Ασφαλώς και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είχε προβλέψει την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης. Προσάρμοσαν γρήγορα όμως τους σχεδιασμούς τους στη νέα πραγματικότητα που επέβαλε η πανδημία, εφαρμόζοντας την αρχή που θέλει την κρίση να γίνεται η καλύτερη ευκαιρία για μεγάλες αλλαγές, που σε κανονικές συνθήκες θα προκαλούσαν μεγάλες αντιδράσεις.

Το δόγμα του «Σοκ και του Δέους»

Η αλήθεια είναι ότι τα εντελώς νέα δεδομένα που δημιουργεί στην οικονομία το παρατεταμένο lock down, αλλά και η απειλή της επιστροφής του, καθώς και οι συνέπειες που αυτό έχει στην ύφεση της οικονομίας, στις εργασιακές σχέσεις και στην ανεργία, σε συνδυασμό με την ανασφάλεια και τον φόβο που προκαλεί στην κοινωνία η απειλή του COVID-19, δημιουργούν το ιδανικό σκηνικό για την επιβολή δραστικών αλλαγών στην οικονομία και τις εργασιακές σχέσεις.

Η εφαρμογή του δόγματος του «Σοκ και του Δέους», όπως έχει κατ’ επανάληψη αποδειχθεί, προσφέρεται ιδιαίτερα σε συνθήκες γενικευμένου φόβου, ανασφάλειας και αβεβαιότητας.

Οι συνθήκες λοιπόν σήμερα, είναι οι ευνοϊκότερες δυνατές για την επιβολή των σκληρών και αντιδημοφιλών αλλαγών που σχεδιάζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην Ελλάδα.

Καθώς το υβρίδιο της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς που μας κυβερνά, έχοντας τον αυταρχισμό εγγεγραμμένο στο DNA του, γνωρίζει πολύ καλά ότι τα αντανακλαστικά της κοινωνίας αμβλύνονται μέχρι αδράνειας όταν την διακατέχουν διάχυτος φόβος, ανασφάλεια και απειλή από σοβαρούς κινδύνους.

Η λήψη ανεπαρκών μέτρων για την αντιμετώπιση της ύφεσης μέρος γενικότερου σχεδίου

Έτσι, η λήψη ανεπαρκών μέτρων από πλευράς κυβέρνησης για την στήριξη αφενός των μικρών και μεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων που απειλούνται με λουκέτο και αφετέρου των κλάδων του τουρισμού, της εστίασης και των μεταφορών οι οποίοι καταρρέουν, ενώ στην αρχή φαίνεται σαν αμηχανία των κυβερνώντων ή σαν μια δειλή πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας», στην ουσία αποτελεί μέρος ενός γενικότερου κυβερνητικού σχεδιασμού.

Όπως αντίστοιχα και η μη λήψη μέτρων προστασίας των εργαζομένων στους κλάδους που πλήττονται από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης, μπορεί να δίνει και αυτή στην αρχή την εντύπωση της αδράνειας ή της αναμονής, ενώ στην πραγματικότητα υπηρετεί και αυτή τον ίδιο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.

Κατ’ αρχήν η κυβέρνηση Μητσοτάκη, γνωρίζοντας πολύ καλά από τις εκτιμήσεις των διεθνών οικονομικών κύκλων ότι η ελληνική οικονομία οδεύει προς μια ύφεση μεγαλύτερη του 10%, που μπορεί ακόμη και να εκτοξευτεί μέχρι και στο 15% του ΑΕΠ της χώρας και συγχρόνως βλέποντας τις γενναίες πρωτοβουλίες που έλαβαν οι υπόλοιπες νεοφιλελεύθερες Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, που χρηματοδοτούν αδρά την πραγματική τους οικονομία και τους πληττόμενους εργαζόμενους με ποσά μεγαλύτερα από την αναμενόμενη ύφεση, που στην περίπτωση της Γερμανίας φτάνουν μέχρι το εντυπωσιακό 52% του ΑΕΠ της, ασφαλώς και εάν ήθελε, θα είχε έτοιμη τη συνταγή για την αντιμετώπιση της επερχόμενης οικονομικής κρίσης.

Το ότι δεν ακολούθησε λοιπόν το πρότυπο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, σημαίνει ότι κάτι διαφορετικό συμβαίνει από το ότι δεν ήξερε ή δήθεν αιφνιδιάστηκε ή έμεινε αμήχανη απέναντι στις αλλαγές.

Προπέτασμα καπνού η επίκληση του καπιταλισμού 

Δύο κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης, ο επί των εσωτερικών Θεοδωρικάκος και ο επί της ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, προσπάθησαν να ρίξουν στάχτη στα μάτια, αποπροσανατολίζοντας την κοινή γνώμη, ώστε να μην αντιληφθεί τους πραγματικούς τους σχεδιασμούς.

«Έχουμε καπιταλισμό», υπενθύμισαν υποκριτικά και οι δύο «και στον καπιταλισμό, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν επιδοτούνται από το κράτος για να μην καταρρεύσουν. Όποιος αντέξει, άντεξε».

Ξεχνώντας, βέβαια, σκοπίμως να πουν ότι οι ειδικές συνθήκες της υγειονομικής κρίσης, όπως επέβαλαν το lock down στην οικονομία, στον τουρισμό και στις μεταφορές λόγω της μεγάλης απειλής για τη δημόσια υγεία, μια πρακτική που ασφαλώς και δεν είναι και πολύ στο πνεύμα του καπιταλισμού, έτσι επιβάλλουν και στις κυβερνήσεις να πάρουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές για οικονομία και εργαζόμενους συνέπειες της υγειονομικής κρίσης.

Δεν είναι βέβαια κομμουνιστές η Μέρκελ, ο Μακρόν και ο Μπόρις Τζόνσον που παρεμβαίνουν στην ελεύθερη αγορά και επιδοτούν με κρατικά χρήματα τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους των χωρών τους. Ούτε ο Τραμπ έγινε ξαφνικά σοσιαλιστής…

Το κάνουν όμως αναγκαστικά, κάτω από τις ιδιαίτερα δυσμενείς και πρωτόγνωρες συνθήκες που ζούμε, ακριβώς για να σώσουν τις αγορές τους και να μπορέσουν στη συνέχεια να τις διατηρήσουν ελεύθερες και αυτορρυθμιζόμενες.

Άλλωστε και η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όταν χρειάστηκε να παρέμβει στην ελεύθερη οικονομία, επιδοτώντας με κρατικό χρήμα ιδιωτικές επιχειρήσεις υγείας, ιδιωτικά κανάλια και ΜΜΕ και εταιρείες που παρείχαν τις γνωστές πλατφόρμες της τηλεκατάρτισης του «σκοιλ ελικικου», το έκανε και μάλιστα με μεγάλη άνεση. Δεν επικαλέστηκε κανέναν καπιταλισμό για να μην το κάνει…

Μόνο που σε αυτές τις περιπτώσεις χρηματοδοτούσε στοχευμένα συγκεκριμένες επιχειρήσεις που ήθελε να εξυπηρετήσει είτε για λόγους κομματικής, είτε και για λόγους ευρύτερης πολιτικής σκοπιμότητας, προκειμένου π.χ. να εξαγοράσει την εύνοιά τους, όπως συνέβη στην περίπτωση των ΜΜΕ.

Το σχέδιο Μητσοτάκη για την Οικονομία

Άρα λοιπόν είναι σαφές ότι η μη λήψη μέτρων για την υποστήριξη της πραγματικής οικονομίας και την ενίσχυση των εργαζομένων, δεν γίνεται ούτε από άγνοια, ούτε και από αμηχανία. Υπηρετεί μια συγκεκριμένη σκοπιμότητα και έναν πολύ συγκεκριμένο σχεδιασμό, που πλέον είναι διάφανος και διαυγής.

1. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δεν θα αντέξουν την πίεση της ύφεσης, θα αφεθούν να κλείσουν.
2. Οι εργαζόμενοι που θα χάσουν τις δουλειές τους και θα βρεθούν σε καθεστώς ανεργίας, θα αφεθούν κι αυτοί στην τύχη τους.
3. Στο τέλος θα επιβιώσουν λίγες και μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες και θα καλύψουν το κενό που θα αφήσουν πίσω τους οι πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που θα κλείσουν.
4. Μια νέα ολιγαρχία επιχειρηματιών θα δημιουργηθεί, που θα ελέγξει το σύνολο της ελληνικής αγοράς.
5. Ένα νέο καθεστώς ελαστικών εργασιακών σχέσεων και φτηνής εργασίας θα ισχύσει στο καινούργιο επιχειρηματικό τοπίο, με την εκ περιτροπής εργασία και τη μείωση της αμοιβής αντιστοίχως, να είναι ήδη προ των θυρών.
6. Στο νέο αυταρχικό εργασιακό καθεστώς πιστεύουν ότι δεν θα υπάρξει καμία αντίδραση, επειδή το εργατικό δυναμικό και η κοινωνία γενικότερα, θα βρίσκονται ήδη σε καθεστώς φόβου και ανασφάλειας.

Αυτή η βίαιη ανακατανομή της αγοράς και του πλούτου, με την έννοια των άμεσων και καταστροφικών, για την μεγάλη πλειοψηφία των ελλήνων, συνθηκών μέσα στις οποίες θα συμβεί, θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας κλειστής ελίτ επιχειρηματιών, την οποία και θα υποστηρίξει με δημόσιο χρήμα στη συνέχεια η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έτσι ώστε να την ελέγξει και οικονομικά, αλλά και πολιτικά.

Οι νέες «ευκαιρίες» του νόμου για το Περιβάλλον

Επιπλέον, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιφυλάσσει και ένα ακόμη δώρο στη νέα επιχειρηματική ελίτ.

Αυτό δεν είναι άλλο από τις νέες ευκαιρίες που ανοίγει για μια καταστροφική και χωρίς όρους και προϋποθέσεις πλέον Ανάπτυξη, ο νέος νόμος για το Περιβάλλον.

Επενδύσεις εν μέσω μέχρι πρότινος προστατευόμενων, λόγω φυσικού κάλλους, περιοχών, εύκολη έκδοση αδειών με παράκαμψη των περιβαλλοντικών όρων και εκχώρηση σε ιδιώτες περιβαλλοντικών συστημάτων, οικοσυστημάτων και φυσικών αγαθών, που μέχρι χτες ήταν η φυσική μας κληρονομιά και ανήκαν στον εθνικό πλούτο της χώρας, είναι τα δώρα Μητσοτάκη στη νέα επιχειρηματική ελίτ που θα προκύψει την επόμενη μέρα της πανδημίας.

Με δυο λόγια ο κωδικός του σχεδίου της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα μπορούσε να είναι και το:

«Μέσα στην αναμπουμπούλα, ο λύκος χαίρεται»

Κοσμογονικές αλλαγές λοιπόν με ανακατανομή της αγοράς, αποκατάσταση μιας νέας επιχειρηματικής ελίτ και εκχώρηση σε τιμές κάτω του κόστους του εθνικού πλούτου, οριστικό τέλος για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, καθώς και φτηνά εργατικά χέρια ανθρώπων που πολλοί από αυτούς μέχρι πρότινος κατείχαν τις επιχειρήσεις στις οποίες τώρα θα εργάζονται με χαμηλή αμοιβή και ελαστικές σχέσεις εργασίας, είναι το σκοτεινό σχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την ελληνική οικονομία.

Το νεοφιλελεύθερο σχέδιο δεν θα είναι υγιεινός περίπατος…

Βέβαια, όλα αυτά θα γίνουν εφικτά με την προϋπόθεση ότι οι έλληνες πολίτες θα συνεχίσουν να κοιμούνται ήσυχα με το νανούρισμα των φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ που θα αφηγούνται παραμύθια με δράκους που ξερνούν φωτιές και πρίγκηπες – σωτήρες που τους έλεγαν Τσώρτσιλ ή Μωυσή.

Κι ακόμη, όλα αυτά θα γίνουν εφικτά με την προϋπόθεση ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει αντιπολίτευση και δεν θα αναπτυχθεί ούτε πολιτικός λόγος, ούτε και ισχυρή επιχειρηματολογία απέναντι στα σκληρά νεοφιλελεύθερα σχέδια των δεξιών που μας κυβερνούν.

Όποιος διάβασε τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στην Κυριακάτικη Αυγή πάντως, για το πως προτίθεται ο ΣΥΡΙΖΑ να κρατήσει την Οικονομία και την Κοινωνία όρθιες από τη λαίλαπα της Δεξιάς, εύκολα διαπιστώνει ότι το σχέδιο με την επωνυμία «Σοκ και Δέος» που ετοιμάζει ο Μητσοτάκης για την άλωση της ελληνικής οικονομίας, δεν θα είναι και τόσο υγιεινός περίπατος…

* Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι καθηγητής ΑΠΘ