Υπέρ της τροποποίηση της προηγούμενης κοινής υπουργικής απόφασης για την επένδυση στο Ελληνικό, στην οποία υπήρχαν συγκεκριμένοι όροι για την προστασία των αρχαιοτήτων γνωμοδότησε ομόφωνα σήμερα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Ήταν η πρώτη συνεδρίαση του ΚΑΣ υπό τη νέα σύνθεσή του, η οποία είχε προκαλέσει αντιδράσεις στους αρχαιολόγους, τόσο σε ό,τι αφορά στο τυπικό όσο και στην ουσία.

Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, οι αιτούντες ζήτησαν την αλλαγή δυο όρων της προηγούμενης Υπουργικής Απόφασης, μετά τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ – υπό την τότε σύνθεση – τον περασμένο Απρίλιο. Ο πρώτος όρος αφορούσε τον ταφικό περίβολο του Ελληνικού, του οποίου έχει εγκριθεί η μεταφορά και επανατοποθέτησή του στο σημείο εύρεσής του, με την προστασία και ανάδειξή του να εξασφαλίζεται από την πρόβλεψη ικανού αδόμητου χώρου γύρω από αυτόν. Οι αιτούντες ζήτησαν ο χώρος αυτός να οριστεί στα 15 μ.. Ο δεύτερος όρος αναφερόταν στην κατάθεση προς έγκριση στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όλων των μελετών (αρχιτεκτονικών κ.α.) για την εφαρμογή του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγίου Κοσμά, κυρίως εκείνες που αφορούν τα υψηλά κτίρια. Ο όρος αυτός ζητήθηκε είτε να τροποποιηθεί είτε να απαλειφθεί.

Σύμφωνα με τη σημερινή γνωμοδότηση του ΚΑΣ, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία θα έρχονται μόνο οι μελέτες που αφορούν κτίρια και εγκαταστάσεις εντός των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, ενώ σε κάθε περίπτωση θα ελέγχονται οι όψεις των κτιρίων της πρώτης γραμμής στα οικοδομικά τετράγωνα που εφάπτονται στους εν λόγω χώρους, σε ζώνη πέριξ αυτών πλάτους 20 μ. Όσον αφορά τον ταφικό περίβολο του Ελληνικού, προτάθηκαν ο αδόμητος χώρος γύρω από αυτόν να είναι 20 μ., ο δε έλεγχος των όψεων να αφορά τα κτίρια που βρίσκονται εντός της κτιριακής ενότητας τα οποία έχουν προβολή στο μνημείο. Επίσης, συμπληρώθηκε το ταφικό μνημείο, που θα συνδεθεί με χώρο πρασίνου με τις παρακείμενες ζώνες ανάπτυξης, να βρίσκεται σε συσχετισμό με τον αρχαίο οδικό άξονα. Επιπλέον, για τις αρχαιότητες που τυχόν ανευρεθούν κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου να εφαρμοστούν οι κείμενες διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου. Το ΚΑΣ θεωρφεί ότι οι όροι που περιλαμβάνονται στην Υπουργική Απόφαση του 2019 και στο Προεδρικό Διάταγμα του 2018 παρέχουν επαρκή προστασία στις υπάρχουσες αρχαιότητες, καθώς και σε αυτές που τυχόν αποκαλυφθούν.

«Έντονη ανησυχία» εκφράζουν οι αρχαιολόγοι

Χαρακτηριστικό της ανησυχίας για την κατεύθυνση που θέλει να δώσει η κυβέρνηση στην επένδυση στο Ελληνικό, είναι το υπόμνημα που κατέθεσε με αφορμή τη συζήτηση ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Στο υπόμνημα σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι «η εξέταση της εν λόγω υπόθεσης πραγματοποιείται και πάλι εν μέσω του δυσάρεστου κλίματος επιθέσεων από επιχειρηματικά και άλλα συμφέροντα, που επιμένουν να εθελοτυφλούν, θεωρώντας ότι η προστασία των αρχαιοτήτων δεν μπορεί να συνυπάρξει με την λεγόμενη ανάπτυξη ή ακόμη χειρότερα ότι εξ αιτίας των αρχαιοτήτων παρεμποδίζεται και καθυστερεί. Με την αντίληψη αυτή, η οποία αποτελεί πλέον πρόφαση για άλλες αμαρτίες και μεγεθύνεται συνεχώς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δικαιολογούνται προφανείς και πραγματικοί λόγοι που εν τέλει διαπιστώνεται ότι δεν ευνοούν την ανάπτυξη».

• Διαβάστε επίσης: Μέλος του ΚΑΣ που γνωμοδοτεί για το Ελληνικό… ήταν σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ για το Ελληνικό

Προσθέτει, ότι η προ διετίας κήρυξη τμήματος της έκτασης του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου, σύμφωνα με την αρχαιολογική νομοθεσία, «μοναδικό σκοπό είχε τη συνύπαρξη αρχαιοτήτων και την οργάνωση του οικοδομήσιμου και προς εκμετάλλευση εν γένει χώρου από τους επενδυτές (…)».

«Από καθαρά αρχαιολογική άποψη, είναι επίσης σαφές ότι, με τους όρους της πιο πρόσφατης  έκδοσης της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) (…) διασφαλίζεται το εντελώς αυτονόητο, η προστασία και ανάδειξη των μνημείων, με τη  εκ του νόμου επιβεβλημένη  συμμετοχή των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ στην περιβαλλοντική αδειοδότηση των κτηριακών ενοτήτων και στην έγκριση των μελετών στο περιβάλλον των μνημείων.

»Φαίνεται, όμως, ότι αυτό, που ισχύει για όλους τους υπόλοιπους πολίτες,  δεν “άρεσε” στους επενδυτές, οι οποίοι εν τέλει επιδιώκουν την ανέγερση των κτηριακών ενοτήτων, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται και  ένα υψηλό κτήριο, ερήμην της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η τυχόν ικανοποίηση της εξεταζόμενης σήμερα Αίτησης θεραπείας, είναι φανερό ότι θα συμπαρασύρει και τις επόμενες δύο ΚΥΑ που αφορούν τις ζώνες πολεοδόμησης και ανάπτυξης, αποτελώντας ενδεχομένως προηγούμενο και για άλλες επενδύσεις στο πλαίσιο των χωρικών ρυθμίσεων, με κίνδυνο να μην εξασφαλίζεται επαρκής προστασία των αρχαιολογικών χώρων.

»Οι μελλοντικές οικοδομικές εργασίες στον χώρο του Ελληνικού, στον κηρυγμένο χώρο του Αγίου Κοσμά και στην έκταση του Μητροπολιτικού Πόλου, διεξάγονται αναμφισβήτητα πλησίον μνημείων (άρθρο 10 του Ν. 3028/2002), τα οποία ούτως ή άλλως εντάσσονται στο ευρύτερο Αττικό τοπίο, στο βάθος του οποίου δεσπόζει ο ιερός βράχος του παγκοσμίου αξίας αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης των Αθηνών, βάσει της Διεθνούς Σύμβασης για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονομιάς (Παρίσι 1972), που κυρώθηκε μετον Ν. 1126/1981, αλλά οπωσδήποτε και σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος.

»Επειδή κάθε υπερμεγέθης οικοδομή, πόσο μάλλον το 200 μέτρων ύψους τείχος με τους ουρανοξύστες στο παράκτιο Αττικό μέτωπο του Ελληνικού, θα βρίσκεται σε συνεχή διάλογο και αλληλεπίδραση  με τον ιερό βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών, αλλά και εντός του περιβάλλοντος των διάσπαρτων μνημείων νεότερων και αρχαίων του ίδιου του Ελληνικού, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι υποχρεωμένος, να εκφράσει, στο πλαίσιο και της παραπάνω ισχύουσας νομοθεσίας την έντονη ανησυχία του» (…)».

Να σημειωθεί ότι θα ακολουθήσει και σχετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων την Πέμπτη, ώστε να προχωρήσει η έκδοση της νέας υπουργικής απόφασης.