Θα ξεπλύνει η «ελιά» τα χρέη του ΠΑΣΟΚ; Του Θόδωρου Σκυλακάκη

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ' ανάγκη με την άποψη του Tvxs.gr

Την περασμένη εβδομάδα ήρθαν στο προσκήνιο δύο θέματα που φαινομενικώς είναι ασύνδετα μεταξύ τους:

Ads

το ξεκίνημα της προσπάθειας να βρεθεί τρόπος το ΠΑΣΟΚ να μην κατεβεί με το δικό του όνομα στις ευρωεκλογές, αλλά υπό το μανδύα μιας ευρύτερης σύμπραξης (όπως η «ελιά» στην Ιταλία) και

η δημοσιοποίηση της πληροφορίας σύμφωνα με την οποία τα δύο κόμματα που κυβερνούν είχαν τον περασμένο Ιούλιο (και πιθανότατα έχουν ακόμα), ληξιπρόθεσμες οφειλές στο ΙΚΑ. Γεγονός που συνδέεται άμεσα με το τεράστιο σκάνδαλο των δανείων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, τα οποία ξεπερνούν σήμερα τα 270 εκατομμύρια ευρώ.

Τα δύο γεγονότα έχουν άμεση πολιτική και οικονομική σχέση. Πριν όμως την αναδείξουμε, να υπενθυμίσουμε τι έχει συμβεί με τα δάνεια των κομμάτων, ένα θέμα για το οποίο ο μέσος πολίτης είναι από ελάχιστα έως καθόλου πληροφορημένος.

Κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς χρωστούν σήμερα τα κόμματα. Οι τελευταίοι τους ισολογισμοί (αρχές 2013) έδειχναν 145 εκατομμύρια ευρώ χρέη για τη ΝΔ και ένα λίγο μικρότερο ποσό για το ΠΑΣΟΚ. Τι συνέβη έκτοτε καλύπτεται από πέπλο αδιαφάνειας, καθώς ο θεωρητικώς ελέγχων -η «τράπεζα της Ελλάδος» (ΤΤΕ)- αποκρύπτει τα σχετικά στοιχεία από τη βουλή, επικαλούμενο νομοθεσία περί του απορρήτου.

Επίσης κανείς δεν ξέρει πόσους τόκους (κι αν) πληρώνουν. Αν ισχύει σήμερα το επιτόκιο που εφάρμοζε το 2012 ο βασικός δανειστής, η παλαιά «αγροτική» (ΑΤΕ) (λίγο πάνω από 8%), οι τόκοι πρέπει να ξεπερνούν τα 22 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Τα δάνεια αυτά (που μεγάλωναν επί χρόνια, παρά τις πλουσιοπάροχες κρατικές επιδοτήσεις που ελάμβαναν τα δύο κόμματα), συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της κρίσης, όταν πλέον είχε γίνει σε όλους σαφές ότι δεν μπορούσαν να αποπληρωθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 η ΝΔ αύξησε το δανεισμό της κατά 15 εκατομμύρια ευρώ, ποσό μεγαλύτερο από την κρατική επιχορήγηση που δικαιούται για το 2013.

Τα δάνεια αυτά αποκλείεται βέβαια να αποπληρωθούν. Η κρατική επιχορήγηση και στα δύο κόμματα δεν καλύπτει σήμερα ούτε τους μισούς τόκους. Για το κεφάλαιο ούτε κουβέντα.

Ο υπερδανεισμός των κομμάτων αποτελεί ακόμα μεγαλύτερο σκάνδαλο αν ληφθεί υπόψη ότι τα χρήματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν τόσο για πελατειακές εξυπηρετήσεις στο εσωτερικό των κομμάτων, όσο και γιατί την αλλοίωση της ψήφου του λαού τον περασμένο Μάιο. Τότε, με τροπολογία που είχε εισάγει ο κ. Γιαννίτσης και ψήφισαν τα δύο κόμματα («Γιάννης κερνά…»), θεσπίστηκε ότι η τελευταία δόση του 2011 και οι δύο δόσεις του 2012 της τακτικής κρατικής επιχορήγησης των κομμάτων, είναι ανεκχώρητες και ακατάσχετες, παρά το γεγονός ότι αποτελούσαν μέρος της εγγύησης των δανείων. Αντί να χρησιμοποιήσουν λοιπόν την κρατική επιχορήγηση για να εξοφλήσουν τις οφειλές τους, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έκαναν πανάκριβες εκλογικές εκστρατείες ή/και μεταφορά οπαδών, δυνατότητα που δεν είχαν βέβαια τα άλλα κόμματα, που δεν δάνειζαν οι κρατικές τράπεζες και έχασαν την είσοδο στη βουλή για μερικές χιλιάδες ψήφους. Υπενθυμίζεται ότι τα κόμματα που δεν εκπροσωπήθηκαν στη βουλή το Μάιο του 2012, είχαν αθροιστικά ποσοστό αντίστοιχο με του πρώτου κόμματος -και ήταν πολλά τα μικρότερα κόμματα που έμειναν οριακά εκτός κοινοβουλίου.

Αν όμως τα χρέη αυτά δεν πληρωθούν, τι πρόκειται να συμβεί; Ποιος θα τα «φεσωθεί»; Εκεί η απάντηση είναι γνωστή και έχει τεράστια πολιτική σημασία. Οι δανείστριες τράπεζες ήταν κρατικές (ο μεγαλύτερος δανειστής ήταν η ΑΤΕ) και μετά την ανακεφαλαιοποίηση παραμένουν κρατικές κατά περίπου 90%. Συνεπώς η ζημιά θα καταλήξει στο φορολογούμενο, μέσω ζημίας των τραπεζών, που θα αυξήσει ισόποσα το δημόσιο χρέος.

Θα τα πληρώσετε δηλαδή εσείς: φόρος ακινήτων, φόρος εισοδήματος, ΦΠΑ, τέλος επιτηδεύματος. Διαλέξτε και πληρώστε. Όλα στον ίδιο κορβανά πάνε, οπότε έχετε την «ελευθερία» να αποφασίσετε με ποιον από όλους τους φόρους σας θα πληρώσετε αυτό το «φέσι».

Το σκάνδαλο αυτό, που άρχισε να διερευνά το 2012 η δικαιοσύνη, έχει και πολιτική και ποινική πτυχή. Γιατί τα κόμματα επηρέαζαν τις τράπεζες (είχαν διορίσει τους διοικητές στις κρατικές), συνεπώς μπορούσε να στοιχειοθετηθεί η ηθική αυτουργία στην χορήγηση τεράστιων δανείων χωρίς αντίστοιχα τραπεζικά κριτήρια. Το ίδιο συνέβαινε λόγω της ανακεφαλαιοποίησης και με τις τέως ιδιωτικές τράπεζες, μετά το PSI. Γι’ αυτό και η νέα κυβέρνηση Σαμαρά ψήφισε τροπολογία που -σύμφωνα με διαρροή απόψεων ανωτάτων δικαστικών πηγών, στην «καθημερινή», δεν επιτρέπει τη δίωξη ούτε των τραπεζικών που έδωσαν τα δάνεια, ούτε των πολιτικών που τα ζήτησαν: «ακόμα και αν οι οικονομικοί εισαγγελείς… ασκήσουν τελικά ποινικές διώξεις, παρά την ύπαρξη της εν λόγω ρύθμισης, η δίωξη αυτή είναι ανίσχυρη… όπως διευκρίνιζαν ανώτατες δικαστικές πηγές».

Αν όμως -κατά πώς νομίζουν τουλάχιστον- οι υπεύθυνοι του σκανδάλου έχουν ακυρώσει την έρευνα της δικαιοσύνης, αντιμετωπίζουν ακόμα το πολιτικό πρόβλημα. Που έχει δύο πτυχές:

Πώς θα εμφανιστούν στις εκλογές αφού θα έχουν τυπικά χρεοκοπήσει (αν δεν εξυπηρετούν τα δάνεια, που είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα θα συμβεί, αν δεν έχει ήδη γίνει), και

Πώς θα διασφαλίσουν κι άλλα χρήματα από το κράτος, που δεν θα κατάσχονται όμως αυτόματα από τις τράπεζες.

Εκεί λοιπόν η στρατηγική της ευρύτερης παράταξης (του «ευρωπαϊκού μετώπου» για τον κ.Σαμαρά ή της «ελιάς» για τον κ. Βενιζέλο), αποκτά ενδιαφέρον. Αν τα κόμματα κατέβουν με άλλο όνομα, τότε μπορούν να λαμβάνουν πλέον κρατική επιχορήγηση και να αφήσουν τα χρέη στα παλαιά κόμματα, που δεν θα πληρώνουν τίποτε (ή σχεδόν τίποτε), αφού δεν θα έχουν πια κρατική επιχορήγηση.

Εκ των δύο, η «ελιά» προηγήθηκε. Ίσως γιατί το ΠΑΣΟΚ λόγω χαμηλότερων ποσοστών, έχει πιο άμεσο πρόβλημα. Έτσι όπως σχεδιάζεται, μπορεί όντως να προσφέρει ένα όχημα που -άσχετα με τη βούληση των άλλων εμπλεκομένων- κινδυνεύει να κληθεί να «ξεπλύνει» το ΠΑΣΟΚ όχι μόνο από τα πολιτικά του αμαρτήματα -που σε τελική κατάληξη είναι θέμα πολιτικό και θα κριθεί στην κάλπη- αλλά και από τα κυριολεκτικά του χρέη προς τον φορολογούμενο πολίτη. Όχι αναλαμβάνοντας τα χρέη (αυτό θα είχε μια εντιμότητα), αλλά διευκολύνοντας αυτούς που χρωστούν να επιχειρήσουν να αποφύγουν όχι μόνο τις νομικές ευθύνες, αλλά και τις άλλες συνέπειες της χρεοκοπίας. Αυτό είναι θέμα με μεγάλη ηθική και πολιτική σημασία.

Οι προσωπικότητες που ενεπλάκησαν στην υπόθεση της «ελιάς» – και άλλες που πιθανόν θα εμπλακούν- έχουν ηθική υποχρέωση να ξεκαθαρίσουν ότι δεν πρόκειται ποτέ να συναινέσουν σε κάτι τέτοιο. Αλλιώς όλες οι διακηρύξεις και οι καλές προθέσεις τους θα ακυρωθούν. Και θα είναι κρίμα να ξεκινήσουν με την πρόθεση να ανανεώσουν το πολιτικό σύστημα και να καταλήξουν να «ξεπλένουν» πολιτικά ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα των τελευταίων ετών.

Η κρατική χρηματοδότηση θεσπίστηκε για την διαφανή λειτουργία των κομμάτων, την οικονομική τους αυτοτέλεια και την αποτροπή της διαπλοκής τους με φορείς ιδιωτικής εξουσίας. Η προνομιακή μεταχείριση των κυβερνητικών κομμάτων από πλευράς τραπεζικού δανεισμού νοθεύει τους ανοικτούς και ισότιμους κανόνες του πολιτικού ανταγωνισμού. Το πρόβλημα επομένως είναι κυρίως θεσμικό και προσβάλλει την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος -που αποτελεί την συνταγματική αποστολή των πολιτικών κομμάτων.