Τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Ευρωκοινοβούλιο ψηφίστηκαν μια σειρά από μέτρα για να εμποδιστούν οι σχέσεις των μελών του κοινοβουλίου με τα λόμπι και η πρακτική των Επιτρόπων να δουλεύουν σε ιδιωτικές εταιρίες,  αφού πρώτα έχουν λάβει μεγάλους μισθούς και πολύ μεγάλες συντάξεις από την ΕΕ. Οι περισσότερες πολιτικές ομάδες στήριξαν τα μέτρα για την διαφάνεια και τις σχετικές προτάσεις της Αριστεράς, εκτός από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, όπου ανήκει η Νέα Δημοκρατία. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προσπάθησε να εμποδίσει τα ακόλουθα μέτρα:

▪ Οι βουλευτές να δημοσιεύουν  τις συνεδριάσεις και επαφές τους με εκπροσώπους οικονομικών συμφερόντων
▪ Οι δικηγόροι (που επισκέπτονται το Κοινοβούλιο για επαφές με ευρωβουλευτές) να περιλαμβάνονται στον κατάλογο των λόμπι.
▪ Ενίσχυση των περιορισμών στους πρώην Επιτρόπους με παράταση της περιόδου αποχής (η περίοδος εκείνη που δεν μπορούν να αναλάβουν μη συμβατές με το προηγούμενό τους αξίωμα θέσεις)
▪ Οι αποφάσεις σχετικά με τις νέες επαγγελματικές ασχολίες του πρώην Επιτρόπου και των ανωτέρων υπαλλήλων της Κομισιόν,  πρέπει να λαμβάνονται από μια αρχή που διορίζεται ανεξάρτητα.
▪ Προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος.
▪ Ενημέρωση των οργάνων της ΕΕ σε ετήσια βάση σχετικά με τους ανώτερους υπαλλήλους της ΕΕ που εγκατέλειψαν τη διοίκηση της ΕΕ και τους ρόλους που ανέλαβαν στη συνέχεια σε ιδιωτικές εταιρείες.
▪ Διάθεση στο κοινό των πρακτικών.
▪ Περισσότερη διαφάνεια στις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Εισαγωγή ανεξάρτητης εποπτικής αρχής για ταξινόμηση και αποχαρακτηρισμό εγγράφων / περισσότερη διαφάνεια όσον αφορά τη διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στις Βρυξέλλες υπάρχουν πάνω από 3.500 εταιρίες λόμπινγκ και τουλάχιστον 30.000 λομπίστες, σύμφωνα με στοιχεία του 2016. «Αντιληφθήκαμε ότι μπορούσαμε να επηρεάσουμε περισσότερο τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πριν καν γίνουν γνωστά τα σχέδια των κοινοτικών οδηγιών. Γι’ αυτόν τον λόγο, επικεντρωνόμαστε σε αυτού του είδους τη δουλειά», είχε δηλώσει μια λομπίστρια στην γαλλική Monde Diplomatique αποτυπώνοντας πολύ γλαφυρά το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» στους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς.

Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει στις Βρυξέλλες – κάτι που προφανώς από τη στάση της η ΝΔ θέλει να συνεχιστεί – είναι πρώην ηγετικά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων να μεταπηδούν προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και αντιστρόφως.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κομισιον: Τη θέση του Επιτρόπου αρμόδιου για ζητήματα ενέργειας και κλίματος ανέλαβε ο Μιγκουέλ Αρίας Κανέτ, πρώην πρόεδρος της πετρελαϊκής εταιρείας Petrologis Canarias. Επίτροπος αρμόδιος για τις οικονομικές και χρηματοοικονομικές υποθέσεις ορίστηκε ο πρώην Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Πιέρ Μοσκοβισί, ο οποίος διετέλεσε αντιπρόεδρος του «Κύκλου της Βιομηχανίας», ενός λόμπι βιομηχάνων. Επίτροπος αρμόδιος για την έρευνα τοποθετήθηκε ο Κάρλος Μοέντας, πρώην στέλεχος της Goldman Sachs.

Όταν οι Επίτροποι καλούνται να αναλάβουν καθήκοντα συμπληρώνουν μια φόρμα με τα οικονομικά συμφέροντα εκείνων και των οικείων τους, ενώ κατόπιν τους απαγορεύεται να τα διαχειρίζονται. Ωστόσο, δεν υπάρχει η παραμικρή απαίτηση για την προηγούμενη επαγγελματική σταδιοδρομία τους, ούτε φυσικά και για την μετέπειτα. Έτσι βλέπουμε πρώην υψηλόβαθμους κοινοτικούς υπάλληλους να τερματίζουν την πολιτική καριέρα τους και να επιστρέφουν στον ιδιωτικό τομέα, όπου αξιοποιούν την ισχύ που απέκτησαν.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ο άνθρωπος που εφήρμοσε πολιτική σκληρής λιτότητας στην Ευρώπη, η οποία έκοψε μισθούς και συντάξεις στην Ελλάδα καθώς και στις άλλες χώρες, ιδίως του νότου.. Δεν είναι άλλος από τον πρώην πρόεδρο της Κομισιόν, Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, που ενώ απολάμβανε σύνταξη 11.000 ευρώ από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, προσελήφθη από την Goldman Sachs, έναν χρηματοπιστωτικό όμιλο με πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή οικονομική κρίση. Και δεν είναι ο μόνος: ο Γερμανός Γκίντερ Φερχόιγκεν, πρώην Επίτροπος αρμόδιος για ζητήματα βιομηχανίας και επιχειρήσεων, ίδρυσε την εταιρεία λόμπινκγ European Experience Company. Ο Ιρλανδός Τσάρλι Μακ Κρίβυ, πρώην Επίτροπος αρμόδιος για ζητήματα εσωτερικής αγοράς, συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών Ryanair και Sentenial.

Το Facebook, επίσης, που αυτές τις μέρες είναι στo επίκεντρο με το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, ήδη από το 2013 έχει αυξήσει τις δαπάνες προς λομπίστες στις Βρυξέλλες προκειμένου να επηρεάσει τις αποφάσεις για τα προσωπικά δεδομένα στο διαδίκτυο και την ψηφιακή ενιαία αγορά. Το 2012 είχε δηλώσει ότι απασχολούσε δυο λομπίστες, ενώ το 2017 αυτοί είχαν γίνει 15. Τα χρήματα που δαπάνησε για αυτό το σκοπό από 400.000 δολάρια το 2012, έφτασαν τα 2,5 εκατομμύρια το 2017. Καθώς, μάλιστα, το σκάνδαλο της Cambridge Analytica παίρνει διαστάσεις αποδεικνύοντας ότι παρά τις νομοθετικές ρυθμίσεις τα προσωπικά μας δεδομένα δεν είναι διασφαλισμένα, αναμένεται οι λομπίστες της να πιέσουν ακόμη περισσότερο ώστε τα συμφέροντά της εταιρείας να μην θιγούν περισσότερο.

Όσο η Ευρωπαϊκή Ένωση αφήνεται έρμαιο των οικονομικών συμφερόντων και εφαρμόζει πολιτικές λιτότητας, τα αποτελέσματα της οποίας εξυπηρετούν καλύτερα αυτά τα οικονομικά συμφέροντα, απομακρύνεται από τις ιδρυτικές της αξίες, αυτές της ισότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Όμως αυτή η απομάκρυνση έχει φέρει δυσάρεστα και μπορεί να φέρει ακόμη χειρότερα αποτελέσματα, όπως είδαμε με την περίπτωση του Brexit και την άνοδο της ακροδεξιάς σε μια σειρά από χώρες, όπως η Γαλλία, η Αυστρία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ουγγαρία και φυσικά η Ελλάδα.

Βρισκόμενοι μπροστά στην δυστυχή βεβαιότητα ότι η νέα γενιά θα είναι η πρώτη που θα ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη, πρέπει να δράσουμε. Εάν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση, στρεφόμενοι στις αναγκαίες κοινωνικές πολιτικές, η ΕΕ, που ήδη έχει πάψει να είναι ελκυστική, θα είναι καταδικασμένη. Όσο οι περιστρεφόμενες πόρτες γυρίζουν υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβιστούμε μέσα. Και στα κτίρια των ευρωπαϊκών οργάνων, υπάρχουν πολλές από αυτές.