Η εμπειρία και η διεθνής πρακτική λένε ότι τα «έξυπνα μέτρα» προηγούνται του lockdown. Στην Ελλάδα, προηγήθηκαν τρία αδιέξοδα lockdown, η κατάρρευση της οικονομίας και η επαπειλούμενη κατάρρευση του συστήματος υγείας για να διαμηνύσει η κυβέρνηση ότι αναζητά «έξυπνα μέτρα» ανάσχεσης της πανδημίας.

Με βάση τις πληροφορίες, ακόμη και αυτή η όψιμη «ευφυία» συμπυκνώνεται μεταξύ δύο επιλογών και προτάσεων: Η πρώτη είναι ένα νέο καθολικό «lockdown» δώδεκα έως δεκαπέντε ημερών, στα πρότυπα του περασμένου Μαρτίου, σε όλη την χώρα και με αυστηρή απαγόρευση κυκλοφορίας σε 24ωρη βάση και η δεύτερη είναι η επιβολή αυστηρότερων όρων στην χρήση των υφιστάμενων κωδικών μετακινήσεων.

Η πρόταση για το πανελλαδικό, γενικό lockdown συζητήθηκε χθες το βράδυ σε έκτακτη τηλεδιάσκεψη της επιτροπής επιδημιολόγων και οι τελικές αποφάσεις αναμένονται σε νέα σύσκεψη σήμερα. Στόχος είναι τα όποια μέτρα να λειτουργήσουν αυστηρά και ακαριαία και να οδηγήσουν σε ταχεία ανάσχεση της πανδημίας ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί το κυβερνητικό σχέδιο για άνοιγμα του λιανεμπορίου και των σχολείων από τις 16 Μαρτίου, όπως ήδη έχει προαναγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η κατάσταση όμως δείχνει ήδη αδιέξοδη, κι ακόμη κι ένα νέο – το τρίτο κατά σειρά – γενικό lockdown θεωρείται αμφίβολο έως απίθανο να αποδώσει την αναγκαία ύφεση και αποσυμφόρηση των νοσοκομείων για να μπορέσει να ανοίξει η οικονομία. Και τούτο διότι, όπως λέει στο tvxs.gr, μέλος της επιτροπής «ουσιαστικά, όλα τα μέτρα έχουν εξαντληθεί, αλλά παραμένουν απλώς μέτρα στα χαρτιά».

Τόσο οι επιδημιολόγοι, άλλωστε, όσο και η ίδια η κυβέρνηση, γνωρίζουν καλά ότι τα βασικά clusters της πανδημίας αυτήν την στιγμή είναι δύο: Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και οι εργασιακοί χώροι, είτε πρόκειται για μεγάλες επιχειρήσεις είτε – κυρίως – για εργοστάσια και βιοτεχνίες, όπου πρακτικά κανένα μέτρο δεν έχει εφαρμοστεί.

Στα χέρια της επιτροπής του υπουργείου Υγείας και της Πολιτικής Πορστασίας βρίσκονται στοιχεία που δείχνουν πως η διασπορά του ιού σε εργασιακούς χώρους δημιούργησε hot spots υπερμετάδοσης του κορονοϊού σε συγκεκριμένες πολεις και περιοχές. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα εκτροφείων στην Εύβοια όπου υπήρξε μαζική νόσηση εργαζομένων ακριβώς πριν οδηγηθεί σε καθολικό lockdown η Χαλκλίδα,  καθώς και εργοστασίων συσκευασίας εσπεριδοειδών στην Αργολίδα όπου εντοπίστηκαν δεκάδες κρούσματα μεταξύ των εργαζομένων για να ακολουθήσει επίσης γενική καραντίνα στην περιοχή. Στην δεύτερη περίπτωση, μάλιστα, νόσησε βαριά και ο ιδιοκτήτης ενός εκ των εργοστασίων, ενώ όπως αναγνωρίζουν ακόμη και πηγές από την υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας πουθενά δεν υπήρχαν σοβαρά μέτρα προστασίας – όχι μόνον διεξαγωγή rapid tests και απολυμάνσεις αλλά ούτε καν απλές θερμομετρήσεις στο προσωπικό.

Εδώ και είκοσι μέρες επίσης, ο – παραιτηθείς πλέον – κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρήστος Ταραντίλης είχε αναγνωρίσει ότι διαπιστώνεται «αυξημένη νοσηρότητα» στην ηλικιακή ομάδα 20 έως 60 ετών, δηλαδή στις πιο παραγωγικές ηλικίες που εμφανίζουν και την μεγαλύτερη κινητικότητα. Τότε, ο Χρήστος Ταραντίλης είχε δηλώσει  ότι θα ενταθούν οι έλεγχοι στους εργασιακούς χώρους και πως θα ανοίξει και ειδική πλατφόρμα για δωρεάν διεξαγωγή rapid tests σε εργαζόμενους επιχειρήσεων με προσωπικό πάνω από 20 άτομα.

Η πλατφόρμα και η τύχη της όμως εξακολουθεί να αγνοείται, όπως είτε αγνοείται, είτε υποτιμάται συστηματικά και η διασπορά του ιού στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

«Προχωρήσαμε στο τελευταίο στάδιο μέτρων χωρίς να έχουν προηγηθεί μέτρα που θα μπορούσαν να έχουν μειώσει την διασπορά όπως μέτρα για τη μείωση της διασποράς στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς», προειδοποιούσε από την περασμένη εβδομάδα η καθηγήτρια Ιατρικής Αθηνά Λινού. Ομως έναν χρόνο μετά το πρώτο κρούσμα κορονοϊού ούτε τα λεωφορεία και οι συρμοί έχουν αυξηθεί, ούτε έχουν εξεταστεί άλλες «έξυπνες λύσεις» όπως η επιδότηση των
μετακινήσεων με ταξί που επίσης είχαν προταθεί στην κυβέρνηση.

Με αυτά τα δεδομένα, ακόμη και ένα καθολικό lockdown δέκα ή δεκαπέντε ημερών μοιάζει αυτή την στιγμή καταδικασμένο σε νέα αποτυχία.

Ο καθηγητής Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης ήταν εύγλωττος μιλώντας στο ΜΕGA, και υπενθυμίζοντας ότι το σημερινό αδιέξοδο είχε προβλεφθεί:  «Αν μιλάμε», είπε, « για άνοιγμα στις 16 του μήνα λιανεμπορίου, σχολείων, για μια επαναφορά σε έναν βαθμό κανονικότητας, προφανώς τα πράγματα είναι δύσκολα. Προφανώς κάποια στιγμή θα υπάρξει η θετική επίπτωση των εμβολίων, αλλά αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι δύσκολη. Ήταν προβλέψιμα δύσκολη αλλά δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό το πράγμα».

«Για εμένα», πρόσθεσε, «θα πρέπει να πάμε σε αυστηρό lockdown αύριο για περισσότερο από δύο βδομάδες. Δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε σε ικανοποιητικούς αριθμούς αποσυμπίεσης σε δύο βδομάδες. Ας είμαστε ειλικρινείς».