Μπορεί να προτείνουμε την Τοπικοποίηση σαν απάντηση στην παγκοσμιοποίηση, όμως για να πάμε από το παγκόσμιο… στο τοπικό, θα πρέπει να παρακολουθούμε και την παγκόσμια σκηνή, τους πρωταγωνιστές της. Σήμερα ο Τραμπ διεκδικεί τον ρόλο του παγκόσμιου πρωταγωνιστή στη σκηνή που έχει στήσει το σύστημα των παγκόσμιων ΜΜΕ. Είναι ένας πρωταγωνιστής που μας θυμίζει, σε μας τους παλιότερους, έναν άλλον πρωταγωνιστή, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι έγινε 80 χρονών, αλλά ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε τη δύναμη της ιδιωτικής τηλεόρασης και κατάφερε να γίνει τρεις φορές πρωθυπουργός στην Ιταλία, όντας μαέστρος στις απλές αφηγήσεις και τα παραμύθια!

Στην πραγματικότητα ήταν μια αστεία φιγούρα, όπως ο Τραμπ σήμερα. Τα ίδια προβλήματα που είχαν – έχουν με το χτένισμα των μαλλιών τους, είχαν – έχουν και με την αλήθεια. Κάθε φορά που οι περιβόητοι ψεύτες άνοιγαν – ανοίγουν το στόμα τους, διαστρέβλωναν – διαστρεβλώνουν γεγονότα, ενεργούσαν – ενεργούν ως παραμυθάδες, διέδωσαν – διαδίδουν για τους αντιπάλους και κριτικούς τους ιστορίες «για αγρίους» που τις εφεύρισκαν – εφευρίσκουν ελεύθερα από το μυαλό τους χωρίς στοιχεία ή ντοκουμέντα. Τους αρκούσε – αρκεί ο ισχυρισμός τους.

Ο Μπερλουσκόνι έκανε τα εκατομμύριά του σαν επιχειρηματίας – εργολάβος οικοδομών και δεν χρειαζόταν κάποιο κόμμα, όταν αποφάσισε να μπει στην πολιτική για να αρπάξει την εξουσία. Το ίδιο και ο Τραμπ, αυτός μάλιστα κόντρα και στην ηγεσία των ρεπουμπλικάνων. Ήξεραν και οι δύο τη δύναμη της τηλεόρασης και των απλών μύθων, αρχίζοντας από την σκηνοθεσία του εαυτού τους σαν ισχυροί Μάχο που με ευχαρίστηση περιβάλλονται από πολύ νεότερες γυναίκες. Ήξεραν πώς να δημιουργήσουν το ευχάριστο για το «πόπολο» σενάριο του μοναδικά επιτυχημένου επιχειρηματία (του One – Man – Show, γνωστό και από τις ταινίες του κινηματογράφου).

Ο Μπερλουσκόνι ξεκίνησε την άνοδό του τη 10ετία του 60 με τις οικοδομές στο Μιλάνο με κεφάλαια άγνωστης προέλευσης, ενώ ο Τραμπ με κεφάλαια, που όπως ο ίδιος λέει, προήλθαν από τον πατέρα του. Σίγουρο είναι ότι τη 10ετία του 70 ο Μπερλουσκόνι «απασχολούσε» σαν «τσιράκι» του ένα αφεντικό της μαφίας, αλλά οι κατηγορίες δεν οδήγησαν και σε καταδίκες. Το 1980 ανακάλυψε την εμπορική τηλεόραση και μεταλλάχθηκε – σαν ιδιοκτήτης τριών τηλεοπτικών καναλιών – στον μεγαλύτερο μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης της χώρας του, έναν από τους 4 τότε μεγιστάνες των ΜΜΕ σε παγκόσμιο επίπεδο. Τον βοήθησε εδώ η πολιτική προστασία που απολάμβανε, από τους τότε κυβερνώντες Χριστιανοδημοκράτες του Τζούλιο Αντρεότι και από τους Σοσιαλιστές του φίλου του Μπετίνο Κράξι, καθώς επίσης και το δίκτυο των επαφών που είχε ως μέλος της μυστικής μασονικής στοάς P2.

Αλλά το 1994 ο Μπερλουσκόνι βρέθηκε στα πρόθυρα της καταστροφής. Μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς συγκλόνισαν την Ιταλία. Κάτω από την πίεση της εισαγγελίας, οι Χριστιανοδημοκράτες και το Σοσιαλιστικό Κόμμα διαλύονταν, ο Κράξι και ο Αντρεότι αντιμετώπιζαν κατηγορίες για δωροδοκία και διασυνδέσεις με τη Μαφία στο δικαστήριο, και ο Σίλβιο βρέθηκε ξαφνικά μόνος του, χωρίς πολιτική προστασία, με υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και διάφορες δικαστικές έρευνες να τον κυνηγάνε. Αντιμετώπισε την κατάσταση «να κοιμάται κάτω από γέφυρες ή ακόμη και να καταλήξει στη φυλακή», όπως το διατύπωσε ένας στενός φίλος του Μπερλουσκόνι.

Η άνοδος

Έκανε λοιπόν την ανάγκη φιλοτιμία, και τον Ιανουάριο του 1994, σε τηλεοπτικό διάγγελμά του, στράφηκε προς το «πόπολο» και ανακοίνωσε την είσοδό του στην πολιτική, με την ίδια ρητορική που χρησιμοποιούν σήμερα οι Trump, Wilders, Le Pen ή Petry. Οι εχθροί του: οι «πολιτικάντιδες», οι οποίοι δεν έχουν εργαστεί ποτέ στη ζωή τους, ενώ ο ίδιος «αναλαμβάνει τη δουλειά του Χαμάλη», για να δείξει στους πολιτικούς, πως προλαμβάνει κανείς την «κομμουνιστική δικτατορία» εμποδίζοντας να καταλάβει την εξουσία η Αριστερά. Τι και αν γελούσαν οι αντίπαλοί του τότε, τι και αν αστειεύονταν με το παχύ στρώμα make – up στο πρόσωπό του, με τα βαμμένα και κολλημένα στο κεφάλι του μαλλιά. Δύο μήνες αργότερα, ο Μπερλουσκόνι κέρδισε τις εκλογές, και σε συνεργασία με την ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά, άρπαξε την εξουσία.

Λίγους μήνες αργότερα, απέτυχε ο συνασπισμός λόγω εσωτερικών συγκρούσεων και ο Μπερλουσκόνι αναγκάστηκε να παραιτηθεί ως πρωθυπουργός, και να θεωρηθεί σαν προσωρινό επεισόδιο, σαν ένα μικρό, κακό όνειρο. Αλλά ο Μπερλουσκόνι ήρθε για να μείνει στην πολιτική. Το 2001 κατέλαβε πάλι την πλειοψηφία στη βουλή με την Forza Italia. Στους πλουσιότερους υποσχέθηκε «λιγότερους φόρους» (συμπεριέλαβε τη φοροδιαφυγή στα ανθρώπινα δικαιώματα, διότι «φορολογία μεγαλύτερη από το 33% είναι ανήθικη»), στους φτωχότερους «ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας». Στις υποσχέσεις ήταν πάντα καλός: το 2008, όταν κέρδισε και πάλι τις εκλογές, υποσχέθηκε στους Ιταλούς ότι «εντός τριών ετών», υπό την αιγίδα του, να νικηθεί ο καρκίνος. Το 2009, ένα χρόνο μετά την τελευταία του νίκη στις εκλογές, ήταν στο απόγειο της δημοτικότητάς του. Στην πραγματικότητα, επί των ημερών του, η Ιταλία έζησε στασιμότητα και οικονομική ύφεση, αλλά αυτός προτιμούσε – διαφορετικά από τους επιτυχημένους στην Ευρώπη και ΗΠΑ επιγόνους του – να παίζει τον ρόλο του λαϊκιστή του «καλού καιρού», υποσχόμενος σε όλους πολλά όμορφα πράγματα, που όμως δεν τον άφηναν να πραγματοποιήσει οι εχθροί του, οι «κομμουνιστές» και οι «κόκκινοι εισαγγελείς».

Η έξοδος

Είναι καλό να θυμηθούμε πως έγινε η αποκαθήλωσή του: δεν την πέτυχαν τελικά οι εισαγγελείς, αλλά τα σεξουαλικά σκάνδαλά του και η κρίση του ευρώ.

Αυτός που ακόμη και ως 70χρονος καυχήθηκε ότι είχε «τη σωματική ευελιξία ενός 30χρονου», εννοώντας τη σεξουαλικότητά του, τελικά σκόνταψε στο «δείπνο με δεκάδες όμορφες, νεαρές γυναίκες» στη βίλα του. Όλοι θυμόμαστε την διάσημη πια «Ruby», ο οποία ήταν τότε η πιο μικρή μεταξύ τους.

Το 2011, ξέσπασε η κρίση του ευρώ και στην Ιταλία. Κρίση; Ποια κρίση; ο Μπερλουσκόνι ισχυριζόταν αισιόδοξα: «Τα εστιατόρια είναι γεμάτα, οι αεροπορικές πτήσεις πλήρεις». Αλλά ο λαϊκισμός του «καλού καιρού» δεν περνούσε πια. Η χώρα μπήκε στη βαθύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών, από την οποία δεν έχει εξέλθει ως σήμερα. Το Νοέμβριο του 2011 ο Μπερλουσκόνι έπρεπε να παραιτηθεί ως πρωθυπουργός. Το 2013 πετάχθηκε έξω από τη Γερουσία, αφού καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση για φοροδιαφυγή, την οποία όμως ποινή την πέρασε με λίγες ώρες κοινωφελούς εργασίας σε έναν οίκο ευγηρίας.

Πολιτικά ο Μπερλουσκόνι αποδομήθηκε τελειωτικά! Αλλά και ως άνθρωπος δεν είναι πια ο παλιός Μπερλουσκόνι (ο αιώνια νέος): το περασμένο καλοκαίρι όταν του έγινε εγχείρηση καρδιάς, δήλωσε ότι νιώθει «ως ένας 80χρονος». Παραδέχτηκε ότι τώρα πια το μόνο που θέλει είναι να «περάσει λίγο χρόνο με τα παιδιά και τα εγγόνια του» και αποσύρθηκε από τη σκηνή του θεάτρου που είχε στήσει τα προηγούμενα χρόνια, μέσω των ΜΜΕ.

Αλλά έχει αφήσει σε αυτή τη σκηνή δύο νέους πρωταγωνιστές: τον τωρινό πρωθυπουργό Matteo Renzi και τον Beppe Grillo, τον επικεφαλής του «κινήματος των πέντε αστέρων». Πολλοί τους βλέπουν σαν άξιους διαδόχους του Μπερλουσκόνι, έχοντας την ίδια τάση για μεγάλες υποσχέσεις και εύκολες συνταγές, ενώ δηλώνουν ότι έχουν τη θέληση: «να πεταχτεί στα σκουπίδια η παλιά πολιτική τάξη» (Renzi), για μια «γαλλική επανάσταση, έστω και χωρίς γκιλοτίνα» (Grillo).

Για τον ίδιο τον Μπερλουσκόνι μένει μόνο ο ρόλος του «ζηλιάρη θεατή» σε αυτό το νέο θεατρικό πολιτικό παιχνίδι στην Ιταλία.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το πολιτικό θεατρικό παιγνίδι της κατάκτησης της εξουσίας μέσω των εκλογών, συνεχίζεται στη μεγάλη θεατρική σκηνή των ΜΜΕ, με πρωταγωνιστές τον Τραμπ και τη Χίλαρι. Στο σενάριο που εξελίσσεται, ο «κλόουν» Τραμπ διεκδικεί την εξουσία από τη «σοβαρή γερακίνα» Κλίντον.

Όπως το διατυπώσαμε και στην αρχή του άρθρου, ο Τραμπ θυμίζει τον παλιό Μπερλουσκόνι στον ρόλο του επί σκηνής. Μάλιστα αντιμετωπίζει τις ίδιες κατηγορίες για φοροδιαφυγή: Σάλος στις ΗΠΑ: Ο Τραμπ φοροδιαφεύγει επί 20 χρόνια. Επίσης σαν ειδικός στις γυναίκες παίζει και τον οικογενειακό συμβουλάτορα: Ο Τραμπ δίνει και… συμβουλές: Xωρίστε τις γκρινιάρες γυναίκες 

Για τα ΜΜΕ και την τηλεόραση δεν παίζει ρόλο ποιος θα κερδίσει βασικά. Τα συμφέροντά τους είναι εξασφαλισμένα όποιος και αν κερδίσει από τους δύο. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να κρατάνε αιχμαλωτισμένα τα μάτια του «πόπολου» στο σενάριο που παίζεται επί σκηνής, στους νέους «σωτήρες» που του ετοιμάζουν, για να μη βλέπουν αυτά τα μάτια, το τι γίνεται πραγματικά, τι υλοποιείται στην πραγματική ζωή! Να μην ασχολείται το «πόπολο» με τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, ώστε να επιδιώξει την ευζωία του και να μην περιμένει τις υποσχέσεις των «σωτήρων» για μια «ευημερία», που έχει περάσει ανεπιστρεπτί!

Οι σημερινοί «από κάτω» της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και των άλλων κοινωνιών, θα χρειασθεί να πάρουν μέτρα αυτοοργάνωσης και αυτοδιακυβέρνησης οι ίδιοι και να μην περιμένουν πια «σωτήρες» όπως τον Μπερλουσκόνι, τον Τραμπ ή τον Ρέντζι και Τσίπρα!

Γιώργος Κολέμπας

topikopoiisi.eu