Η περίπτωση της Αμφίπολης, ήταν από ό, τι φαίνεται μόνον η αρχή, στην επιλεκτική προβολή αρχαιολογικών έργων και την πολιτική τους εκμετάλλευση από την κυβέρνηση. Το γεγονός ότι οι Εφορείες Αρχαιοτήτων, ανάμεσά τους και αυτή της Αμφίπολης, συγχωνεύονται και ουσιαστικά αποδυναμώνονται είναι κάτι που αποσιωπάται. Βασικός στόχος του Νέου Οργανισμού του υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή του νέου Οργανογράμματος, «είναι η κατά 40% περικοπή των δομών» του υπουργείου «κατ’ επιταγή της τρόικας», δηλώνει στο tvxs,gr η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), Όλγα Σακκαλή. Παράλληλα, προσθέτει, γίνεται «πιο ασφυκτικός ο έλεγχος της πολιτικής ηγεσίας». Όλα αυτά με απώτερο σκοπό να περάσουν αρμοδιότητες και έργα της αρχαιολογικής υπηρεσίας «σε ιδιωτικά χέρια».

Ο Νέος Οργανισμός του υπουργείου Πολιτισμού ακολουθεί και τα υπόλοιπα υπουργεία στα οποία εισάγονται επίσης νέα οργανογράμματα «στο πλαίσιο της λεγόμενης αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα», σημειώνει η κ. Σακκαλή, τονίζοντας ότι «η βασική λογική που διέπει τουλάχιστον το Νέο Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ, δεν είναι η ουσιαστική προστασία και ανάδειξη των μνημείων, αλλά η περικοπή κατά 40% των δομών του υπουργείου, κατ’ επιταγή της τρόικας».
 
«Εισάγεται ένα νέο οργανόγραμμα, όταν δεν έχει αποτιμηθεί καν το προήγουμενο, το οποίο ήταν σχετικό σύγχρονο καθώς τέθηκε σε ισχύ το 2003», προσθέτει η πρόεδρος του ΣΕΑ. «Ο Νέος Οργανισμός του υπουργείου έρχεται να συρρικνώσει τις Εφορείες Αρχαιοτήτων που υπάρχουν σε όλη τη χώρα και δη τις Περιφερειακές, οι οποίες αποτελούν τα κύτταρα της προστασίας και της ανάδειξης των μνημείων».

Ειδικότερα, «οι Εφορείες μειώνονται και σε απόλυτο αριθμό, από 79 θα είναι 62, ενώ αποδυναμώνονται και οι αρμοδιότητές τους», εξηγεί. Ως παράδειγμα φέρνει την «ΚΗ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, η οποία έχει στην αρμοδιότητά της και τη δημοφιλή στις μέρες μας ανασκαφή της Αμφίπολης».

«Όπως και σε όλες τις καινούριες Εφορείες, η ΚΗ Εφορεία Αρχαιοτήτων παύει να υφίσταται με τον καινούριο Οργανισμό, δια της συγχωνεύσεως με τα Βυζαντινά. Δηλαδή, οι ίδιοι τέσσερις αρχαιολόγοι, επιφορτίζονται πια όχι μόνο τις προϊστορικές και κλασσικές αρχαιότητες αλλά και τις βυζαντινές και τις μεταβυζαντινές», εξηγεί η κ. Σακκαλή.
 
Οι συγχωνεύσεις θα γίνουν ανά περιφερειακή ενότητα, γεγονός που αναμένεται να προκαλέσει χάος στις νέες Εφορείες. Για παράδειγμα, «στην Αττική θα έχουμε μια τεράστια Εφορεία, όπου θα έχει να διαχειριστεί άπειρα μνημεία, με ένα τεράστιο εύρος αρμοδιοτήτων», επισημαίνει, υπογραμμίζοντας ότι «δεν χρειάζεται να εκπλαγεί κανείς εάν σε λίγο διαπιστωθεί μια ανεπάρκεια αυτής της Εφορείας».
 
Αρχαιολογία πολιτικής εκμετάλλευσης
 
Τη μείωση των Εφορειών Αρχαιοτήτων συνοδεύει ένας «υδροκεφαλισμός που εμφανίζει ο Νέος Οργανισμός του υπουργείου». Μάλιστα, «δημιουργούνται πέντε νέες υπηρεσίες οι οποίες υπάγονται απευθείας στο γραφείο υπουργού», υπηρεσίες «απολύτως εξαρτημένες από την πολιτική ηγεσία», σημειώνει. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ειδική Υπηρεσία Προβολής και Αξιοποίησης, η οποία, δεν ξέρουμε με ποια κριτήρια και ποια μνημεία θα επιλέγει, ενώ θα έπρεπε να είναι αποκεντρωμένη. Όλα τα μνημεία χρειάζονται προβολή και αξιοποίηση. Όχι κατά το δοκούν και κατά την πολιτική βούληση του εκάστοτε υπουργού ή της κυβέρνησης», αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόεδρος του ΣΕΑ.

Πρόκειται για «επιλεκτική μεταχείριση των προβεβλημένων και προσοδοφόρων τομέων του Πολιτισμού». Αυτό που βλέπουμε είναι μια «πολιτική εκμετάλλευση», «επιλέγουν δηλαδή αυτά τα έργα που ταιριάζουν στο ιδεολόγημα της συνέχειας του έθνους» και «αφήνουν τον βασικό κορμό της αρχαιολογικής υπηρεσίας αποδυναμωμένο, υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτούμενο», τονίζει.
 
«Για παράδειγμα, πέρα από τους 33 χώρους που επιλέχθηκαν φέτος να πάρουν φυλακτικό προσωπικό για τη θερινή περίοδο, υπάρχουν εκατοντάδες μικρότερα περιφερειακά μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι, οι οποίοι πραγματικά μπορούν να συμβάλλουν και στην περιφερειακή ανάπτυξη και αναδεικνύουν την τοπική ιστορία. Ας θυμηθούμε το μουσείο της Αμφίπολης, ένα εξαιρετικό μουσείο, ποιος το ήξερε μέχρι πρότινος; Αν αυτά δεν τα δούμε σε μια άλλη κατεύθυνση ανάπτυξης, θα μένουμε στα προβεβλημένα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους μόνον», προειδοποιεί η κ. Σακκαλή.
 
Στον «αέρα» έργα ΕΣΠΑ

Ένα ακόμη ζήτημα που εγείρεται είναι αυτό των αρχαιολογικών ανασκαφών έργων ΕΣΠΑ, 600 στον αριθμό, με συνολικό προϋπολογισμό 744 εκ. ευρώ. «Στα έργα αυτά θα επέλθει πάρα πολύ μεγάλη αναστάτωση, όταν εφαρμοστεί το Νέο Οργανόγραμμα. Μόνο και μόνο οι μετακινήσεις, οι αλλαγές της έδρας της κάθε υπηρεσίας, η αλλαγή χώρων, είναι αρκετές. Όλη αυτή η τεράστια αναστάτωση το μόνο που θα επιφέρει είναι τελικά μια μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση, ενώ η δικαιολογία ήταν η εξοικονόμηση χρημάτων», αναφέρει η κ. Σακκαλή.
 
Μουσεία προηγούμενων αιώνων

Όπως επισημαίνει η πρόεδρος του ΣΕΑ, «καταργούν, επιπλέον, πολύ νευραλγικά Τμήματα από τα μουσεία, όπως τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που αποτελούν τον πιο συνήθη δίαυλο επικοινωνίας των μουσείων με το ευρύ κοινό. Καταργούνται ακόμη και τα Τμήματα Εκθέσεων. Δηλαδή, θα γυρίσουμε πίσω στα κλειστά μουσεία;  Εδώ μιλάμε για μια παγκόσμια πρώτη. Δεν υπάρχει μουσείο ανά τον κόσμο που δεν έχει τμήμα εκθέσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων», τονίζει η ίδια. Ακόμη εξηγεί ότι «όταν λέμε εκπαιδευτικά προγράμματα, δεν εννοούμε μόνο την επαφή μας με τα σχολεία, που είναι πολύ σημαντική. Αναφερόμαστε  σε ποικίλες κατηγορίες κοινού, οι οποίες έχουν μεγάλες δυσκολίες πρόσβασης στα μουσεία, όπως άτομα με αναπηρίες, άτομα κοινωνικά αποκλεισμένα, διαπολιτισμικά σχολεία κ.α». «Όλη αυτή λοιπόν η τεράστια εμπειρία που υπάρχει τα τελευταία 30 χρόνια από τα μουσεία στην Ελλάδα, φοβόμαστε ότι θα περάσει (σε ιδιωτικά χέρια», επισημαινει.
 
Διάλυση με συγκεκριμένο στόχο

Σημειώνεται ότι το η Αρχαιολογική Υπηρεσία είναι από τις πλέον υποστελεχωμένες υπηρεσίες του δημοσίου. « Έρχεται λοιπόν τώρα ο καινούριος Οργανισμός να επιφορτίσει με νέες αρμοδιότητες αυτό το ελάχιστο προσωπικό, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη αφαίμαξη», όπως εξηγεί η πρόεδρος του ΣΕΑ.
 
«Με τον Νέο Οργανισμό η αρχαιολογική υπηρεσία οδηγείται ουσιαστικά σε διάλυση», υπογραμμίζει . «Εξάλλου, η κατεύθυνση που δίνεται τελευταία είναι να δίνονται τα μεγάλα έργα ως εργολαβίες. Θεωρούμε ότι υπάρχει στόχευση να περάσουν να στα χέρια ιδιωτών», συμπληρώνει.

Για όλους τους παραπάνω λόγους «θα συγκαλέσουμε άμεσα το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, μέσα στις επόμενες ημέρες και θα κινηθούμε προς κάθε μορφή κινητοποίησης και νομικών κινήσεων έτσι ώστε να μην εφαρμοστεί αυτό το νέο Οργανόγραμμα», προσθέτει.
 
Η επικοινωνιακή διαχείριση της Αμφίπολης

Σε ό, τι αφορά τις συνεχείς δημοσιεύσεις για την πορεία των ανασκαφών στην Αμφίπολη, καθώς και το γεγονός ότι είδαμε «τον πρωθυπουργό σε ρόλο αρχαιολόγου» η κ. Σακκαλή, σημειώνει ότι ως Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, «από την πρώτη στιγμή είπαμε πρέπει να αφήσουμε την ανασκαφική ομάδα να κάνει τη δουλειά της, στους χρόνους που απαιτεί η επιστημονική έρευνα. Αυτή είναι η αρχή μας. Δεν μπορεί αυτός ο χρόνος να είναι ο τηλεοπτικός χρόνος, του δελτίου ειδήσεων των 20.00 ή ο πολιτικός χρόνος, ενόψει κάποιων εξαγγελιών της κυβέρνησης κλπ».
 
Ερωτηθείσα να σχολιάσει το ότι ο πρωθυπουργός προσπαθεί να συνδέσει την ανασκαφή με την ιστορική ελληνικότητα της Μακεδονίας και εμμέσως με το μακεδονικό ζήτημα, απαντά ότι «εμείς που ασχολούμαστε με το αρχαιολογικό έργο, ψάχνουμε και σεβόμαστε όλες τις εποχές, όλων των πολιτισμών έτσι κι αλλιώς. Δεν επικεντρώνουμε σε μία συγκεκριμένη».