Αναμφίλεκτα, ο πόλεμος στην Ουκρανία, βρίσκεται πολύ χαμηλά στις έγνοιες των Ελλήνων, όπως και των Αμερικανών. Ό, τι μαθαίνουμε γι’ αυτόν, βασίζεται στο δόγμα φον ντερ Λάιεν: «Δεν θα επιτρέπεται πλέον στα ρωσικά ΜΜΕ να διανέμουν το περιεχόμενό τους στην ΕΕ». Μάλλον εκπλήσσει ότι οι αυταρχικοί μηχανισμοί που υφαίνονται στην Βρυξέλλες, βάζουν τα γυαλιά ακόμα και στην ψυχροπολεμική ΕΣΣΔ: Βάσει «θαμμένων» αμερικανικών ερευνών, το σοβιετικό μιντιακό τοπίο του ’70 ήταν μακράν πιο… δημοκρατικό!

Πρόκειται για μια συλλογή ερευνών την οποία είχαν επιμεληθεί το 2010 οι A. Ross Johnson και R. Eugene Parta, δύο πρώην διευθυντές του Radio Free Europe και συνεργάτες του Ινστιτούτου Hoover, δύο «ιερούς» -αντικομμουνιστικούς- θεσμούς των μεταπολεμικών ΗΠΑ που χρηματοδοτούνταν από την Ουάσινγκτον. Και όμως, το βιβλίο «Cold War Broadcasting: Impact on the Soviet Union and Eastern Europe», εξετάζοντας τον ρόλο των δυτικών ΜΜΕ σε ΕΣΣΔ και Αν. Ευρώπη στον Ψυχρό Πόλεμο, καταγράφει εντυπωσιακά ευρήματα: Οι σοβιετικοί πολίτες είχαν πρόσβαση στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, παρά τις «παρενοχλήσεις» του Κρεμλίνου, σε αντίθεση με σήμερα στην ΕΕ.

Ειδικότερα, για τη δεκαετία του 1970, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι –εβδομαδιαίως- το 19% των σοβιετικών ενηλίκων άκουγε Voice of America ενώ το 11% απολάμβανε το BBC το οποίο εξέπεμπε ήδη από το 1946. Όπως αναφέρεται στο Cold War Broadcasting «μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, περισσότερο από το ήμισυ του αστικού πληθυσμού της ΕΣΣΔ άκουγε ξένες εκπομπές». Υπόψη, το Voice of America και το BBC είναι φορείς χρηματοδοτούμενοι από τα κράτη τους, όπως τα ρωσικά μίντια στα οποία έβαλε λουκέτο η ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση σήμερα.
 
Όταν μπούμε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, και ενώ η ΕΣΣΔ είχε εισβάλει στο Αφγανιστάν, ο αριθμός των ακροατών του Voice of America σε ΕΣΣΔ και Ανατολική Ευρώπη εκτοξεύτηκε στα 52 εκατομμύρια. Πρόκειται για το ήμισυ του παγκόσμιου κοινού το συγκεκριμένου μέσου για εκείνη την εποχή! Όταν λέμε άκουγαν δυτικά ραδιόφωνα, δεν εννοούμε μόνο Frank Sinatra ή Elvis, αλλά ειδησεογραφία. Για παράδειγμα, το 1984, το 40% του αστικού πληθυσμού μάθαινε για τις εξελίξεις του πολέμου στο Αφγανιστάν από δυτικό ραδιόφωνο. Ο ένας στους δύο ενήλικες σοβιετικούς άκουγε δυτικό σταθμό, με τους φανατικούς ακροατές να ανέρχονται ακόμα και στο 25%.
 
Κατά, συνέπεια, ένα από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα του Cold War Broadcasting είναι ότι οι σοβιετικοί διαμόρφωναν πιο σφαιρική γνώμη για τα πράγματα. «Παρά το σχετικά υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στους δυτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, οι περισσότεροι σοβιετικοί ακροατές δεν αποδέχονταν πλήρως όλες τις πληροφορίες που άκουγαν. Το σοβιετικό κοινό ακολούθησε μια πιο σκόπιμη προσέγγιση, για να κατανοήσουν τις πληροφορίες, η οποία βασιζόταν στη σύγκριση μεταξύ πληροφοριών από σοβιετικά ΜΜΕ και ξένα ραδιοφωνικά προγράμματα» αναφέρεται στο βιβλίο.
 
Τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα
 
Σήμερα, ακόμα και ο αριστερός ελληνικός Τύπος αδυνατεί να αποφύγει την παγίδα, βαπτίζοντας διεθνή Τύπο, τον Δυτικό Τύπο, λες και όλος ο πλανήτης είναι η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη. Δηλαδή, για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα στη Ρωσία θα μας ενημερώσει η La Stampa, η Die Welt, La Republica, Wall Street Journal, Daily Telegraph, El Mundo ή η Le Monde. Που είναι η λατινοαμερικανός Τύπος, ο κινεζικός, ο ινδικός, ο αφρικανικός;
 
Πουθενά δεν υπάρχει η άλλη πλευρά της ενημέρωσης, πχ Russia Today, RT, Sputnik. H Φον ντερ Λάιεν είχε αποκαλέσει τα ΜΜΕ αυτά «φερέφωνα που ενισχύουν επιθετικά τα ψέματα και την προπαγάνδα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν» τονίζοντας πως «δεν πρέπει να τους δίνουμε πλέον ένα βήμα για να διαδώσουν αυτά τα ψέματα». Γι΄αυτό και ξεκαθάρισε πως «δεν θα τους επιτρέπεται πλέον να διανέμουν το περιεχόμενό τους στην ΕΕ, σε οποιοδήποτε σχήμα ή μορφή (καλωδιακά, δορυφορικά, διαδικτυακά ή εφαρμογών smartphone)».Έτσι, στην ΕΕ του 2022 ο μιντιακός πλουραλισμός είναι πιο περιορισμένος από την ΕΣΣΔ του 1972.

 _{^{To μήνυμα που εμφανίστηκε στην ιστοσελίδα του Sputnik μόλις «έπεσε»}}

Η ΕΕ δημιούργησε νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) ώστε να ελέγχει τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναγκάζοντας το Facebook, το Twitter, το YouTube και άλλες να «μετριάζουν» το περιεχόμενο που φιλοξενούν, ειδάλλως τους περιμένουν πρόστιμα έως και 6% του παγκόσμιου τζίρου τους. Εδώ μπορεί κανείς να δει τις εξηγήσεις της Κομισιόν. Μα, για την εισβολή των Αμερικανών στο Αφγανιστάν και το ολοκαύτωμα που ακολούθησε, δεν υπήρξε από τις Βρυξέλλες απαγόρευση αμερικανικών ΜΜΕ που μετέδιδαν όπως ήθελαν τις εξελίξεις. Οπότε ο πόλεμος είναι κακός μόνο όταν τον ξεκινάει το Κρεμλίνο;

Στη χώρα μας, ακόμα και μέρος του «φιλελεύθερου» ακαδημαϊκού κόσμου ήταν υποστηρικτικό σε τέτοιες αυταρχικές πολιτικές με ανησυχητικό φανατισμό: Έλληνας γνωστός πολιτικός επιστήμονας ήταν τόσο ανακουφισμένος τον Φεβρουάριο του 2022 που έκλεισαν το Russia Today διότι «το έργο του καναλιού αυτού το ζήσαμε στο πετσί μας την περίοδο 2010-2015 όταν παρέσυρε εκατοντάδες χιλιάδες αφελείς συμπολίτες μας, στοχεύοντας έντεχνα τη διάλυση της χώρας μας. Τελικά έρχεται η στιγμή που οι αμαρτίες πληρώνονται».
 
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα, αλλά και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ, δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Ρωσία, δεν είναι ενεργοποιημένη καμία κατάσταση πολιορκίας στην οποία προβλέπεται «αναστολή ης ελευθερίας της έκφρασης και του απορρήτου των ανταποκρίσεων».

Μας ενημερώνουν οι Ουκρανοί για τη Ρωσία
 
Έτσι, η μιντιακή πίτα έχει περιοριστεί. Φερ’ ειπείν, ανεβάζει μια είδηση το ΑΠΕ-ΜΠΕ, που μπορεί να την έχει πάρει από το Reuters, το οποίο την έχει αντλήσει από την ουκρανική προεδρία. Στο τέλος, αυτή την είδηση, τη κοπιάρουν όλα τα ελληνικά ΜΜΕ, «παίζουν» λίγο με τον τίτλο και διαβάζεις αυτό ακριβώς που θέλει η μία πλευρά. Ο πλουραλισμός των ιστότοπων, δεν συνεπάγεται και πλουραλισμό πηγών. Πόσο λογικό είναι, για τις αντιδράσεις Ρώσων πολιτών στην mini επιστράτευση τους, να μας ενημερώνει μόνο το ουκρανικό δίκτυο NEXTA, δηλαδή το ένα εμπόλεμο μέρος;
 
Πόσα ελληνικά ΜΜΕ ανέφεραν με ανάλογη «εμμονή» τα εγκλήματα πολέμου εκ μέρους των Ουκρανών που εκτέλεσαν αιχμαλώτους, όπως επιβεβαιώνουν τα αμερικανικά Newsweek και New York Times;Πόσα, ελληνικά ΜΜΕ ανέλυσαν τι είδους επιστράτευση έκανε η Ρωσία; Μόνο το 1% του ρωσικού στρατιωτικού δυναμικού επιστρατεύτηκε (300.000 στα 25 εκατ.) με πολλές εξαιρέσεις (πχ φοιτητές, σπουδαστές κτλ.). Παρ’ όλα αυτά, παρουσιάζεται η εικόνα της μαζικής φυγής, δείχνοντας ακόμα και παλιά βίντεο. Η βία είναι ρωσικό χαρακτηριστικό μόνο; Ψέματα λένε μόνο οι Ρώσοι; Τι διαφορετικό υπάρχει ανάμεσα σε εικόνες καταστολής Ρώσων διαδηλωτών και την αστυνομική βία που βιώνουν Έλληνες, τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία ή οι Αμερικανοί που δολοφονούνται από την αστυνομία στις ΗΠΑ; O ρόλος των ΜΜΕ έχει παίξει διαχρονικά ρόλο σε κρίσιμες στιγμές τις ελληνικής ιστορίας. 
 
Εάν, γκουγκλάρει κανείς τη λέξη «πυρηνικά», βγάζει μια σειρά τίτλων που δίνεται η αίσθηση ότι η «Ρωσία επιτίθεται!». (Βλέπε φωτο). Πόσα ΜΜΕ ανέφεραν ότι ο Πούτιν, αναφερόμενος σε πυρηνικά, απαντούσε σε ακραίες δηλώσεις δυτικών ηγετών περί πυρηνικών, όπως το ανεκδιήγητο που ξεστόμισε η Βρετανίδα πρωθυπουργός στο BBC: «Ναι θα πατήσω το κουμπί [για τα
πυρηνικά]!».

 
Εάν στην ΕΕ υπήρχε πράγματι η κουλτούρα να αναστέλλεται η λειτουργία Μέσων κρατών που προκαλούν πολέμους ή εισβάλουν σε άλλες χώρες, τότε δεν θα έπρεπε να ακούγεται κανένα γαλλικό, αγγλικό, αμερικανικό Μέσο κτλ. Εάν υπήρχε πλουραλισμός, στη χειρότερη περίπτωση θα είχαμε να συγκρίνουμε ανάμεσα σε δύο προπαγάνδες, ενώ πλέον είμαστε εκτεθειμένοι μόνο στη μία.

*O Βαγγέλης Γεωργίου είναι ερευνητής δημοσιογράφος. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε το βιβλίο του «ΕΛΛΑΣ-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό» αποκαλύπτοντας το πολιτικό και διπλωματικό παρασκήνιο της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ/ΕΕ μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΞ που έρχονται στο φως για πρώτη φορά.