Το πρόσφατο ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Παρίσι για την υπογραφή της συμφωνίας για την αγορά φρεγατων από την Ελλάδα, φαίνεται πως δημιούργησε μεγαλύτερη σύγχυση αναφορικά με τη στρατηγική της κυβέρνησης στα ελληνοτουρκικά.

Ήταν μάλιστα η αποστροφή του πρωθυπουργού περί “αμοιβαίων υποχωρήσεων” στο πλαίσιο συνέντευξής του στην ΕΡΤ, η οποία έδωσε το έναυσμα για σενάρια περί μεταστροφής στην προσέγγιση της Αθήνας έναντι της Άγκυρας. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις πρόσφατες συμφωνίες με Αίγυπτο και Ιταλία ως ενδεικτικό παράδειγμα διευθέτησης των ζητημάτων.

Όλα τα παραπάνω ήρθαν να προστεθούν στις πληροφορίες, που φιλοξενήθηκαν σe κεντρικό θέμα της εφημερίδας Εστίας, περί  εγκατάλειψης  των σχεδίων για εξόρυξη υδρογονανθράκων εκ μέρους της χώρας μας στο Αιγαίο. Στο δημοσίευμα διατυπωνόταν επιπλέον η εκτίμηση πως κάτι τέτοιο “συνιστά καί σιωπηρή παραίτηση από κυριαρχικά δικαιώματα τα οποία θα μπορούσε η χώρα να διεκδικήσει”, φωτογραφίζοντας την επέκταση των χωρικών μας υδάτων ένατι της Τουρκίας στα 12 μίλια.

Την ίδια στιγμή πάντως σε αντίθεση με την  διαφαινόμενη υιοθέτηση ήπιας προσέγγισης έναντι της Τουρκίας εκ μέρους της κυβέρνησης, η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, τα οποία έκαναν λόγο για “αλλαγή των όρων του παιχνιδιού στο  Αιγαίο”.

Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι αναλυτές, που διατυπώνουν έντονο προβληματισμό παρατηρώντας τις εξελίξεις, διαβλέποντας ακόμη και απόπειρα αλλαγής του δόγματος της χώρας αναφορικά με τα κυριαρχικά της δικαιώματα (12 μίλια, ΑΟΖ, υφαλοκριπίδα κλπ) στο Αιγαίο.

Καμπάς: Ξεκάθαρο το έλλειμμα στρατηγικής Μητσοτάκη – Ίσως περνάει από το μυαλό του η αλλαγή δόγματος

“Με βάση όσα άκουσα να λέει ο πρωθυπουργός στις πρόσφατες τοποθετήσεις του, εκτιμώ ότι εξακολουθεί να κινείται χωρίς πυξίδα, με ξεκάθαρο έλλειμμα στρατηγικής” σημειώνει χαρακτηριστικά ο  επίτιμος Αρχηγός ΓΕΣ, Γιώργος Καμπάς και προσθέτει: “Ουσιαστικά λειτουργεί “όπως του κάτσει” -κατά το κοινώς λεγόμενον-, αναλόγως όπως του εξελιχθούν τα πράγματα δηλαδή. Κινείται δηλαδή περισσότερο διαχειριστικά παρά στρατηγικά. Δεν έχει μια στοχοθεσία με απλά λόγια για θέματα μελλοντικά, αντιθέτως λειτουργεί μόνο με βάση τις εξελίξεις που του έρχονται”.

“Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και το πλέον πρόσφατο με τη συμφωνία που έκανε με τη Γαλλία. Ενώ ήταν δηλαδή στη Νέα Υόρκη και με φόντο την AUKUS, έσπευσε πριν γυρίσει στην Ελλάδα να κάνει μια στάση στο Παρίσι, για να βάλει τις υπογραφές για τις φρεγάτες” συνεχίζει ενώ στο ερώτημα κατά πόσο διαφαίνεται μια απόπειρά αλλαγής δόγματος μέσα από τις τελευταίες τοποθετήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη απαντά: “Με όλα αυτά τα δεδομένα, θεωρώ πως είναι πιθανό και αυτό να του έχει περάσει από το μυαλο. Το θεωρώ τελείως λάθος. Ιδιαίτερα εφόσον το έχει κάνει χωρίς να συζητήσει καν με τους πολιτικούς αρχηγούς, καθώς θα επηρεάσει τη χώρα μας και στο μέλλον. Δεν είναι απλή απόφαση δηλαδή”.

Παράλληλα, ο κύριος Καμπάς επισημαίνει: “Εκτιμώ πως στο πλαίσιο του φοβικού συνδρόμου που φαίνεται να έχει ο κύριος Μητσοτάκης έναντι της Τουρκίας ίσως να κάνει τέτοιου είδους υποχωρήσεις. Δεν μπορεί δηλαδή να δηλώνει ένας πρωθυπουργός πως “υπάρχει ανάγκη για αμοιβαίες υποχωρήσεις”. Μπορείς να μιλήσεις για “διαπραγματεύσεις”, μπορείς να πεις -αυτό που δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας- πως “απαιτείται τίμια διαπραγμάτευση”.

Η λέξη “αμοιβαίες υποχωρήσεις” δίνει το μήνυμα στην πλευρά Ερντογάν πως η χώρα μας είναι εκ προοιμίου έτοιμη για υποχωρήσεις και τον καλεί να κάνει το ίδιο. Κι αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο που η Τουρκία δε δείχνει καμιά διάθεση για υποχωρήσεις, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Η επισήμανση του πρωθυπουργού ήρθε μάλιστα σε μια μέρα, που νοτίως του Καστελόριζου είχαμε δύο τούρκικα ερευνητικά πλοία να κάνουν ό,τι θέλουνε.

Φοβάμαι μήπως στο βωμό του “ήρεμου φθινόπωρου”, στο οποίο αναφέρθηκε από το Λούβρο ο κύριος Μητσοτάκης, έχει φτάσει στο σημείο να πουλήσει μέρος των εθνικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα νησιά μας, καθώς τα κυριαρχικά μας δικαιώματα αφορούν επίσης τις υφαλοκρηπιδες καθώς και τις ΑΟΖ”.

Καταλήγοντας, ο επίτιμος Αρχηγός ΓΕΣ εκτιμά πως είναι άκρως προβληματική την απόπειρα συσχέτισης των συμφωνιών με Ιταλία και Αίγυπτο με μια αντίστοιχη διευθέτηση με την Άγκυρα.

“Δεν γίνεται να φέρνει ως παράδειγμα τις συμφωνίες, καθώς μιλάμε για εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις, με δεδομένο μάλιστα πως δεν πρόκειται για “αναθεωρητικές” χώρες. Ιδιαίτερα δε όταν ακόμη και σε ότι αφορά τις συγκεκριμένες συμφωνίες -κυρίως σε αυτή με την Αίγυπτο- υπήρξαν σοβαρές ενστάσεις σε οτι αφορά τις επίρροιες των νησιών και τις ΑΟΖ.

Δεν μπορείς λοιπόν να το φέρνεις ως παράδειγμα. Μπορείς να το έχεις στο πίσω μέρος του μυαλού ως πεπατημένη αναφορικά με τις υποχωρήσεις που πρέπει να κάνεις, δεν μπορείς όμως να το θέτεις πριν καθίσεις καν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κάτι τέτοιο είναι αν μη τι άλλο επικίνδυνο και είναι πιθανό να οδηγήσει σε εθνικές ήττες” υπογραμμίζει.

Καπόπουλος: Δεν είναι ομαλή η κατάσταση στην Τουρκία – “Συμφωνία” Μπάιντεν-Μακρόν για τους ελληνικούς εξοπλισμούς

Από τη μεριά του, ο δημοσιογράφος και διεθνολόγος, Γιώργος Καπόπουλος, αναφερόμενος στη διαφαινόμενη αντίφαση μεταξύ των κατευναστικών δηλώσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη και την προώθηση αμυντικών συμφωνιών από την κυβέρνησή του, σημειώνει: “Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως στη σημερινή συγκυρία η ελληνοτουρκική διαφορά δεν είναι απλά μια διένεξη μεταξύ δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, με αντικείμενο του υποθαλάσσιους χώρους και τα ενεργειακά κοιτάσματα στην περιοχή.

..Είναι μέρος μιας ευρύτατης ψυχροπολεμικής -στα όρια των θερμών επεισοδίων- εμπλοκής της Άγκυρας όχι μόνο με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και με την πλειοψηφία των χωρών της Μέσης Ανατολής: την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τη Λιβύη, τα Εμιράτα. Άρα οι σταθερές που είχαμε για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, όταν αυτές αποτελούσαν την “πυρακτωμένη” περιοχή μέσα σε ένα όμως ευρύτερο σταθεροποιημένο γενικότερα περιβάλλον, δεν ισχύουν πια.

Έχουμε ένα πρόβλημα ενός καθεστώτος, που βλέπει πως βρίσκεται σε πτωτική πορεία. Έχουμε επίσης μια περιφερειακή φιλοδοξία μικρομέγαλη από πλευράς της Άγκυρας, η οποία έχει εξεγείρει τις χώρες της περιοχής. Είμαστε μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος που προκαλούν οι ευρύτερες αποσταθεροποιητικές πολιτικές της Τουρκίας. Η αντίφαση λοιπόν θα ίσχυε αν επρόκειτο για διμερείς διαφορές, όταν εγγράφεται όμως στο ευρύτερο πλαίσιο δε φαίνεται τόσο πολύ ως αντίφαση”.

Ο ίδιος συνεχίζει λέγοντας πως “η λογικη είναι απλή. Η Τουρκία συγκρούεται αυτή τη στιγμή μετωπικά με τη Γαλλία σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Διεκδικεί ρόλο στο Μαγκρέμπ, στο Μαρόκο, στην Αλγερία και την Τυνησία, που είναι παλιές αποικίες της Γαλλίας. Στηρίζει τις δυνάμεις του πολιτικού Ισλάμ, ενώ αντίθετα το Παρίσι στηρίζει τα κοσμικά -αυταρχικά και διεφθαρμένα εν πολλοίς για να είμαστε ακριβοδίκαιοι- καθεστώτα. Συγκρούονται στη Λιβύη, συγκρούονται στη Λιβύη, το ίδιο και στον Λίβανο.

Μπροστά σε αυτή λοιπόν την αμφισβήτηση εκ μέρους της Τουρκίας του ρόλου της Γαλλίας στη Μεσόγειο, η οποία υποδαυλίζεται  και από μια εθνική ανταγωνιστική στάση τόσο της Γερμανίας όσο και της Ισπανίας και της Ιταλίας, η χώρα μας δεν μπορεί να στέκεται ως θεατής. Θα προστρέξουμε λοιπόν σε αυτόν που είναι πιο κοντά στις εθνικές μας επιδιώξεις”.

Αναφερόμενος στην ευρύτερη εικόνα ο κύριος Καπόπουλος υπογραμμίζει πως η “Τουρκία βιώνει μια διπλή κρίση: έχει πρόβλημα αξιοπιστίας τόσο απέναντι στις ΗΠΑ όσο και απέναντι στην Ρωσία. Αυτό καταγράφηκε ανάγλυφα κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, όπου δεν έγινε δεκτός από τον Μπάιντεν.

Έχει διαφανεί επίσης ήδη -προ της μετάβασης του Τούρκου προέδρου στο Σότσι για συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν- από τις δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων, που αποδοκίμασαν τη στάση του στην Ουκρανία και την Κριμαία, στην αμφισβήτηση δηλαδή της ρωσικής κυριαρχίας στη περιοχή. Με άλλα λόγια, η Τουρκία του Ερντογάν μοιάζει με κάποιον, που πατάει σε δυο βάρκες και διατρέχει τον κίνδυνο να πέσει στο νερό”.

“Κατά δεύτερον, υπάρχουν αλλαγές στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας. Βλέπουμε για πρώτη φορά συσπείρωση του συνόλου της αντιπολίτευσης απέναντι στο AKP, το κόμμα του Ερντογάν, και τους ακροδεξιούς Γκρίζους Λύκους του Μπαχτσελί” διευκρινίζει στη συνέχεια και προσθέτει: “Κοινός παρονομαστής είναι να εκλέξουν έναν πρόεδρο, να προχωρήσουν σε συνταγματική μεταρρύθμιση και να ξανακάνουν το σύστημα πρωθυπουργοκεντρικό..

..Άρα ο Ερντογάν βρίσκεται στριμωγμένος τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική σκηνή. Και σε τέτοιες περιπτώσεις πάντοτε ο πειρασμός για “φυγή προς τα εμπρός” με κρυφή επιθυμία να προκαλέσεις εθνική συσπείρωση απέναντι σε έναν εξωτερικό εχθρο είναι υπαρκτή. Δεν είναι ομαλή η κατάσταση στην Τουρκία αυτή τη στιγμή. Δεν είναι σε θέση ο Ερντογάν να κάνει τις στοιχειώδεις κινήσεις, που επιβάλλουν οι υποχωρήσεις και η διαπραγμάτευση για τις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο”.

Καταλήγοντας, αναφερόμενος στην επίσπευση της υπογραφής της συμφωνίας με τη Γαλλία εκ μέρους του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο κύριος Καπόπουλος εκτιμά πως εν μέρει έχει και “άρωμα  AUKUS*.

“Νομίζω πως τα πράγματα είναι συμπεφωνημένα, είναι αυτό που λέμε “καραμπόλα” ή μπάλες του μπιλιάρδου”. Έγινε δηλαδή η έκρηξη της Γαλλίας για τον αποκλεισμό της από τον εξοπλισμό της Αυστραλίας με υποβρύχια και προφανώς μέσα στη διευθέτηση που έκαναν μεταξύ τους Μπάιντεν και Μακρόν -ενόψει και της συνάντησης που θα έχουν στο πλαίσιο του G20 στη Ρώμη- οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να μην παρεμβληθούν ως ανταγωνιστές σε ότι αφορά του ελληνικούς εξοπλισμούς” αναφέρει χαρακτηριστικά.      

Παπακωνσταντίνου: Η μείωση του αποτυπώματος των ΗΠΑ αλλάζει τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο

Από τη δική του πλευρά, ο δημοσιογράφος-αναλυτής, Πέτρος Παπακωνσταντίνου, διαβλέπει γενικότερη αλλαγή του status quo στην περιοχή με φόντο την μείωση την αλλαγή των προτεραιοτήτων εκ μέρους της Ουάσιγκτον σε ότι αφορά τα γεωστρατηγικά ζητήματα.

“Θα πρέπει να έχουμε υπόψη πως ούτως ή άλλως το ενδιαφέρον για τους υδρογονάνθρακες ιδιαίτερα από την πλευρά των ΗΠΑ φθίνει” επισημαίνει, ενώ αναφερόμενος στις πρόσφατες τοποθετήσεις του πρωθυπουργού προσθέτει:

“Είναι σαφές πως οι δηλώσεις Μητσοτάκη δίνουν την αίσθηση πως η χώρα μας κάνει δυο βήματα πίσω. Κάτι ανάλογο όμως κάνει και η Τουρκία, η οποία φαίνεται πως πάει να τα βρει και με το Ισραήλ και με την Αίγυπτο του Σίσι, καθώς και με τα Εμιράτα, με τα οποία βρισκόταν σχεδόν σε εμπόλεμη κατάσταση. Με τη χώρα μας δεν έχει πράξει κάτι ανάλογο, αλλά δεν έχει οξύνει ιδιαίτερα την κατάσταση. Άλλωστε η περίπτωση της Ελλάδας θα ήταν η τελευταία για την οποία θα το δήλωνε δημόσια η Άγκυρα.

Όλα αυτά έχουν με τη μείωση του αποτυπώματος των Αμερικάνων στην περιοχή, με συνέπεια πολλοί να μην μπορούν να υπολογίζουν στη βοήθεια τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το Ιράν με τη Σαουδική Αραβία έκαναν διαπραγματεύσεις στη Βαγδάτη για να τα βρουν. Υπαρχουν κινήσεις δηλαδή που δείχνουν πως όλοι αντιλαμβάνονται ότι από τη στιγμή που δεν μπορούν να υπολογίζουν στην συνδρομή των Αμερικάνων, όλοι θα πρέπει να βρουν ένα modus vivendi στην περιοχή. Κάτι τετοιο λοιπόν αντανακλάται και στην περίπτωση της Τουρκίας”.

Αναφερόμενος στα σενάρια περί αλλαγής στρατηγικής ή δόγματος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο κύριος Παπακωνσταντίνου αναφέρει: ”Εκτιμώ πως είναι μεγάλο άλμα να μιλήσουμε για κάτι τέτοιο. Ενδεχομένως ο πρωθυπουργός να το δείξει στο μέλλον , αλλά προς το παρόν κάνει απλά τακτικές κινήσεις και λαμβάνει υπόψη το ευρύτερο κλίμα. Δεν γνωρίζουμε βέβαια τι συμβαίνει στον διάλογο που έχει ξεκινήσει μεταξύ των δυο πλευρών”.

Τέλος, εκφράζει την εκτίμηση πως η Ουάσιγκτον θέλει σε αυτή τη συγκυρία πάση θυσία την αποφυγή μιας διένεξης μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. “Είναι σαφές πως όσο οι Αμερικάνοι μειώνουν το αποτύπωμά τους στην περιοχή τόσο θα καίγονται να τα βρούν Ελλάδα και Τουρκία. Άλλωστε δεν θέλουν επ’ ουδενί να τους σκάσει  μια ελληνοτουρκική κρίση -άλλο που την εκμεταλλεύονται όποτε προκύπτει-, δημιουργώντας ρήγμα στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ” τονίζει.