Η οργανωτική μορφή ενός κόμματος δεν είναι ένα απλό περιτύλιγμα, που «ομορφαίνει» κάποιο περιεχόμενο. Είναι το πολιτικό εκείνο οργανόγραμμα, που είναι κατάλληλο να περιλάβει, να διευκολύνει και να ενδυναμώσει τις συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές που βάζει το κόμμα.

Με την παρέμβασή μου αυτή θέλω να θίξω 2 ζητήματα. α) Τι κόμμα θέλουμε; β) Τι οργανωτικό σχήμα απαιτείται.

α. Το κόμμα
Η κοινωνία έχει ανάγκη ένα κόμμα με «ισχυρό αριστερό πρόσημο». Δηλαδή ένα κόμμα που εξ ορισμού αποκλείει κάθε δογματισμό και κάθε περιορισμό στην ελευθερία σκέψης.

Όραμα και στόχος είναι η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Δηλαδή ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία. Η κοινωνική ιστορία των τελευταίων εκατό χρόνων κατέδειξε ότι, σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία και ελευθερία δεν μπορεί να υπάρξει.

Αυτό δεν μπορεί να είναι μια αόριστη μεταφυσική «ελπίδα» που κάποτε, στο μακρινό μέλλον, θα επικρατήσει νομοτελειακά. Δεν μπορεί να αποτελεί το δένδρο, πίσω από το οποίο θα κρύβεται το δάσος μιας πιθανής προς τα δεξιά μετατόπισης. Πρέπει να είναι η κινητήρια ιδεολογική ώθηση για πολιτική σκέψη και δράση. Πρέπει να είναι ο οδηγός του αγώνα για την βελτίωση των συνθηκών επιβίωσης και διαβίωσης του λαού και των εργαζομένων, στις σημερινές συνθήκες.

Στις συνθήκες της παγκόσμιας κυριαρχίας του άκρατου νεοφιλελευθερισμού. Στις συνθήκες της επικράτησης της ιδεολογίας της «αγοράς». Στις συνθήκες της υποχώρησης της πολιτικής, μπροστά στην τεχνοκρατική – οικονομική «αναγκαιότητα».

Στις συνθήκες, τέλος, του ξεθωριάσματος της σοσιαλιστικής ελπίδας και του ευτελισμού του κομουνιστικού οράματος. Από εκείνους που οδήγησαν, μετά από τρεις γενιές, στην κατάρρευση του σοσιαλιστικού συστήματος, χωρίς να ανοίξει ένα ρουθούνι και χωρίς να κυλήσει ένα δάκρυ. Από εκείνους που οδήγησαν στο έκτρωμα της ύψιστης εκμετάλλευσης της εργασίας, κάτω από την ηγεσία του «Κ».Κ.Κίνας. Από εκείνους, τέλος, που οδήγησαν τα «αριστερά» κόμματα, ευρωκομουνιστικά και μη, στην Δυτική Ευρώπη, στην περιθωριοποίηση, στην γραφικότητα και οπωσδήποτε στην ανυποληψία.

Με πλήρη επίγνωση της τεράστιας δυσκολίας των αντικειμενικών προϋποθέσεων. Με βαθιά αυτογνωσία της ανεπάρκειας της υποκειμενικής κατάστασης. Με ουσιαστική κατανόηση των δυσκολιών που προκύπτουν εξ αυτών. Είναι ανάγκη να ξεκαθαριστεί ιδεολογικά τι είναι σήμερα, σε αυτές τις συνθήκες, «επαναστατικό» και τι «επαναστατικές μεγαλοστομίες» χωρίς αντίκρισμα. Οι συνθήκες απαιτούν από την Αριστερά να προσπαθήσει να προσεγγίσει τα κινήματα, τους εργαζόμενους και τη νεολαία, ξεπερνώντας αγκυλώσεις και δόγματα του παρελθόντος, να αρθρώσει μια συνεπή πρόταση προς την κοινωνία, να προτείνει μια εναλλακτική ιδεολογία με μαζική απήχηση. Απαιτείται μια «ΑΛΛΗ» πολιτική. Μια πολιτική που να στηρίζεται στις ανάγκες της κοινωνίας, μια πολιτική που ανακουφίζοντας άμεσα τα στρώματα της εργασίας να ανοίγει το δρόμο για ουσιαστικότερες αλλαγές. Ο δρόμος δεν είναι γνωστός. Το ταξίδι θα γίνεται σε απολύτως αχαρτογράφητα νερά. Θα μαθαίνουμε στην διαδρομή από το ίδιο το ταξίδι. Εκείνο που είναι γνωστό είναι ότι ολόκληρο το ταξίδι θα γίνει μαζί με την πλειοψηφία της κοινωνίας. Όχι στο όνομά της, από κάποιες «οργανωμένες, πεφωτισμένες, αδιαμφισβήτητα αλάνθαστες πρωτοπορίες», που οδήγησαν στην ήττα της αριστεράς τον εικοστό αιώνα.

Μέσα σε αυτό το κόμμα χωράνε όλοι όσοι πιστεύουν και αγωνίζονται για τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία και αποκλείουν κάθε δογματισμό και κάθε περιορισμό στην ελευθερία σκέψης. Ανεξάρτητα από πού προέρχονται και πως αυτοαποκαλούνται: αριστεροί ριζοσπάστες, αριστεροί σοσιαλιστές, δημοκράτες κομμουνιστές, σοσιαλδημοκράτες, οικολόγοι πράσινοι. Δεν χωράνε αλλά μπορεί να αποτελέσουν κοινό μέτωπο, όσοι δεν πιστεύουν στα παραπάνω, αλλά είναι αντίθετοι με την άκρατη λιτότητα του νεοφιλελευθερισμού, ενώ είναι υπέρ της δημοκρατίας και φιλικών προς το περιβάλλον πολιτικών. Η προσπάθεια να μπουν και οι τελευταίοι σε αυτό το κόμμα, αφ’ ενός είναι ατελέσφορη, αφ’ ετέρου αλλοιώνει ουσιωδώς το χαρακτήρα ενός σύγχρονου αριστερού κόμματος.

Είναι αδήριτη η ανάγκη για ένα μαζικό κόμμα. Για ένα κόμμα ριζωμένο μέσα στην κοινωνία. Χωρίς δυναμική παρουσία στον χώρο δουλειάς, στη γειτονιά, στο σχολείο, στο γήπεδο, στο καφενείο, δεν υπάρχει μαζικό κόμμα που να μπορεί να αφήσει το πολιτικό του αποτύπωμα στην κοινωνία.

Μαζικό κόμμα σημαίνει πολυάριθμες, ζωντανές οργανώσεις, σκεπτόμενες και συμμετέχουσες στο πολιτικό γίγνεσθαι. Μαζικό κόμμα σημαίνει ότι η ηγεσία δεν είναι αποκομμένη και αυτονομημένη από τη βάση. Απαιτείται σεβασμός στα απλά μέλη και ευήκοον ους της ηγεσίας στις οργανώσεις. Όχι από καταστατική υποχρέωση. Από την πολιτική αναγκαιότητα της ηγεσίας να είναι συνδεδεμένη με την κοινωνία και να μπορεί να την αφουγκράζεται.

Το μαζικό κόμμα αποτελεί το μοναδικό όπλο της αριστεράς για να πολεμήσει το μέτωπο ακροδεξιάς – νεοφιλελευθερισμού, που μαζί με απρόσμενους συμπαραστάτες έχει συμπτύξει το αντι-ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Μέτωπο. Το μαζικό κόμμα είναι η μοναδική δυνατότητα που έχει η αριστερά, για να σπάσει την παραπληροφόρηση, που έχουν επιβάλει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της διαπλοκής και των ψευδών ειδήσεων.

Ένα τέτοιο κόμμα δεν έχει ανάγκη απλά εγγεγραμμένα μέλη, που να ψηφίζουν για πρόεδρο μια φορά στα τόσα. Έχει ανάγκη από ενεργά, οργανωμένα μέλη, με αυτοεκτίμηση, που να αισθάνονται και να είναι χρήσιμα και απαραίτητα στον αγώνα και στην πολιτική δράση. Μέλη που να απολαμβάνουν την εκτίμηση και τον σεβασμό των κεντρικών οργάνων. Να συμμετέχουν στην λήψη των μικρότερων και μεγαλύτερων αποφάσεων, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Να εξασφαλίζεται η συμμετοχή τους στην διαμόρφωση της τακτικής και στρατηγικής πολιτικής του κόμματος. Διαφορετικά, μόνο για επικύρωση ήδη ειλημμένων αποφάσεων, μόνο για χειροκροτητές σε συγκεντρώσεις και άλλες “πρακτικές δουλειές”, γιατί να συμμετέχει κανείς σε οποιοδήποτε κόμμα;

Χωρίς ένα ρωμαλέο, μαζικό, ανοιχτό ιδεολογικά κόμμα, με οργανωμένα, ενεργά και δραστήρια μέλη, οποιαδήποτε «παράταξη», «προοδευτικό μέτωπο», «δημοκρατική συμμαχία» ή οτιδήποτε άλλο, θα είναι αναποτελεσματικό και θνησιγενές.

γ. οργανωτικό σχήμα

Δυστυχώς το αντι-ΣΥ.ΡΙΖ.Α. μέτωπο και μετά τις εκλογές καλά κρατεί. Αυτή η πραγματικότητα καθιστά δυσκολότερη την αντιμετώπιση του νεοφιλελεύθερου ακροδεξιού «Αρμαγεδδώνα», που άρχισε ήδη να τρώει τις σάρκες των εργαζόμενων, συνταξιούχων και μικρών αυτοαπασχολούμενων. Παράλληλα χτίζει συστηματικά και μεθοδικά τις θεσμικές εκείνες αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις, που δεν θα επιτρέψουν την επάνοδο φιλολαϊκών δυνάμεων στην εξουσία, αλλοιώνοντας την έκφραση της λαϊκής θέλησης. Στις συνθήκες αυτές, η ύπαρξη ενός μαζικού κόμματος με οργανωμένα, ενεργά και δραστήρια μέλη καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική.

Χρειάζεται μια οργάνωση διατεταγμένη έτσι που να εκπληρώνονται δύο προϋποθέσεις:

Πρώτον ένα μαζικό κόμμα μελών, ανοικτό στην κοινωνία, δεμένο με τις ανάγκες και τις ανησυχίες της. Ένα κόμμα που τα στελέχη του να βγαίνουν μέσα από τα ίδια τα μέλη του. Δεν χρειάζεται ένα κόμμα στελεχών, τεχνοκρατών της πολιτικής. Οι οργανώσεις μελών μέσα στην κοινωνία πρέπει να είναι η ψυχή, η καρδιά και το μυαλό του κόμματος. Η σημερινή οργανωτική κατάσταση του κόμματος απαιτεί, να ρίξουμε όλο το βάρος μας στην δημιουργία αυτών των οργανώσεων και στην βοήθειά τους για την πολιτική λειτουργία τους.

Δεύτερον ένα κόμμα που να μπορεί να μετουσιώνει σε συλλογική γνώση την εμπειρία που αποκτιέται από την πολιτική πάλη. Γνώση που μετουσιώνεται σε συλλογική παραγωγή πολιτικών ιδεών. Μόνο με μια τέτοια λειτουργία εξασφαλίζεται ο περιορισμός των αναπόφευκτων λαθών και η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόλυτα λανθασμένη οργάνωση και διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας των ευρωεκλογών, η οποία οδήγησε στα γνωστά κάκιστα αποτελέσματα, που ανέτρεψαν όλους τους πολιτικούς σχεδιασμούς του κόμματος και σε πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Η εμπειρία και η γνώση της βάσης θα μπορούσαν να αποτρέψουν την πανωλεθρία.
Σφάλλει επίσης όποιος παραβλέπει την μεγάλη ήττα που υπέστη, λέγοντας ότι απέφυγε την “στρατηγική πανωλεθρία”. Η μονόπλευρη και αποσπασματική ανάγνωση του 31,5%, δεν πρέπει να αποτελέσει το χαλί που θα κρυφτούν από κάτω τα λάθη και οι αιτίες που οδήγησαν στο χάσιμο της μάχης, για την ηγεμονία των ιδεών στη σύγχρονη κοινωνία.

Τέτοιο κόμμα είναι ένα κόμμα ανοικτό στις ιδεολογικές τάσεις, όχι στις οργανωτικές συνιστώσες ή οποιασδήποτε μορφής κόμμα μέσα στο κόμμα. Μια ιδιαίτερη περίπτωση κόμματος μέσα στο κόμμα, αποτελεί η αυτόνομη λειτουργία κάποιας ηγετικής ομάδας, πάνω και έξω από το κόμμα. Ένα σύγχρονο κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν έχει ανάγκη από εξ αποκαλύψεως “παντογνώστες Γενικούς Γραμματείς”, “οδηγούς”, “αρχηγούς” ή “πατερούληδες”, έχει ανάγκη από συλλογικά εκλεγμένους, συλλογικά ελεγχόμενους και συλλογικά σκεπτόμενους ηγέτες.

*Γιάννης Λύχρος, Γιατρός, Πνευμονολόγος, Πάτρα

To Tvxs.gr ανοίγει το διάλογο για την επανίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ. Στο δρόμο προς το συνέδριο για τον μετασχηματισμό του κόμματος, δίνουμε το βήμα, φιλοξενώντας συνεντεύξεις κι άρθρα στελεχών, μελών και αναγνωστών για το αύριο του προοδευτικού μετώπου. Μπορείτε να στείλετε το δικό σας άρθρο γνώμης στο [email protected].