Κάπως έτσι θα συνοψίζεται η κατάσταση από την 7η Μαΐου: πανωλεθρίαμβος. Ό,τι συνηθίζουμε να ονομάζουμε πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης θα έχει σίγουρα υποστεί πανωλεθρία, αλλά κάποιοι εκπρόσωποί του θα αισθάνονται (ή θα παριστάνουν τους) θριαμβευτές.

Ads

 
Όλοι θα είναι (σχεδόν) δικαιωμένοι και φορτωμένοι με ευθύνες λόγω του αποτελέσματος των εκλογών και όλοι, με έκφραση απολογίας και συμπόνιας, κοιτώντας ίσια στην κάμερα, θα υπόσχονται ότι θα σκύψουν με… περισυλλογή πάνω από την ετυμηγορία του λαού. Η Βουλή θα έχει ανανεωθεί πιθανότατα κατά πολύ (θα πούμε ασμένως σε πολλούς bye–bye απ’ τις 7 του Μάη), η Τρόικα θα στοιχηματίζει από ποιους θα εφαρμοστούν τα (προαποφασισμένα) μέτρα, οι οροθετικές ιερόδουλες θα πάψουν ως διά μαγείας να εντοπίζονται κάθε μέρα από τις αρμόδιες αρχές, όχι φυσικά γιατί θα αποκαλυφθεί κάθε φορέας του ιού μέσα σε παράνομους οίκους ανοχής, αλλά γιατί οι εκλογές θα έχουν παρέλθει, η κοινωνία περιδεής θα ‘χει δει και εμπεδώσει τα πρόσωπα της τραγωδίας και του φόβου και θα έχει ψηφίσει, αφού αναφώνησε ευτυχώς που δεν είμαστε Βουλγαρία ή Γεωργία, απ’ όπου ενδεχομένως προέρχονταν οι τραγικές αυτές φιγούρες, είμαστε Ευρώπη, μόνο κατ’ επίφαση όμως.
 
Θα αναρωτιέται η κοινωνία ακόμα γιατί στη χώρα αυτή ο κάθε θρίαμβος, από τα μετάλλια των εκ των υστέρων ντοπέ αθλητών στους Ολυμπιακούς μέχρι την εκ των υστέρων σικέ διάσωση της οικονομίας, κρύβει πάντα μέσα του μια δραματική πανωλεθρία.

Διεξάγονται εκλογές σε μια ανώνυμη πόλη. Προς έκπληξη όλων, το ποσοστό του λευκού αγγίζει το εξωπραγματικό ποσοστό 70% και, ενώ η κατάσταση αναμένεται να εκτονωθεί στην επαναληπτική διαδικασία, αντιθέτως τα λευκά είναι ακόμη περισσότερα. Το καινοφανές περιστατικό τρομάζει το κράτος, το οποίο επιχειρεί να επαναφέρει στην τάξη τον λαό και να καταστείλει την (χωρίς επιστροφή) πορεία του προς την πραγματική αλληλεγγύη και τη νέα συλλογικότητα.
 
Στην ενίσχυση των δημοκρατικών δομών και στην επιτυχή αυτοοργάνωση των «πεφωτισμένων» πια πολιτών οι κυβερνητικοί απαντούν σφίγγοντας τον κλοιό της εξουσίας γύρω τους, τους κατηγορούν συντονισμένα για απροκάλυπτη τρομοκρατία και καταργούν κάθε συνταγματικό τους δικαίωμα χάριν της επιστροφής στη «δημοκρατική ομαλότητα»… Ο Ζοζέ Σαραμάγκου στο μυθιστόρημα Περί φωτίσεως, με εκείνο το πολυσύνδετο, «απνευστί» κι εντελώς ιδιαίτερο λογοτεχνικό του ύφος, επιτυγχάνει μια εξαιρετική υπερρεαλιστική ανάλυση της ανθρώπινης φύσης. Τόσο επίκαιρος, πάντα.  

Φωνές, πολλές εξ αυτών προβεβλημένες, κραυγάζουν υπέρ της «απόλυτης αποχής» στις επερχόμενες εκλογές. Απ’ την άλλη, η… αυτοδύναμη Ελλάδα… θα τα καταφέρει, αν πιστέψουμε τα προεκλογικά σλόγκαν των κομμάτων (γι’ αυτό μάλλον δεν είναι και απαραίτητη η ψήφος σου;). Δε βαριέσαι μωρέ, τι θ’ αλλάξει με μια ψήφο; και το σύστημα δουλεύει ρολόι. Σε αντίθεση όμως με την… αυτοδύναμη φιλοδοξία κάποιων, είναι μάλλον αδύναμη η επιχειρηματολογία των υπέρμαχων της αποχής. Οι ως άνω κάτοικοι της φανταστικής πόλης του νομπελίστα συγγραφέα δεν αποφάσισαν να απέχουν, αλλά αντιθέτως να συμμετάσχουν ενεργά, για να αλλάξουν την κατάσταση που είχε εντελώς εκτραχυνθεί. Αποφάσισαν να αξιοποιήσουν τα δικαιώματα που τους προσφέρει το δημοκρατικό πολίτευμα, για να το κλονίσουν συθέμελα.
 
Δεν έκατσαν στον… καναπέ λόγω ευαισθησίας/διαμαρτυρίας/μαγκιάς. Πώς θα ταράξεις τα νερά χωρίς να ρίξεις την (μικρή έστω) πέτρα στη λίμνη, να δημιουργήσει εκτεταμένους ομόκεντρους κύκλους στην επιφάνεια; Η ψήφος, ανεξαρτήτως αν έχει οποιοδήποτε χρώμα ή όχι, ενίοτε αποφασίζεται και συνεπεία φωτίσεως, η μη ευθύνη όμως της α-πολιτικής απραξίας, της συνειδητής απουσίας εξελίσσεται σε μέσο περαιτέρω συσκοτίσεως.
 
«Και τώρα πείτε μου τι ψηφίσατε (…) Θα έπρεπε να πουν, σύμφωνα με τη σχετική λογική των δημοσκοπήσεων, “ψήφισα λευκό”. Τέτοια ευθεία απάντηση θα μπορούσε να δώσει ένας υπολογιστής ή μια αριθμομηχανή και θα ήταν η μόνη που θα επέτρεπε η άκαμπτη και ειλικρινής τους φύση, αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους, και οι άνθρωποι είναι γνωστοί ως τα μόνα ζώα ικανά να ψεύδονται, αν και, είναι αλήθεια, μερικές φορές το κάνουν επειδή φοβούνται, μερικές φορές από συμφέρον, κι επίσης μερικές φορές επειδή αντιλαμβάνονται πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος που έχουν στη διάθεσή τους για να υπερασπιστούν την αλήθεια. (…)
-Να απομονώσουμε τον πληθυσμό, να τους αφήσουμε να βράσουν στο ζουμί τους, αργά ή γρήγορα, είναι αναπόφευκτο, θ’ αρχίσουν οι διενέξεις …
-Πιστεύετε δηλαδή πως η πόλη δεν θα μπορέσει ν’ αντισταθεί για πολύ;
-Σαφώς, εξάλλου υπάρχει άλλος ένας σημαντικός παράγοντας, ίσως ο πιο σημαντικός απ’ όλους.
-Ποιος;
 -Όσο κι αν προσπάθησαν κι όσο κι αν επιμείνουν να προσπαθούν, ποτέ δεν θα καταφέρουν να σκέφτονται οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο.
-Αυτή τη φορά θα έλεγε κανείς πως τα κατάφεραν.
-Παραείναι τέλειο για να είναι αληθινό, κύριε πρόεδρε.»
[Ζ. Σαραμάγκου, «Περί φωτίσεως» (2004)]
 
…Παραείναι, όντως; Καλό βόλι.