Ξέρετε μήπως να τιμωρήθηκαν κάποιοι πολιτικοί γιατί κορόιδευαν συνειδητά το λαό, για λάθη ή και παραλείψεις τους; Όχι γιατί η ευθύνη τους είναι πολιτική. Την αναλαμβάνουν και καθαρίσανε. Όταν αποκαλύπτονται σκάνδαλα, κομπίνες, αβλεψίες, πολιτική ανικανότητα, λάθη χειρισμών κ.λπ., οι κυβερνώντες με τουπέ χιλίων καρδιναλίων μας λένε «αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη». Έτσι θεωρούνται όχι μόνο εξαγνισμένοι, λες και βγήκαν από την κολυμβήθρα του Σιλωάμ, αλλά «μεγάλοι», «παλικάρια» για να μην πω και «ήρωες». Π.χ. ο Καραμανλής όταν ανέλαβε την πολιτική ευθύνη από το βήμα της Βουλής για τα Βατοπεδινά, όχι μόνο καταχειροκροτήθηκε, αλλά οι βουλευτές του και φυσικά τα ΜΜΕ εξυμνούσαν την «παλικαριά» του. Κι ενώ το πολιτικό όφελος από τα θετικά πεπραγμένα του πολιτικού είναι πρόδηλο, για τα αρνητικά άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε ή αλλιώς «αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη».

Ads

Φυσικά, τελικός κριτής και «δικαστής» για την απόδοση της πολιτικής ευθύνης είναι ο ελληνικός λαός. Αλλά εκτός από την πολιτική ευθύνη υπάρχει και η τσίπα, το φιλότιμο και η αξιοπρέπεια. Όταν αποδεδειγμένα ένας πολιτικός τα έχει κάνει θάλασσα και το ομολογεί αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη, πάει σπίτι του από μόνος του. Εκτός αν πιστεύει πως είναι αναντικατάστατος (τα νεκροταφεία είναι γεμάτα από τέτοιους). Ο πολιτικός που έχει στοιχειώδη αυτοσεβασμό, φεύγει από την πολιτική σκηνή και δεν αναθέτει στο λαό, που ο ίδιος πρέπει να καθοδηγήσει και δια του παραδείγματος, να τον «δικάσει» με την ψήφο του. Έστω όμως πως ο λαός έχει την αποκλειστική ευθύνη να στείλει έναν πολικό στο σπίτι του. Ποια % μείωση των ψήφων θεωρείται ως αρνητική ετυμηγορία του λαού; Ή δεν υπάρχει τέτοια οπότε η πολιτική ευθύνη που αποδίδεται από τον κυρίαρχο λαό είναι γι’ αυτούς κενό γράμμα;  

Για να αρκεστώ στην τελευταία πενταετία, τι άλλο πρέπει να υποστεί η χώρα από τις πολιτικές των κυβερνώντων για να αναγνωρίσουν έμπρακτα την πολιτική τους ευθύνη κι όχι στα λόγια; Ε, λοιπόν είναι ξετσίπωτοι. Εννοείται αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη του χαρακτηρισμού. Βεβαίως το μείζον ζήτημα είναι οι ασκούμενες πολιτικές. Εδώ σημειώνω την προσωπική πολιτική ευθύνη (συλλογικές ευθύνες δεν υπάρχουν) που έχει ο πολιτικός από τα αποτελέσματα των πολιτικών επιλογών του, από τις πράξεις του ή και παραλείψεις του. Και αυτή δεν είναι και δεν μπορεί να είναι κενό γράμμα. Σημίτης, Καραμανλής, Παπανδρέου, Βενιζέλος και Σαμαράς παραείναι αθώοι του εγκλήματος για να αρκεί η «πολιτική ευθύνη». Ούτε πείθουν πως οι Φαρμακοί[1] της χώρας είναι τα «πολιτικά πτώματα» που πασάρουν τα κανάλια των αφεντικών τους. Όσες μεταρρυθμιστικές προβιές κι αν βάλουν, ο λαός τούς θυμάται από τον καιρό που ήταν λύκοι. Όχι επειδή «τα φάγανε», όπως διατείνονται δημοσιογράφοι που μπουκώθηκαν στα χρόνια της εικονικής ευημερίας. Αλλά επειδή άφησαν το ταμείο της πατρίδας να πέσει έξω ταΐζοντας τα μεγάλα συμφέροντα της κλεπτοκρατίας και γιατί με τις πολιτικές τους ρήμαξαν τη χώρα.

Γράφει ο Βενιζέλος (η υπογράμμιση δική του): «H πολιτική ευθύνη διακρίνεται εσωτερικά σε αντικειμενική και υποκειμενική. H αντικειμενική πολιτική ευθύνη συνδέεται με το γεγονός πως κάποιος ασκεί τη συγκεκριμένη πολιτική αρμοδιότητα και έχει εξ ορισμού και ανεξαρτήτως των τυχόν πράξεων ή παραλείψεών του εξ αντικειμένου ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στον τομέα της πολιτικής του αρμοδιότητας»[2]. Πολύ ωραία. Βενιζέλος και Σαμαράς από το 2001 (για να μείνω στα χρόνια του ευρώ), ήταν πρωτοκλασάτα στελέχη, ανέλαβαν υψηλές κυβερνητικές θέσεις, ήταν σε υπουργικά συμβούλια στα οποία πάρθηκαν κρίσιμες και σοβαρές αποφάσεις. Όταν η χώρα μετά από τόσα χρόνια, στα οποία άσκησαν «συγκεκριμένη πολιτική αρμοδιότητα», φτάνει στο σημερινό κατάντημα, έχουν ή δεν έχουν «αντικειμενική πολιτική ευθύνη»; Μήπως η ευθύνη τους είναι «υποκειμενική»; Ή μήπως δεν έχουν καμία ευθύνη; Γράφει ακόμα : «η πολιτική ευθύνη ως συνταγματικά τυποποιημένη ευθύνη έχει σοβαρές νομικές εκφάνσεις». Α ναι; Πού είναι αυτές, πότε και σε ποιον αποδόθηκαν;

Ads

Εν κατακλείδι, ας μας πει κάποιος τι παθαίνει ένας πολιτικός που από «ηλιθιότητα» ή από δόλο ισοπεδώνει τη χώρα και τη μετατρέπει σε αποικία χρέους, στερώντας ακόμα και το όνειρο από την επερχόμενη γενιά; Και μην μας πει ότι αναλαμβάνει την «πολιτική ευθύνη». Γιατί η πολιτική δεν είναι ένα επάγγελμα όπως όλα τ’ άλλα. Όταν έχουμε εθνική καταστροφή, όταν έχουμε τα αποτελέσματα ενός πολέμου, το μέγιστο θα ήταν να πέφτουν κεφάλια. Το λιγότερο που επιβάλλεται είναι να φεύγουν κεφάλια από την πολιτική σκηνή, των αυτουργών, των υπαιτίων, των επίορκων και ριψάσπιδων. Αυτό ναι, θα ήταν πολιτική ευθύνη. Μια δαμόκλεια σπάθη πάνω από τα κεφάλια των μωροφιλόδοξων κυβερνώντων. Εν τέλει, δεν μπορεί ένας «απλός» εργαζόμενος να έχει πάνω απ’ το κεφάλι του τη δαμόκλεια σπάθη της απόλυσης αν κάνει κάτι λάθος ή δεν κάνει καλά τη δουλειά του και οι κυβερνώντες να μας παραμυθιάζουν ανέξοδα με μαλακίες[3] περί «πολιτικής ευθύνης».
 
Η πολιτική ευθύνη όχι μόνο δεν αναλαμβάνεται έμπρακτα αλλά χρησιμοποιείται για την εργαλειακή αντιμετώπιση των ξένων προσώπων και θεσμικών οργάνων. Όταν οι ενέργειές τους έχουν αρνητικό πρόσημο για την κοινωνία, οι κυβερνώντες αποποιούνται την πολιτική ευθύνη των αρνητικών συνεπειών. Λες και η χώρα είναι ξέφραγο αμπέλι, δεν έχει κυβέρνηση και δεν αποφασίζει αυτή και η Βουλή. Μια τέτοια αντιμετώπιση έχει πολλαπλές συνέπειες. Η χώρα εμφανίζεται ως προτεκτοράτο, κάτι που ταπεινώνει τους Έλληνες και υποσκάπτει τις αντιστάσεις τους, όταν πραγματικά χρειαστεί να εκδηλωθούν αυτές. Επηρεάζει τη νομιμοποίηση των εκτός της χώρας οργάνων στα μάτια της κοινωνίας. Το σπουδαιότερο είναι πως παραμορφώνεται ο τρόπος που οι Έλληνες αντιλαμβάνονται τις ευθύνες των κυβερνώντων για όλα τα ζητήματα που αυτοί καλούνται να διαχειριστούν. Αντανάκλαση όλων αυτών είναι να βλέπουμε μέρος της κοινωνίας να στρέφεται απ’ ευθείας κατά αυτών των οργάνων.

Αναθεματίζονται οι «Βρυξέλλες», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή και συγκεκριμένα πρόσωπα. Έτσι οι κυβερνώντες και οι αποφάσεις τους, όπως και η στάση των βουλευτών στο κοινοβούλιο, εμφανίζονται (και από τα ΜΜΕ) ως άμοιροι ευθυνών. «Τι να κάνουμε, οι Βρυξέλλες αυτό κι εκείνο», «τι να κάνουμε, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα το άλλο» και ο Χατζηπετρής το παρ’ άλλο.

Κοντολογίς, οι μπαμπούλες που κατασκευάζουν έχουν τα παρακάτω αποτελέσματα.

(1) Εξυπηρετούν τη διαιώνιση της πολιτικής τους καριέρας και τα σχέδια της οικονομικής ελίτ που υπηρετούν και τους εξυπηρετεί.

(2) Καθιστούν την έννοια της «πολιτικής ευθύνης» έωλη με επακόλουθο ανεύθυνους πολιτικούς που συν τοις άλλοις εφηύραν το «πολιτικό κόστος». Λες και η πολιτική δράση γίνεται στο κενό, χωρίς ρήξεις, συγκρούσεις αλλά και πρόσκαιρο ή όχι κόστος.

(3) Εμπεδώνεται στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας το αίσθημα πως οι κρίσιμες αποφάσεις έτσι κι αλλιώς παίρνονται ερήμην τους και επομένως δεν έχουν καμία δυνατότητα να τις επηρεάσουν. Άρα το μέλλον της χώρας και το δικό μας δεν βρίσκεται στα χέρια μας. Ταυτόχρονα μειώνεται η όποια πίεση προς τους κυβερνώντες και οι απαιτήσεις απ’ αυτούς.

(4) Αδυνατίζουν την πολιτική ισχύ της χώρας σε αποφάσεις που την αφορούν. Ειδικότερα στην ΕΕ που όλες οι αποφάσεις διαχρονικά είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων, κάποτε και μακρόχρονων, το φοβισμένο από τους «μπαμπούλες» των κυβερνώντων και παραιτημένο εσωτερικό μέτωπο αδυνατίζει ή και αφοπλίζει τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας.
 
Σε λίγες μέρες οι Έλληνες θα έχουν την ευκαιρία να τους αποδώσουν έμπρακτα τις πολιτικές τους ευθύνες. Μια βαριά ήτα θα στείλει σπίτι τους Σαμαρά, Βενιζέλο και Παπανδρέου. Έτσι βέβαια τιμωρούνται και οι πολιτικοί τους χώροι. Πράγματι, έτσι είναι. Αυτό όμως δεν είναι κακό. Αντίθετα δίνεται η λαϊκή εντολή για αναγέννηση τους από σοβαρούς ανθρώπους στους χώρους αυτούς και υπάρχουν τέτοιοι. Να το θέσω κι αλλιώς. Πιστεύει κανείς στ’ αλήθεια πως η ΝΔ των Θ. Κανελλόπουλου, Κ. Καραμανλή, Γ. Ράλλη, Κ. Στεφανόπουλου κλπ έχει καμιά σχέση με τη ΝΔ των Σαμαρά, Βορίδη, Γεωργιάδη, Κρανιδιώτη κλπ; Ή μήπως αύριο Σαμαράς, Βενιζέλος και Παπανδρέου δεν θα μεταφράσουν τη ψήφο των πολιτών ως δικαίωσή τους προκειμένου να παραμείνουν ενεργοί; Καθιστώντας έτσι, αν όχι αδύνατη, τουλάχιστον πάρα πολύ δύσκολοι την αναγέννηση των πολιτικών, ιδεολογικών χώρων τους; Κοντολογίς στείλτε τους στα σπίτια τους δίνοντας τη δυνατότητα αναζωογόνησης όλων των πολιτικών, ιδεολογικών χώρων με σοβαρούς ανθρώπους και όχι μιντιακά κατασκευάσματα του αχταρμά των εκθέσεων ιδεών και των απολιτίκ μαϊντανών. 
 
* Ο Χρήστος Γιαννίμπας είναι αρθρογράφος και συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΕΣ Ε.Π.Ε.» πρόλογος Αλέξης Τσίπρας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ταξιδευτής»

 
[1] Ο δηλητηριαστής (αλλά και ο άχρηστος, ο φαύλος).
[2] Άρθρο Ευ. Βενιζέλου στα ΝΕΑ (15/9/2004).
[3] Ανόητος λόγος, βλακείες. Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη, σελ. 1041.