Φέτος στα σχολεία θα γιορτάσουμε την 39η επέτειο του «πολυτεχνείου». Θεωρώ πως αυτός ο εορτασμός δεν δικαιολογείται πια ούτε πολιτικά, ούτε παιδαγωγικά, ούτε ιστορικά.
 

Ads

Η ελληνική ιστορία βρίθει από πολύνεκρες συγκρούσεις μεταξύ εξεγερμένων διαδηλωτών και δυνάμεων ασφαλείας («πετσωματικά», «ευαγγελικά», «ιουλιανά» κ.ά). Είναι φυσικό βέβαια το «πολυτεχνείο» να συγκινεί ιδιαίτερα εκείνους που το… έζησαν. Αλλά ανάλογη συγκινησιακή φόρτιση, ηρωοποίηση και διόγκωση της σημασίας των γεγονότων βρίσκουμε σε κάθε ομάδα που συγκροτείται με βάση την βία και τους νεκρούς «της» (από ακραίες ομάδες κάθε είδους ως οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων).

 
Πολιτικά το «πολυτεχνείο» δεν είναι παρά ο καθεστωτικός εορτασμός της «μεταπολίτευσης».Προσφέρει ιδρυτικό μύθο και νομιμοποιητική αφήγηση. Αποτελεί το ανάλογο του εορτασμού της «εθνοσωτηρίου επαναστάσεως» της περιόδου 1967-1974 ή του «Γράμμου-Βίτσι» προηγουμένως. Το μήνυμα είναι πως η «μεταπολίτευση» πρόσφερε «ψωμί» (εκσυγχρονισμό), «παιδεία» (διεύρυνση ευκαιριών) και «ελευθερία» (αβασίλευτη πλουραλιστική δημοκρατία). Όμως πλέον συνειδητοποιείται πως το 1974 εμπεδώθηκε μια πολιτική τάξη που απέτυχε στα πλείστα από όσα διακηρύσσει ως επιτεύγματά της. Σήμερα η «μεταπολίτευση» κλείνει τον κύκλο της έχοντας οδηγήσει την πατρίδα σε πολύπλευρη χρεοκοπία -είναι λογικό να κλείσει τον κύκλο του και ο καθεστωτικός της εορτασμός, το «πολυτεχνείο».
 
Παιδαγωγικά, ο εορτασμός του «πολυτεχνείου» παρουσιάζει εγγενή προβλήματα. Υποστηρίζεται από σύγχρονα και οικεία εποπτικά μέσα, γεγονός που δημιουργεί στα παιδιά την ψευδαίσθηση πως έχουμε εδώ κάτι πολύ πιο «πραγματικό» από ότι η 25η Μαρτίου ή η 28η Οκτωβρίου. Εξοπλισμένοι με φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα και κινηματογραφικές ταινίες εγχαράσσουμε σε παιδιά και εφήβους σκηνές όπου παιδιά και έφηβοι διακηρύσσουν πόσο αναγκαία είναι η σύγκρουση με τις αρχές, η κατάληψη σχολείων και σχολών, οι διαδηλώσεις και η πεζοδρομιακή ρήξη με το σύστημα. Οι απεγνωσμένες και αμήχανες υπενθυμίσεις των εκπαιδευτικών (ή μερίδας τους) πως «τότε είχαμε δικτατορία ενώ τώρα δημοκρατία και άρα αυτές οι “μορφές πάλης” δικαιολογούνταν τότε αλλά όχι τώρα», είναι καταδικασμένες να πέσουν στο κενό. Παιδαγωγικά, το μήνυμα του «πολυτεχνείου» είναι σαφές: από τη μια είναι το κράτος, από την άλλη ο λαός· το κράτος είναι πάνοπλο και αδίσταχτο, ο λαός αθώος και ιδεαλιστής· το κράτος πνίγει τον λαό στο αίμα, αλλά στο τέλος η επανάσταση νικάει. Πρόκειται για τελετή μύησης στον αντιεξουσιασμό. Ιδεατά, όσα παιδιά «καταπιούν αμάσητη» την προπαγάνδα καλούνται να γίνουν κουκουλοφόροι. Όσα αντιδράσουν, δικαιολογούν δια της επαγωγικής μεθόδου και την χούντα, και στρέφονται φυσιολογικά στην (διαθέσιμη πλέον) ακροδεξιά.
 
Τέλος, ο εορτασμός του «πολυτεχνείου» είναι αδικαιολόγητος ιστορικά. Το ζήτημα δεν είναι τόσο η σημασία του στις πολιτικές εξελίξεις επί δικτατορίας, αλλά αυτή καθαυτή η σημασία της περιόδου 1967-1974 στην νεοελληνική ιστορία! Αλήθεια τι είναι αυτό που καθιστά τόσο σημαντική την χούντα, πέραν του ότι τη θυμόμαστε ή ότι στα αποκαΐδια της στήθηκε το σημερινό καθεστώς; Όμως Λυδία λίθος της σημασίας των ιστορικών γεγονότων δεν μπορεί να είναι οι αναμνήσεις των ζωντανών ή οι κομματικές τους υστεροβουλίες. Σε ένα σχολείο που έχει διαγράψει από την μνήμη του τονΜακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, την ΕΟΚΑ κ.ά, ο υποχρεωτικός ολοήμερος εορτασμός της «17 Νοέμβρη» αποτελεί παραφωνία.

Πηγή: ppol.gr – Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός

Ads