Την ώρα που εκατομμύρια πολίτες ετοιμάζονται να προσέλθουν στις κάλπες, ελάχιστοι είναι εκείνοι που τολμούν να κάνουν εκτιμήσεις για την «επόμενη μέρα» των εκλογών.

Αυτό έχει να κάνει με μια σειρά από «απρόβλεπτους» παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να αποβούν καθοριστικοί για τη διαμόρφωση των νέων δεδομένων στο πολιτικό σκηνικό.

Ο πρώτος έχει να κάνει με τη διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών από τις προσεχείς κάλπες. Μπορεί οι δημοσκοπήσεις να δίνουν -πάνω κάτω συγκεκριμένη- εικόνα, όμως αρκετοί πολιτικοί αναλυτές προειδοποιούν πως οποιαδήποτε πρόβλεψη παρακινδυνευμένη, με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό αναποφάσιστων αλλά και τον επίσης μεγάλο αριθμό νέων ψηφοφόρων, πολλοί από τους οποίους μάλιστα θα προσέλθουν για πρώτη φορά στις κάλπες.

Την ίδια στιγμή, δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρατηρούν πως το χαμηλό response rate σε όλες τις δημοσκοπήσεις (ατόμων δηλαδή που δέχονται να απαντήσουν στα ερωτήματα) κάνει ακόμη πιο «θολή» την πραγματική εικόνα.

Το δεύτερο στοιχείο που συγκροτεί ακόμη πιο «ρευστό» το όλο σκηνικό έχει να κάνει με το νέο εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής που θα ισχύσει στις επικείμενες κάλπες, το οποίοι κατά βάση ευνοεί τις κυβερνήσεις συνεργασίας. Κάτι τέτοιο πάντως φαντάζει αρκετά δύσκολο -τουλάχιστον την δεδομένη στιγμή- καθώς οι βασικοί πολιτικοί παίκτες -αν εξαιρέσει κανείς ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ- δείχνουν να απορρίπτουν με έμφαση το ενδεχόμενο πολιτικών συγκλίσεων για την εξεύρεση «κοινού εδάφους» για την συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, επειδή τα πάντα (σχεδόν) μπορεί να ανατραπούν, τα βασικά σενάρια για την «επόμενη μέρα» των εκλογών έχουν ως εξής:

Νέες εκλογές τέλη Ιουνίου ή αρχές Ιουλίου

Πρόκειται για το σενάριο που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες, με βάση την εικόνα που έχουμε σήμερα.

Με βάση αυτό, στις 22 Μαϊου η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του πρώτου κόμματος, ο οποίος θα έχει περιθώριο τριών ημερών -το περισσότερο- για τις διερευνητικές εκλογές. Εφόσον δεν τα καταφέρει η εντολή θα πάει στον επικεφαλής του δεύτερου κόμματος και εφόσον δεν τα καταφέρει ούτε αυτός, θα παραλάβει την εντολή ο επικεφαλής του τρίτου κόμματος στις εκλογές.

Η όλη  διαδικασία των διερευνητικών μπορεί να διαρκέσει το πολύ έως 10 ημέρες, δηλαδή το αργότερο μέχρι και τις 31 Μαΐου.

Εφόσον oι διερευνητικές εντoλές δεν τελεσφoρήσoυν, o Πρόεδρoς της Δημoκρατίας καλεί τoυς αρχηγoύς των κoμμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμoύ κυβέρνησης πoυ να έχει την εμπιστoσύνη της Βoυλής, επιδιώκει τo σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλoγών. Σε περίπτωση απoτυχίας αναθέτει στoν Πρόεδρo τoυ Συμβoυλίoυ της Eπικρατείας ή τoυ Aρείoυ Πάγoυ ή τoυ Eλεγκτικoύ Συνεδρίoυ τoν σχηματισμό Kυβέρνησης, όσo τo δυνατόν ευρύτερης απoδoχής, για να διενεργήσει εκλoγές.

Η πιθανότερη ημερομηνία για την διεξαγωγή των επαναληπτικών εκλογών είναι η 2α Ιουλίου, ενώ εσχάτως φέρεται να εξετάζεται και η 25η Ιουνίου.

Η δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ

Σε όλη την προεκλογική περίοδο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευδε να αποκλείει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ιδιαίτερα μετά και την επιμονή του Νίκου Ανδρουλάκη να τον αποκλείει από τη θέση του πρωθυπουργού.

Σε κάθε περίπτωση όμως κανείς δεν μπορεί να το ακυρώσει εκ προοιμίου, με δεδομένο πως υπάρχουν δυνάμεις στο εσωτερικό και των δύο κομμάτων που φαίνεται να βρίσκονται σε «ανοιχτή γραμμή». Επιπλέον, είναι σαφές πως σε περίπτωση που οι αριθμοί «βγαίνουν» για συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ -κοινώς εφόσον το άθροισμα των ποσοστών του ξεπερνάει το 46,2%- θα ασκηθούν ισχυρές πιέσεις από οικονομικούς παράγοντες τόσο στον Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και τον Νίκο Ανδρουλάκη, προκειμένου να «βάλουν νερό στο κρασί τους» και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο νέων εκλογών.

Συγκρότηση προοδευτικής κυβέρνησης με συμμετοχή ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

Πρόκειται για ένα σενάριο, το οποίο βάζει συνεχώς επί τάπητος ο Αλέξης Τσίπρας, κάνοντας σχετική πρόσκληση προς τον Νίκο Ανδρουλάκη.

Προϋποθέτει την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές αλλά και ένα ισχυρό ποσοστό εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προκειμένου να ξεπερνούν το κατώφλι του 46,2%.

Ενδιαφέρον θα έχει να διαπιστώσουμε κατά πόσο ο Νίκος Ανδρουλάκης θα επιμείνει στις ενστάσεις για το πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα για την πρωθυπουργία.

Συγκρότηση «κυβέρνησης μειοψηφίας» από ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με ψήφο ανοχής εκ μέρους του ΜέΡΑ25

Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα σενάριο που συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες, με δεδομένο πως το έχουν απορρίψει μετ’ επιτάσεως τόσο ο Νίκος Ανδρουλάκης όσο και ο Γιάνης Βαρουφάκης.

Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια κυβέρνηση μπορεί να προκύψει ακόμη και στο ενδεχόμενο που ο ΣΥΡΙΖΑ βγει δεύτερος -με μικρή όμως διαφορά από τη ΝΔ- από τις κάλπες. Βασική προϋπόθεση είναι επίσης το άθροισμα των εδρών που θα έχει στην επόμενη Βουλή μαζί με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και το ΜέΡΑ25 να ξεπερνάει τον αριθμό των 150.

Σε αυτό το ενδεχόμενο, όλα θα εξαρτηθούν από την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Οι προϋποθέσεις ορίζονται ουσιαστικά και τυπικά μέσω του άρθρου 84 του Συντάγματος (για την «Εμπιστοσύνη της Βουλής»), εμμέσως και διά του άρθρου 37 αναφορικά με τον διορισμό του πρωθυπουργού μετά από διερευνητικές εντολές, καθώς και με το άρθρο 141 του Κανονισμού της Βουλής.

Σύμφωνα με αυτές, όταν μια κυβέρνηση, είτε μονοκομματική, είτε συνεργασίας, ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, τότε αυτή η παροχή «εμπιστοσύνης» διαπιστώνεται στη βάση της πλειοψηφίας επί των παρόντων κατά την διάρκεια της ψηφοφορίας βουλευτών, υπό έναν όρο: οι θετικές ψήφοι να μην είναι λιγότεροι «από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών», δηλαδή θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 120 θετικές ψήφοι και οι αρνητικές να είναι έστω και κατά μία λιγότερες. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα σημαίνει πως την κρίσιμη ώρα της λήψης απόφασης κάποια κόμματα ή και μεμονωμένοι βουλευτές που δεν συμμετέχουν ενεργά στο κυβερνητικό σχήμα, θα απουσιάζουν από την αίθουσα της Ολομέλειας.

Με απλά λόγια, μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης από τους παρόντες βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και την «ανοχή» των βουλευτών του ΜέΡΑ25 δια της απουσίας τους από την επίμαχη ψηφοφορία.

Συγκυβέρνηση ΝΔ-Ελληνικής Λύσης

Το εν λόγω σενάριο συγκεντρώνει επίσης ελάχιστες πιθανότητες. Κι αυτό επί της ουσίας όχι γιατί απορρίπτεται δημοσίως από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Κυριάκο Βελόπουλο, αλλά γιατί θα προκαλούσε κύμα αντιδράσεων στο εσωτερικό της ΝΔ, κυρίως από την καραμανλική πτέρυγα (και όχι μόνο).

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια πρόταση που έχει τεθεί επί τάπητος από κορυφαία στελέχη του κυβερνώντος κόμματος (Βορίδης, Γεωργιάδης, Πλεύρης, Οικονόμου), ενώ σε ένα ακραίο ενδεχόμενο ίσως να βγεί από το συρτάρι, εφόσον η ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη περιέλθει σε αδιέξοδο.

Κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» με συμμετοχή ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ

Εδώ έχουμε να κάνουμε με το πιο απίθανο εκ των υπό συζήτηση σεναρίων, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχουν σημεία επαφής μεταξύ των ηγεσιών των δυο μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας μας.

Λανσάρεται πάντως αρκετά από επιχειρηματικούς-οικονομικούς κύκλους, ενώ φαίνεται πως αντιμετωπίζεται θετικά από κορυφαίους παράγοντες των Βρυξελλών.

Η μόνη περίπτωση να τεθεί έστω προς συζήτηση το εν λόγω σενάριο είναι να υπάρξουν μεγάλες πιέσεις για επιβολή νέων σκληρών μέτρων λιτότητας στη χώρα.

Εκτιμάται δε πως κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε την «απόσυρση» τόσο του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του Αλέξη Τσίπρα από το προσκήνιο.