Η χρονιά τελειώνει και όπως όλα δείχνουν, ο νέος χρόνος φέρνει μαζί του το καινούργιο στην πολιτική σκηνή του τόπου. Κάποιοι βέβαια θεωρούν ότι αυτό που έρχεται δεν μπορεί να είναι νέο γιατί εμπεριέχει μέσα του στοιχεία του παλιού. Κατά βάση δεν έχουν άδικο, αλλά μπορεί κάποιος να πει πως προκύπτει το απόλυτα νέο στην πολιτική μέσα από μια συνέχεια; Για να υπάρξει νέο, πρέπει να υπάρξει τομή με το παλαιό.

Και η τομή δεν εστιάζεται μόνο στην ασκούμενη πολιτική και στις πολιτικές επιλογές και αποφάσεις, αλλά και στην έννοια που αποδίδει η πολιτική στις λέξεις κράτος, πολίτης, οικονομία, κοινωνία. Οι προσδοκώμενες ερμηνείες αναζητούνται και όποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει αν θα υπάρξουν τομές ή όχι, τότε είτε μαντικές ικανότητες έχει, είτε είναι ευκολόπιστος στις πολιτικές υποσχέσεις και διακηρύξεις.

Κομβικά σημεία για τη διακρίβωση των τομών είναι κατ’ αρχήν, η οικονομική πολιτική, η διαχείριση της οικονομίας, ο επανακαθορισμός των εννοιών δημοκρατία, συμμετοχή, ελευθερία, ισονομία, ισοπολιτεία, ανεξαρτησία, η αλλαγή στις σχέσεις κράτους-πολιτών και η διασφάλιση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ., υγεία, παιδεία, προστασία, ασφάλεια, ελευθερία λόγου και πληροφόρησης), ως προϋπόθεση για να ζητηθεί η ανάληψη ευθυνών από τους πολιτικούς και τους πολίτες και η ενσυνείδητη και ουσιαστική συμμετοχή των, εν πολλοίς, αμέτοχων πολιτών.

Με άλλα λόγια, το νέο που προσδοκάται να έρθει από έναν πολιτικό χώρο, σημειολογικά μαζί με τον νέο χρόνο και τη μετάβαση από τον χειμώνα στην άνοιξη, εκτός από τα θέματα της τρέχουσας πολιτικής που καλείται να διαχειριστεί (μνημόνιο, χρέος, οικονομικά ζητήματα, φορολογική πολιτική, εξωτερικές σχέσεις, κ.λπ.), υπάρχει η απαίτηση να δείξει το ριζικά καινούργιο, την τομή, στη σχέση πολιτικής και πολίτη.

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες αυτή η σχέση ήταν ανύπαρκτη. Άλλοτε εκσυγχρονιζόταν, άλλοτε μεταρρυθμίζονταν και εδώ και πέντε χρόνια, ετεροκαθοριζόταν, καθώς τα νήματα της σχέσης κινούνταν από το Βερολίνο, τις Βρυξέλες και τη Νέα Υόρκη. Η σχέση πολιτικής και πολίτη, είναι απότοκος των σχέσεων των πολιτικών κομμάτων με τις κοινωνικές τάξεις και τα κοινωνικά στρώματα.

Αυτό που συνέβαινε στη χώρα μας, ήταν να κυβερνούν πολιτικά κόμματα, έχοντας ελάχιστη αναφορά στην κοινωνική διαστρωμάτωση, οπότε οι εφαρμοζόμενες πολιτικές αποφασίζονταν εντός σφραγισμένων θυρών, στοχεύοντας, ως επί το πλείστον, στην ικανοποίηση κλειστών ομάδων συμφερόντων (συνήθως μεγαλοαστικών, αλλά και αρκετές φορές μικροαστικών και επαγγελματικά ή υπαλληλικά συντεχνιακών). Η τομή πρέπει να εστιάζεται στην άσκηση της πολιτικής για τον πολίτη και στην προώθηση πολιτικών επιλογών που έχουν ξεκάθαρη και ορατή κοινωνική αναφορά.

Εφόσον συμβεί, τότε αυτό που έρχεται με τον νέο χρόνο είναι το καινούργιο και το μόνο στοιχείο που το κάνει αναγνωρίσιμο με το παλαιό, που του δίνει την αίσθηση της συνέχειας, είναι τα πολιτικά πρόσωπα. Ακόμα όμως και αυτά, σε μεγάλο βαθμό, δε βρέθηκαν στο παρελθόν σε πολιτικές θέσεις ώστε να αποφασίζουν για εκσυγχρονιστικά μέτρα, μεταρρυθμιστικές πρακτικές και άλλα τέτοια, που μας έφεραν σήμερα σε αυτή τη θέση. Ψάλλοντας το «φεύγει ο παλιός ο χρόνος», ευχόμαστε καλή μας χρονιά, μέσα από νέες οπτικές και αναφορές.