Ούτε ο ίδιος ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα δεν πίστευε στα μάτια του την Κυριακή το βράδυ, όταν άρχισε να διαφαίνεται η πιθανότητα αυτοδυναμίας. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις τον έδειχναν μεν να προηγείται, αλλά χωρίς πιθανότητα απόλυτης πλειοψηφίας.
 
Μια μάλιστα, τον παρουσίαζε να μάχεται με τον συντηρητικό του αντίπαλο, στήθος με στήθος για την πρώτη θέση. Ίσως αυτή η τελευταία δημοσκόπηση να τον εκτόξευσε στην αυτοδυναμία. Γιατί ενίσχυσε και τα δύο κεντρικά σημεία της εκλογικής του στρατηγικής: την ανάγκη σταθερότητας και την εκλογική αφαίμαξη της Αριστεράς.
 
Σε μια χώρα που έχει και αυτή περάσει από διαδοχικές κρίσεις, από την τρόικα μέχρι την πανδημία, οι εκλογείς ήθελαν πάνω από όλα σταθερότητα. (Και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψιν από τις πολιτικές δυνάμεις και σε άλλες χώρες..). Η κυβερνησιμότητα, ήταν άλλωστε μια από τις φράσεις κλειδιά του προεκλογικού αγώνα.
 
Για την αριστερά, αυτές οι πρόωρες εκλογές ήταν από την αρχή μια σκληρή δοκιμασία. Αλλά η παραπάνω  «αμφίρροπη δημοσκόπηση», έπαιξε ρόλο στην εκλογική συντριβή της, γιατί ενίσχυσε τη λογική της «χρήσιμης ψήφου», ώστε να αποκλειστεί η επάνοδος της κοινωνικά αδίστακτης δεξιάς.
 
Διαβάστε επίσης: Εξελίξεις στην Πορτογαλία: το δύσκολο στοίχημα της αριστεράς
 
Το «Μπλόκο της Αριστεράς» έχασε πάνω από το μισό του ποσοστού που κέρδισε το 2019, αλλά και το «μπετοναρισμένο» ΚΚΠορτογαλίας έχασε το ένα τέταρτο της εκλογικής του δύναμης. 

Τα δύο κόμματα της Αριστεράς είχαν δίκιο ζητώντας, στον προϋπολογισμό για το 2022, περισσότερα κοινωνικά μέτρα από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Πορτογαλία έχει κάνει βήματα -ξεπερνώντας κατά πολύ την Ελλάδα, που ξαναγυρίζει στην βαλκανική της μοίρα, οικονομικά και πολιτιστικά- αλλά παραμένει μια φτωχή χώρα: o κίνδυνος της φτώχειας αυξήθηκε από 16, 2% σε 18, 4% μεταξύ 2019 και 2020, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας, φθάνοντας σχεδόν τα δύο εκατομμύρια άτομα,  με θύματα ιδίως τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και τις ευάλωτες οικογένειες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Κόστα παρακίνησε τις πρόωρες εκλογές, για να εκμεταλλευτεί την ευνοϊκή συγκυρία από τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την υποδειγματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Αλλά η Αριστερά δεν έπρεπε να τού κάνει τη χάρη  και να ρίξει την κυβέρνηση, προκαλώντας εκλογές.

Η ιδιότυπη συμμετοχή της στην κυβερνητική πλειοψηφία είχε οδηγήσει σε περισσότερα μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης. Τώρα έχασε τελείως τη δυνατότητα να επηρεάζει την κυβερνητική πολιτική, περνώντας στη θέση μιας ισχνής αντιπολίτευσης, με κοινοβουλευτικές ομάδες 5 και 6 βουλευτών. Οι Πράσινοι (που συμμαχούν εκλογικά με το ΚΚ) δεν θα έχουν κανένα βουλευτή. Με διεθνή ακτινοβολία, το «πορτογαλικό μοντέλο» κατέρρευσε.  Πρόκειται για πολιτική αυτοκτονία.
 
Το μόνο κόμμα που δεν φαίνεται να επηρεάστηκε από τις διάφορες μετρήσεις είναι η ανερχόμενη ακροδεξιά: η ξενοφοβία και το αντιμεταναστευτική ρητορική είναι της μόδας, ακόμη και σε χώρες όπως η Πορτογαλία που υπέφεραν από τον φασισμό. Οι οπαδοί της, συχνά εκτός πολιτικού συστήματος, δεν χαμπαριάζουν από δημοσκοπήσεις.
 
Αντίθετα, το ηθικό  των συντηρητικών αναπτερώθηκε για μια εβδομάδα, αλλά τελικώς η δημοσκόπηση που τους εμφάνισε να διεκδικούν την πρώτη θέση τούς έκανε ζημιά: οι μνήμες από την πιστή εφαρμογή των σκληρών μέτρων που ζητούσε η τρόικα είναι ακόμη νωπές. Ακόμη και αν δεν υπήρχε η «αμφίρροπη δημοσκόπηση», ο Κόστα θα έπρεπε να την εφεύρει.
 
Αμερικανικής προέλευσης, οι αναπόφευκτες δημοσκοπήσεις παίζουν πλέον ρόλο, διεθνώς, στο πολιτικό παιχνίδι,  αλλά το δίδαγμα από τις πορτογαλικές εκλογές είναι ότι μπορεί να επηρεάσουν και το τελικό αποτέλεσμα. Για όσους ενδιαφέρονται για την εξέλιξη των σύγχρονων δημοκρατιών, το συμπέρασμα είναι ανησυχητικό.  Μια ανάλυση στο publico, ένα αξιόλογο πορτογαλικό site, είχε χθες αυτόν τον τίτλο: «Χωρίς δημοσκοπήσεις, θα κέρδιζε απόλυτη πλειοψηφία ο Κόστα; Πιθανότατα όχι».