Τα συλλαλητήρια δεν χαράσσουν πολιτική στα εθνικά θέματα, διαμορφώνουν όμως πολιτικές δυναμικές. Και αυτές οι δυναμικές προσμετρώνται από σήμερα στα, ήδη δύσκολα, δεδομένα της διαπραγμάτευσης για το Μακεδονικό.

Σε ό,τι αφορά το μείζον διακύβευμα, την ουσιαστική προοπτική λύσης, η εικόνα του χθεσινού συλλαλητηρίου στην Θεσσαλονίκη δεν ήταν εκείνη που χρειαζόταν στην τελική φάση αναζήτησης ενός ρεαλιστικού και έντιμου συμβιβασμού στο ονοματολογικό. «Καπελωμένη» από εθνικιστικά δίκτυα και από κατ΄επάγγελμα πάτρωνες του υπερεθνικισμού, μπολιασμένη με ακροδεξιό λόγο και διχαστική ρητορική, η συγκέντρωση πόνταρε στον πατριωτικό φανατισμό. Και ενεργοποίησε το εθνικό θυμικό χιλιάδων πολιτών. Είτε ήταν 90.000 – σύμφωνα με την αστυνομία -, είτε 400.000 – που δεν ήταν – όπως υποστηρίζουν οι διοργανωτές, η οργή αυτών των πολιτών  διαμορφώνει απρόβλεπτους θύλακες πίεσης σε μια ήδη φορτισμένη και σύνθετη διπλωματική διαπραγμάτευση. Πόσο μάλλον, αφού μπορεί να προσφερθεί ως πρόπλασμα στις επιδιώξεις, πολιτικές ή μη, διαφόρων κύκλων που επενδύουν στον εθνικιστικό διχασμό.

Η ευθύνη της Εκκλησίας

Καθόλου χρήσιμη, εκ του αποτελέσματος, δεν ήταν και η στάση της Εκκλησίας. Ο αρχιεπίσκοπος μπορεί να αποκήρυξε τα συλλαλητήρια, εν τέλει όμως όλος ο ιερατικός θίασος ήταν χθες επί σκηνής. Με αρχηγό τον Ανθιμο, που διαμήνυε ότι δεν πάει σε συγκεντρώσεις, αλλά κατέφθασε πρώτος κουβαλώντας μαζί σύσσωμο το ποίμνιό του και καμιά δεκαριά ακόμη μητροπολίτες. Στην κυβερνητική πλευρά αρκετοί ήταν εκείνοι χθες το βράδυ που έθεταν το ερώτημα πόσο ειλικρινείς ήταν τελικά οι δεσμεύσεις του αρχιεπισκόπου προς τον πρωθυπουργό. Κάποιοι άλλοι, οι περισσότεροι, έλεγαν πως το σόου της Θεσσαλονίκης απλώς επιβεβαίωσε το γεγονός ότι ο Ιερώνυμος δεν ελέγχει την Ιεραρχία.

Το πρόβλημα των ΑΝΕΛ

Καθ΄ότι το ζήτημα όμως είναι αμιγώς πολιτικό και όχι εκκλησιαστικό, το βασικό πολιτικό θέμα για την κυβέρνηση έχει να κάνει με τους ΑΝΕΛ. Ο πρωθυπουργός δήλωσε στην συνέντευξή του στο Εθνος ότι ο Πάνος Καμμένος «έχει επίγνωση του προβλήματος και είναι ένας έντιμος και πατριώτης πολιτικός». Και ότι «έχει επιφυλάξεις», αλλά έχει δηλώσει «και την επιθυμία του να υπάρξει ευρεία συναίνεση». Η παρουσία όμως δύο βουλευτών του κόμματος του, των Κώστα Κατσίκη και Γιώργου Λαζαρίδη, καθώς και του αντιπροέδρου των ΑΝΕΛ Παναγιώτη Σγουρίδη στο συλλαλητήριο μάλλον συνιστά κάτι περισσότερο από απλές επιφυλάξεις. Και, κυρίως, ο ταύτισή τους με το ακροδεξιό, εθνικιστικό συνοθύλευμα του Λευκού Πύργου μάλλον τορπιλίζει, παρά διευκολύνει τις όποιες συναινέσεις.

Ο Ρουβίκωνας της ΝΔ

Στην έτερη όχθη, για την Νέα Δημοκρατία το συλλαλητήριο ήταν απλώς η οριστική διάβαση του Ρουβίκωνα. Με σύσσωμους τους βορειοελλαδίτες βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δίνουν ηχηρό παρών, με τον υπέργηρο Αχιλλέα Καραμανλή να επιστρατεύεται σε πόζες πατριωτικού και εσωκομματικού συμβολισμού κάτω από το άγαλμα του αδελφού του, με τον περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα να περιοδεύει προεκλογικά ανάμεσα στις στρατιές των ρασοφόρων, εθνικοφρόνων και χρυσαυγιτών, και με τον πρόεδρο του κόμματος να αποδίδει προσωπικά εύσημα μετά το πέρας της συγκέντρωσης, η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη πέταξε χθες στον Θερμαϊκό και το τελευταίο φιλελεύθερο φύλο συκής της πολιτικής της ατζέντας.

Η – κατά Μητσοτάκη – δε, «μεγάλη λαϊκή διαμαρτυρία» μάλλον ακυρώνει και τις τελευταίες πιθανότητες συνεννόησης, συναινέσεων και απεγκλωβισμού της συντηρητικής παράταξης από το ακραίο δόγμα άρνησης που επέβαλε και στο Μακεδονικό ο άξονας Σαμαρά. Το καραμανλικό μπλοκ, άλλωστε, έχει ήδη σιωπηρώς εγκαταλείψει ακόμη και την γραμμή του Βουκουρεστίου, ο Αδωνις ανέκραξε χθες το βράδυ με άρθρο του στην Καθημερινή «Φωνή Λαού, Οργή Θεού», και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε να δηλώσει ότι «σέβεται την μεγάλη ευαισθησία της κοινωνίας».

Εκείνο που δεν είπε είναι εάν σέβεται την πολιτική, και ιστορική, ευθύνη μιας παράταξης να συμβάλει στην επούλωση ενός εθνικού τραύματος που η ίδια άνοιξε σ’ αυτή την χώρα…