Έκφραση τιμής στη μνήμη όλων των αγωνιστών της ελληνικής διασποράς, εργατών, φοιτητών, επιστημόνων και πολλών άλλων, που προσφέρθηκαν ανιδιοτελώς στη μάχη της Αξιοπρέπειας του ανθρώπου, στον αγώνα κατά της δικτατορίας

21 Απριλίου 1967

Η δικτατορία της χούντας των συνταγματαρχών, δεν ήρθε την 21η του Απρίλη του ΄67 από τον ουρανό, σαν κεραυνός εν αιθρία.
Αν και όλη η μετεμφυλιακή περίοδος στη χώρα μας, από το 1949 και ύστερα, δεν διέφερε και πολύ από ανοιχτή δικτατορία, με τη σφηγκοφωλιά του παλατιού, ως κέντρο αντιλαϊκών συνωμοσιών, με τον έκτακτο αναγκαστικό νόμο 509 και το Γ’ ψήφισμα του ΄47, τον μεταξικό νόμο 375 του 1936 περί κατασκοπείας σε ισχύ, με εκτελέσεις ως το 1954, με τις φυλακές, τις εξορίες, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα ξερονήσια, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, τη στέρηση εργασίας, σπουδών, διπλώματος οδήγησης αυτοκινήτου, ακόμα και ποδηλάτου, τη στέρηση διαβατήριου και όλα τα συναφή.

Παρ’ όλα αυτά, η ανοιχτή στρατιωτική δικτατορία, έπεσε σαν αστροπελέκι πάνω στη χώρα μας, αλλά και πάνω σε εμάς τους Έλληνες εργάτες και φοιτητές του εξωτερικού και μας συγκλόνισε συθέμελα, νιώθοντας πως οι ερπύστριες  των τανκς της συνέτριβαν τη ραχοκοκαλιά του εργατικού κινήματος, τον εγκέφαλο της ελληνικής κοινωνίας, τις όποιες απομένουσες δημοκρατικές ελευθερίες, την προσωπική μας υπόσταση και αξιοπρέπεια, την πεμπτουσία της ύπαρξής μας και προπαντός τη διάνοιά μας, αλλά και κάθε θετική προοπτική. Ήταν κάτι σαν σεισμός και μας προκάλεσε πόνο και οργή αλλά και μεγάλη αγανάκτηση.

Ήταν μια συννεφιασμένη βορειοευρωπαϊκή ανοιξιάτικη μέρα, Παρασκευή 21 Απρίλη 1967. Επιστρέφοντας το μεσημέρι στο σπίτι από τη δουλειά μου στο Οπλάντεν, που εργαζόμουν βάρδιες 6.00-14.00 και 14.00-22.00 ως εργαλειο-κατασκευαστής και ήμουν και εκλεγμένος Συνάδελφος Εμπιστοσύνης του Συνδικάτου Βιομηχανίας Μετάλλου (ΙG-METALL), των πολυάριθμων Ελλήνων εργατών που δούλευαν εκεί. Ετοίμασα κάποιο γράμμα προς την εφημερίδα «Πατρίδα», που έβγαζε τότε η ΕΔΑ για τους μετανάστες, με καταγγελίες για τα έργα και τις ημέρες της μεταναστευτικής εθνικοφροσύνης και κατέβηκα με το λεωφορείο από τη συνοικία που μέναμε στο κέντρο της πόλης στο ταχυδρομείο και το έστειλα.

Ήμουν ήδη πολιτικός πρόσφυγας, με ακυρωμένο διαβατήριο από τον Οκτώβρη του ΄66 από την κυβέρνηση των «αποστατών» Στεφανόπουλου-Αποστολάκου, «δια σοβαρούς λόγους εθνικού συμφέροντος και δημοσίας τάξεως», δηλαδή για την πολιτική και συνδικαλιστική μου δραστηριότητα στο εξωτερικό, που επεδίωξε την απέλασή μου στην Ελλάδα από τις γερμανικές αρχές. Δεν το πέτυχε όμως, χάρη στη σθεναρή αντίδραση των γερμανικών συνδικάτων, του Συνδικάτου Βιομηχανίας Μετάλλου που ήμουν στέλεχός του αλλά και της Γερμανικής Ομοσπονδίας Συνδικάτων (DGB), κι αυτό παρά την πίεση των γερμανικών αρχών ασφάλειας προς αυτά, για την άρση της υποστήριξης τους προς εμένα για να απελαθώ. Αυτά σαν εισαγωγή στο θέμα, ως προς την τότε κατάσταση των Ελλήνων δημοκρατικών πολιτών στο εξωτερικό.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα τη δικτατορία την περιμέναμε σίγουρα, αλλά την τοποθετούσαμε στις 22 του Μάη του 1967, ημέρα που είχε ορισθεί για εκλογές. Όλοι μιλούσανε για δικτατορία των στρατηγών, που την περιμένανε τη νύχτα των εκλογών, με το εμφανές οκέυ και της πολιτικής ελίτ των κρατούντων.

Έτσι σε λίγο, όταν  είχα γυρίσει από το ταχυδρομείο, κατά τις 4 η ώρα το απόγευμα, ήρθε στο σπίτι ο γείτονας μας, ο μπάρμπα Παναγιώτης Χαλκίδης,*  καπετάνιος του ΕΛΑΣ με 16 χρόνια φυλακής στην πλάτη του, θείος του Γιάννη Χαλκίδη που σκότωσε η χούντα τις πρώτες μέρες της στη Θεσσαλονίκη και μας είπε πως μια Γερμανίδα  είπε στη Μαρία τη γυναίκα του, για στρατό και τανκς στους δρόμους της Αθήνας, λέγοντας μας πως «κάτι έγινε κάτω». Εγώ τον καθησύχασα, του είπα να μη φοβάται για την ώρα γιατί τη δικτατορία θα την κάνουν στις 22 του Μάη την ημέρα των εκλογών. Όμως σε λίγο, η γυναίκα μου ενώ εσκούπιζε το δωμάτιο που βρισκόμαστε, στις 5 η ώρα, ώρα των ειδήσεων της τηλεόρασης, άνοιξε την μαυρόασπρη τηλεόραση.

Η πρώτη είδησή της ήταν για το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στην Αθήνα, δείχνοντας τανκς στους δρόμους και μιλώντας για πολλές χιλιάδες συλλήψεις, για την επιβολή του στρατιωτικού νόμου, τη διάλυση της βουλής, των κομμάτων και των συνδικάτων, των οργανώσεων της νεολαίας, την απαγόρευση βιβλίων, για λογοκρισία στον τύπο και όλα τα συναφή.

Πριν από την 21η του Απρίλη είχε γίνει στην Ελλάδα μία δημοκρατική κίνηση υπό τον στρατηγό Γ. Ιορδανίδη, με την ονομασία Πανελλήνιος Αγώνας για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας και του Συντάγματος (ΠΑΥΔΣ).

Στην περιοχή μας είχαμε δημιουργήσει παράρτημά του και τότε ήμουνα πρόεδρός του. Μάλιστα αυτό το παράρτημα του ΠΑΥΔΣ, στην περιοχή Ρήνου – Βούππερ και Λεβερκούζεν, είχε ήδη παίξει σημαντικό ρόλο στον αγώνα κατά των διωγμών των Ελλήνων μεταναστών, με τις ακυρώσεις των διαβατηρίων τους και τις άλλες τρομοκρατικές ενέργειες φασιστοειδών της μετανάστευσης.

Πήγα στο ταχυδρομείο και ζήτησα πίσω το γράμμα που είχα στείλει στην «Πατρίδα» αλλά είχε φύγει και συγκάλεσα αμέσως, αυθημερόν, την επιτροπή του παραρτήματος του ΠΑΥΔΣ, στον σιδηροδρομικό σταθμό του Οπλάντεν, που το καφενείο του ήταν το στέκι μας. Εκεί  μετονομαστήκαμε σε «Ελληνική Επιτροπή Αντιφασιστικού Αγώνα» (ΕΕΑΑ) και εκδώσαμε την πρώτη ανακοίνωση κατά της δικτατορίας, καταγγέλλοντάς την μέσω του τύπου προς τους Έλληνες της διασποράς, τον γερμανικό λαό και τη διεθνή  κοινή γνώμη, ενώ την άλλη κιόλας μέρα κάναμε μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Οπλάντεν στην αίθουσα εκδηλώσεων της δημαρχίας.

Αλλά σε λίγο, ύστερα από μια ανάλυση της φύσης και του χαρακτήρα της διδακτορίας, που τη θεωρήσαμε βοναπαρτιστική στρατιωτική δικτατορία με φασιστικές μέθοδες, αλλά όχι φασισμό με την έννοια του κινήματος μαζών,  μετονομάσαμε και πάλι την Επιτροπή σε Πανελλήνια Αντιδικτατορική Ένωση περιοχής Ρήνου – Βούππερ και Λεβερκούζεν (ΠΑΕ), της οποίας υπήρξα πρόεδρος σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας. Ήδη με τον τίτλο αυτό υπήρχαν αντιδικτατορικές επιτροπές στο Μόναχο στη Νυρεμβέργη και αλλού. Τελικά οι επιτροπές κατά της δικτατορίας στη δυτική Γερμανία ήταν 52 και η δική μας είχε συντονιστικό χαρακτήρα γιατί ήταν και στο κέντρο της Γερμανίας. Εμείς είχαμε συγκαλέσει και τα δύο Αντιδικτατορικά Συνέδρια, που γίνανε στη Γερμανία. Αυτή την ονομασία, ΠΑΕ ή Α.Ε. (Αντιδικτατορική Επιτροπή) είχαν όλες οι Α.Ε. της Δυτικής Γερμανίας και του Δυτικού Βερολίνου.

Έτσι πληροφορήθηκα τη δικτατορία στην Ελλάδα και έτσι αντέδρασα.

(*) Ο Π. Χαλκίδης, είχε καταφύγει στη Γερμανία μετά την αποφυλάκιση του το ΄64 ύστερα από 16 χρόνια φυλάκισης ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ. Είχε κατηγορηθεί για τον θάνατο κάποιου, ενώ η γυναίκα του θύματος είχε πει ότι δεν τον σκότωσε αυτός. Στη Γερμανία, χωριανοί του, οπαδοί του Τσαούς Αντόν του ταγματασφαλίτη, τον χτυπήσανε και ήρθε στην Ελληνική Κοινότητα ζητώντας προστασία, της οποίας στη συνέχεια υπήρξε επί χρόνια ταμίας και αντιπρόεδρος στην ΠΑΕ. Πέθανε στη Γερμανία στη διάρκεια της χούντας.

Τη νεκρολογία του άρχισα με τον  «Θάνατο του Διγενή» του Σικελιανού:

«Εψυχομάχα ο Διγενής στο σιδερό κρεβάτι
τον παραστέκαν οι γιατροί με τα χαρτιά στο χέρι
κι απ’ έξω περιμένανε δικοί και συντοπίτες
θέλαν να μπουν και να τον δουν μα ακόμα ακροφοβούνταν.
Σηκώνει το κεφάλι του και λέει στην αδερφή του:
Πες τους να μπουν όλοι μαζί και μην ακροφοβούνται.
τι ήρθε ο καιρός για σύναξη τρανή παληκαριώνε.
Μια ορμήνια θέλω να τους πω και βιάζομαι να φύγω:
Τη Λευτεριά, τη Λευτεριά, τη Λευτεριά ως τα ύψη
τη Λευτεριά ως το θάνατο, τη Λευτεριά ως τον Άδη
Κι απ’ εκεί τ’ άλλα είναι καλά
απάνω ή κάτου κόσμος».

Αντίγραφα της αρθρογραφίας του Β. Σακκάτου την εποχή της δικτατορίας