Η εισαγωγή των Αγγλικών στο Νηπιαγωγείο είναι ενδιαφέρουσα ιδέα. Σε χώρες όπως η Ολλανδία, τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά 3-4 γλώσσες. Γιατί όχι κι εδώ. Τουριστικός προορισμός είμαστε, πρόσφυγες έχουμε, στη διεθνή αρένα φιλοδοξούν να σταδιοδρομήσουν οι νέοι Έλληνες επιστήμονες. Για Αγγλικά μιλάμε άλλωστε, όχι για Λατινικά. Όσο για το Νηπιαγωγείο, οι ξένες γλώσσες, όπως κι η μουσική, μαθαίνονται πιο εύκολα σε μικρή ηλικία. Έτσι δεν λένε όλοι;

Ads

Όλοι; Όχι ακριβώς. Το Υπουργείο φιλοδοξεί να εισαγάγει τα Αγγλικά εξ απαλών ονύχων, αλλά η αντιπολίτευση επικαλείται τη γνώμη των ειδικών, που δεν φαίνεται να συμφωνούν. Βέβαια, στον επαγγελματικό μου χώρο -όπου οι μεικτοί γάμοι είναι συχνό φαινόμενο και  τα παιδιά συναδέλφων γεννιούνται πολλές φορές στο εξωτερικό-  το πρόβλημα δεν υπάρχει. Απ’ ότι φαίνεται, τα πιτσιρίκια έχουν την ικανότητα να τακτοποιούν στο μυαλό τους τα νέα πράγματα και να προσαρμόζονται αναλόγως: επικοινωνία με τον έναν γονέα ή παιχνίδι στο σπίτι  = ελληνικά· επικοινωνία με τον άλλο γονέα ή παιχνίδι με άλλα παιδάκια = αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά. Για δράματα και φαινόμενα όπως εκείνα στο «Όνομα του ρόδου» δεν έχω ακούσει.

Η πλαστικότητα στη γλώσσα και τον τρόπο έκφρασης είν’ ένας ισχυρός προσαρμοστικός μηχανισμός, που λειτουργεί αδιάκοπα σε όλες τις ηλικίες. Ποιος έχει ζήσει στην Κρήτη χωρίς να έρθει στο στόμα του η λέξη «κοπέλι» και στα Εφτάνησα χωρίς να πει ποτέ «μάτια μου»; Παλιά μου συνεργάτιδα έμαθε Ιταλικά κυριολεκτικά «στον αέρα», δουλεύοντας σε ένα εργαστήριο με πολλούς Ιταλούς. Το κοριτσάκι της, η Άρτεμις, μιλούσε από πολύ μικρό Ελληνικά (μαμά), Πέρσικα (μπαμπάς) και Γερμανικά (βρεφικός σταθμός και Νηπιαγωγείο). Go figure, που λέμε κι εμείς στο σπίτι … 

Άσε το άλλο: πολλοί συνάδελφοι, που έχουν μάθει πρωτογενώς ορισμένες έννοιες στα Αγγλικά,  χρησιμοποιούν στις παραδόσεις τους μια γλώσσα-μωσαϊκό, διανθισμένη με ξένες λέξεις και σχήματα λόγου. Αθέμιτο; Μπα, λίγο μεταμοντέρνο, αλλά μάλλον χαριτωμένο. Και πάντως πιο αξιοπρεπές απ’ το να χρησιμοποιεί κανείς αδόκιμα μεταφρασμένους όρους, που ευτελίζουν το περιεχόμενο ή προσβάλλουν βάναυσα και τις δύο γλώσσες. Οι συνομήλικοι που αποπειράθηκαν να διαβάσουν ό,τι έπρεπε να διαβάζουν το 1974 χρησιμοποιώντας παλιές μεταφράσεις καταλαβαίνουν καλύτερα τι εννοώ.

Ads

Θα μπορούσε κανείς να πει ΟΚ στην κα Κεραμέως. Αγγλικά λοιπόν από μικρή ηλικία. Υπάρχουν όμως αφετηριακά ζητήματα. Πρώτον, δεν μας απαντά πειστικά το Υπουργείο γιατί στα νήπια.  Δεν είναι πιο φρόνιμο ν’ αρχίζει η εξοικείωση με την ξένη γλώσσα στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού; Απ’ το μηδέν στα χίλια την ώρα θα φτάσουμε; Δεύτερον, γιατί μόνο Αγγλικά;  Σ’ αυτή την ηλικία, δεν μιλάμε για τη χρηστικότητα της ξένης γλώσσας. Μιλάμε περισσότερο για ένα νοητικό παιχνίδι, που θα ερεθίζει την έμφυτη περιέργεια των παιδιών και θα κάνει πιο έγχρωμο τον κόσμο τους.  Ας δοκιμάσουμε λοιπόν 2-3 γλώσσες (σε διαφορετικές τάξεις και σχολεία, προφανώς) να δούμε πώς θα πάει το πείραμα.  Κάποτε είχαμε τα Γαλλικά -που έχουν και μια μουσικότητα. Ποιος ξέρει, μπορεί ν’ αρέσουν περισσότερο.

Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο ζήτημα. Κι εδώ δεν αρμόζει το περιπαικτικό ύφος. Όταν αρρωστήσει ένα παιδί, δεν το πάμε στον παθολόγο. Το πάμε στον παιδίατρο, γιατί πολλές φορές δεν μπορεί καν να μιλήσει. Το ίδιο ισχύει και  με την ξένη γλώσσα. Δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε δάσκαλος Αγγλικών να εισαγάγει τη γλώσσα στα νήπια. Χρειάζεται η σχετική εμπειρία, η τεχνογνωσία, το ειδικό ενδιαφέρον. Έπειτα, η εξοικείωση με τ’ Αγγλικά δεν μπορεί να γίνεται σε μεγάλες ομάδες, χωρίς να υπάρχει στενή ψυχική επαφή και δυνατότητα σύνδεσης του ξένου κώδικα με το παιχνίδι.

Φρόντισε το Υπουργείο να δημιουργηθούν τέτοιες συνθήκες; Μερίμνησε για τα παιδιά που έχουν ειδικές ανάγκες ή μήπως αυτά έχουν μόνο ανάγκες και δεν έχουν ψυχή; Κακά τα ψέματα. Δεν ασχολήθηκαν με τα ουσιώδη η Υπουργός κι η Υφυπουργός. Πράγμα που δείχνει ότι ο «νεωτερισμός» τους γίνεται για το θεαθήναι. Τα δημόσια Σχολεία, από τα Νηπιαγωγεία μέχρι τα Πρότυπα, είναι όσο καλά όσο οι δάσκαλοι κι οι υποδομές τους. Καλός δάσκαλος πάει να πει δάσκαλος που ξέρει σε βάθος το αντικείμενο και μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του υπό κατάλληλες συνθήκες. Όλα αυτά χρειάζονται προγραμματισμό, προεργασία, προσεκτική επιλογή προσωπικού. Και φυσικά ανάλογη χρηματοδότηση.

Και να ήθελε κανείς να πιστέψει τη ρητορική του Υπουργείου δεν του το επιτρέπει η λογική. Ένα νομοσχέδιο-σκούπα, που έρχεται στη Βουλή εν μέσω πανδημίας και περιέχει ανατριχιαστικά πράγματα (όπως τη διαγωγή) δεν δείχνει πραγματική έγνοια για τα παιδιά. Πού είναι τα πραγματικά μεταρρυθμιστικά  μέτρα, στα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, που ανοίγουν την πόρτα στο Πανεπιστήμιο-μαγαζί; Δεν υπάρχουν άλλα επίδικα στην εκπαίδευση; Πότε θα τελειώνουμε με το δράμα των πανελλαδικών εξετάσεων, τη συστηματική υπο-χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων, την αναπλήρωση των χαμένων θέσεων προσωπικού; Τα Αγγλικά στα νήπια μας μαράνανε; Η Χημεία στο Λύκειο δεν μας ενδιαφέρει; Τα διετή προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης τί απέγιναν; Οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ πού θα πάνε;

Για να είμαι όμως ακριβοδίκαιος: υπάρχουν αστοχίες και στον αντιπολιτευτικό λόγο. Δεν μπορεί, π.χ., βουλευτής της νοήμονος Αριστεράς να αναπτύσσει στεντορεία φωνή ένα συνομωσιολογικό  σενάριο, περί δήθεν εξαμερικανισμού της ελληνικής κοινωνίας, μόνο και μόνο επειδή θα μπουν τα Αγγλικά στα νήπια. Σιγά τώρα. Τέτοιες κορώνες κρύβουν ενίοτε κάτι άλλο, βαθειά συντηρητικό. Κι αυτό το «κάτι» εκδηλώνεται με εκρηκτικό τρόπο και προδίδει τους ακραιφνείς, όταν διεκδικούν με ζήλο την ίδρυση νέου Πανεπιστημίου στο χωριό τους  -μαζί με τον τοπικό (βλαχο)δήμαρχο και τον μητροπολίτη. 

Το Υπουργείο Παιδείας δεν σκέφτεται τα παιδιά και την εκπαίδευσή τους. Για άλλα έχει βάλει πλώρη. Όμως προοδευτικό δεν είναι να λέμε ό,τι μας καπνίσει ούτε και να μαλλιοτραβιόμαστε, καλά και σώνει, με την κα Κεραμέως. Είναι λίγο πιο σύνθετο το ζήτημα. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για νήπια και για γλώσσα.