθρο σας, κακοποιήσατε. Ο ρόλος σας αυτός του εγγυητή της αλήθειας καθιστά το αναγνωστικό κοινό πιο ευάλωτο στο να αποδεχτεί “την αλήθεια” όσων αναφέρετε. Εφόσον δεν διορθώσετε άμεσα, αυτόν ακριβώς τον ρόλο θα αποδειχθεί ότι καταχράστε και εκμεταλλεύεστε».

«Αυθαίρετη, αντιεπιστημονική, αντιδεοντολογική παρέμβαση»

Είχε προηγηθεί ανάρτηση-σχόλιο του Καθηγητή  για τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν στα ΜΜΕ που δημοσίευσαν την έρευνα, στο οποίο υπεραμύνεται και του συμπεράσματος της έρευνάς του για την πρωτιά της Ελλάδας σε θανάτους:

«Διαμαρτύρονται, διαδοχικά, τα μέσα ενημέρωσης για την αυθαίρετη, αντιεπιστημονική και αντιδεοντολγική παρέμβαση των “ellinika hoaxes” στο άρθρο που συγκρίνει του θανάτους του δυτικού κόσμου το διάστημα από 1η Νοεμβρίου 2020 και μετά. Σε αυτό το πλαίσιο, αδιαμφισβήτα η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη – αυτό δεν το αμφισβητούν τα ellinika hoaxes – διαφωνούν στο τι πρέπει να θεωρήσουμε Δυτικό Κόσμο. Κατά τη δική τους θεώρηση, στις συγκρίσεις μας πρέπει να συμπεριλάβουμε και χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και επιχειρούν αυτό να το επιβάλουν.

Ομως τα “ellinika hoaxes” στιγματίζουν ένα άρθρο με έγκυρα στοιχεία, ως δήθεν παραπλανητικό και, αμφισβητώντας το τι σημαίνει δυτικός κόσμος και παρακάμπτοντας την ρητή αναφορά στην εξαίρεση των χωρών του πρώην ανατολικού μπλόκ, δημιουργούν ευρέως την εντύπωση ότι τα στοιχεία δεν είναι έγκυρα. Αυτό είναι ο ορισμός της παραπλάνησης της κοινής γνώμης».