Ο πολιτικός πυρήνας των επιλογών Τσίπρα έχει ως χρονικό ορίζοντα τις εκλογές, τα ποιοτικά κριτήρια των κυβερνητικών αλλαγών υπηρετούν πρωτίστως τους στόχους της «λειτουργικότητας» και της «αποτελεσματικότητας» και, ακολούθως, εκείνους της ανανέωσης και των αναγκαίων εσωτερικών ισορροπιών, ενώ το εγχείρημα της διεύρυνσης πρωτίστως προς την κεντροαριστερά και δευτερευόντως προς την καραμανλική κεντροδεξιά δίνει και το στίγμα ενός στρατηγικού, ρεαλιστικού επαναπροσδιορισμού: Με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, και με εμφανή την προσωπική σφραγίδα του πρωθυπουργού, ο ανασχηματισμός θα κριθεί εκ του αποτελέσματος της κάλπης – ήδη, ωστόσο, καταγράφεται ως το πρώτο πολιτικό αποτύπωμα της μεταμνημονιακής ωρίμανσης της αριστερής διακυβέρνησης.

Το νέο κυβερνητικό σχήμα, που «κλείδωσε» και ανακοινώθηκε μετά τη μετακίνηση του Πάνου Σκουρλέτη στη θέση του γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ, έχει τρεις καθαρούς στόχους. Ο πρώτος είναι να σφραγίσει – τόσο σε επίπεδο αποτελεσματικότητας όσο και διαχείρισης της καθημερινότητας – τη μετάβαση στη νέα, μετά Μνημονίων, εποχή. Ο δεύτερος είναι να δώσει στίγμα, ουσιαστικής και όχι επικοινωνιακής, ανανέωσης. Κι ο τρίτος, να εκπέμψει το μήνυμα της αμφίπλευρης μεν, όχι ισοβαρούς δε, διεύρυνσης, στο πλαίσιο της συγκρότησης ενός υπερκομματικού προοδευτικού τόξου.

Τα πρόσωπα και η στόχευση

Το στοίχημα δεν είναι απλό και οι ισορροπίες αποδείχθηκαν αρκούντως δύσκολες – εξ ου και οι, εντός και εκτός των κομματικών τειχών, δυσαρέσκειες και αντιδράσεις. Σε πρώτο χρόνο ωστόσο, ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε και το ρίσκο και τα πιθανά κόστη επιλέγοντας για το νέο κυβερνητικό σχήμα ένα μίγμα πολιτικού ορθολογισμού και στοχευμένης ανανέωσης.

Στο σκέλος της αποτελεσματικότητας και της, μεταμνημονιακής και εκλογικής επανεκκίνησης της κυβέρνησης, την πρώτη σφραγίδα βάζουν οι κινήσεις στον κύκλο των κορυφαίων υπουργείων. Η επιλογή του, νέου μεν, επιτυχημένου δε Αλέξη Χαρίτση για το πρώτο τη τάξει υπουργείο Εσωτερικών, η αναβάθμιση του – όχι ιδιαίτερα «δημοφιλούς» στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά προσφιλούς συνομιλητή της αγοράς – Στέργιου Πιτσιόρλα στη θέση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομίας και η διατήρηση της συμπαγούς γέφυρας Δραγασάκη – Τσακαλώτου στο οικονομικό επιτελείο δίνουν και το στίγμα της πρώτης προτεραιότητας του πρωθυπουργού, εκείνης της ταχείας δράσης και αποτελεσματικότητας στο μέτωπο της οικονομίας. Στο σκέλος της διαχείρισης της καθημερινότητας – εξίσου σημαντικό μετά την τραγωδία στο Μάτι – η τοποθέτηση της ‘Ολγας Γεροβασίλη στο, αυτόνομο πλέον, υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ακυρώνει την επιχειρηματολογία της αντιπολίτευσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν «καίει» τα χέρια του και τα στελέχη του στο πεδίο της ασφάλειας, ενώ η τοποθέτηση της κεντροδεξιάς Κατερίνας Παπακώστα σηματοδοτεί, πέραν του πολιτικού ανοίγματος, και μήνυμα αποφασιστικότητας.

Σε δεύτερο επίπεδο, το κεφάλαιο ανανέωση εκφράζεται πρωτίστως με την υπουργοποίηση και αναβάθμιση νέων προσώπων που, όμως, είναι της απολύτου εμπιστοσύνης και προέρχονται από το περιβάλλον του πρωθυπουργού. Στα πρόσωπα αυτά συγκαταλέγονται ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης, και μέχρι σήμερα Γενικός Γραμματέας της κυβέρνησης, Μιχάλης Καλογήρου, η νέα υφυπουργός Μακεδονίας – Θράκης και πρώην διευθύντρια του γραφείου του πρωθυπουργού στην Θεσσαλονίκη Κατερίνα Νοτοπούλου, καθώς και ο νέος Γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου Ακρίτας Καιδατζής που έως τώρα ήταν διευθυντής του Νομικού Γραφείου του πρωθυπουργού. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η μη μεταβολή στις θέσεις σύσσωμου του επιτελείου του Μαξίμου, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Νίκου Παππά.

Η διεύρυνση και η κεντροαριστερά

Ιδιαίτερα πολιτικά χαρακτηριστικά – και ανάλογο πολιτικό ενδιαφέρον – έχει και το άνοιγμα στην κεντροαριστερά καθώς, εκτός της αναβάθμισης του Φώτη Κουβέλη, προσωποποιείται σε δύο γυναίκες με συγγενή, αλλά διαφορετική πολιτική πορεία: Τη νέα υπουργό Διοικητικής Ανασυγκρότησης Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και την υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά. Η μεν πρώτη είχε ταυτίσει την πορεία της με τη διακυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, έχοντας διατελέσει υπουργός αλλά και γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, και η δεύτερη προέρχεται από το εκσυγχρονιστικό μπλοκ του Κώστα Σημίτη με θητεία στην Ευρωβουλή από το 2000 έως το 2004 και μακρά ενασχόληση με θέματα Πολιτισμού και Παιδείας.

Ο Νίκος Φίλης και η Παπακώστα

Πέραν τούτων, στην πολιτική σημειολογία των αλλαγών, αποχωρήσεων, και προσχωρήσεων η υπουργοποίηση Παπακώστα συνιστά ίσως την πιο αμφιλεγόμενη για τον στενό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ επιλογή του Αλέξη Τσίπρα, ενώ υπόγεια δυσαρέσκεια στον ίδιο κύκλο προκαλεί και η απόφαση να μην επιστρέψει στην κυβέρνηση ο Νίκος Φίλης. Στον αντίποδα, η υπουργοποίηση του πρώην γραμματέα του κόμματος, του «ενωτικού» Πάνου Ρήγα, ήταν προεξοφλημένη, ενώ καταγράφεται και αναβαθμισμένη εκπροσώπηση στο νέο κυβερνητικό σχήμα από βουλευτές της Βορείου Ελλάδας – με πρόσωπα όπως ο Στάθης Γιαννακίδης της Ξάνθης και η Ολυμπία Τελιγιορίδου της Καστοριάς -, σε μια κίνηση που δεν είναι ασύνδετη με τις εξελίξεις και αντιδράσεις περί το Μακεδονικό. Στο ίδιο πλαίσιο τοποθετείται εν μέρει και η υπουργοποίηση της Κατερίνας Νοτοπούλου που, σε αντίθεσή με την προκάτοχό της και προερχόμενη από τους ΑΝΕΛ, Μαρία Κόλλια Τσαρουχά είναι υπέρμαχη της συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ την ίδια ώρα η είσοδος της Κατερίνας Παπακώστα στην κυβέρνηση ενισχύει την κυβερνητική πλειοψηφία ανεβάζοντάς την στους 153 βουλευτές.

Αρκετές από αυτές τις κινήσεις και αλλαγές εντάσσονται, κατά τις πληροφορίες, στη νέα συμφωνία αμοιβαίας στήριξης ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και τον Πάνο Καμμένο – μια συμφωνία, η οποία φέρεται να διασφαλίζει πλήρως τη συνοχή της κυβέρνησης έως τις εκλογές, ακόμη κι εάν αυτές γίνουν μετά από έναν χρόνο, κι ακόμη κι εάν έρθει στη Βουλή προς κύρωση η συμφωνία των Πρεσπών…