Το συμβόλαιο των κοινωνικών εταίρων (μαζί με το παρελκόμενο πλέγμα κοινωνικών κι συλλογικών εργασιακών θεσμών), όπως το βιώσαμε την τελευταία εικοσαετία φαίνεται πως εκπνέει πλήρες ημερών”, ο Θεόδωρος Κουτρούκης, οικονομολόγος της εργασίας και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, κρίνοντας τις προβλέψεις της τρι-κομματικης συμφωνίας για τα εργασιακά θέματα και ιδίως τις Συλλογικές Συμβάσεις, συμμετέχοντας στην ακτιβιστική Έρευνα για την Κρίση που δημοσιεύεται στο tvxs από το 2010.

Ads

Θα ξεκινήσω βασιζόμενος στις σχετικές διαβουλεύσεις για το θέμα, καθώς δόθηκε στη δημοσιότητα το κείμενο της «προγραμματικής συμφωνίας» της τρι-κομματικής κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, το οποίο περιέχει και προβλέψεις για τις εργασιακές σχέσεις.

Στο κείμενο αυτό αναφέρεται ότι:

Η συλλογική αυτονομία και η ισχύς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας επανέρχεται στο επίπεδο που προσδιορίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, σύμφωνα με το οποίο το ύψος του μισθού στον ιδιωτικό τομέα συμφωνείται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Αυτό περιλαμβάνει και την ρύθμιση του κατώτατου μισθού που προβλέπεται στη ρύθμιση της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας»

Ads

Δύσκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό τι μπορεί να σημαίνει αυτή η καλλιεπής, πλην όμως γενικόλογη διακήρυξη σε μέτρα πολιτικής.

Αρκεί να θυμηθούμε ότι την τελευταία διετία επιβλήθηκαν ρηξικέλευθα μέτρα που δε συνάδουν προφανώς με το ευρωπαϊκό κεκτημένο όπως είναι το πάγωμα μισθών η/ και η μείωση τους στον ιδιωτικό τομέα με κυβερνητική πράξη, η θέσπιση ανώτατου ορίου στις μισθολογικές ρυθμίσεις των συλλογικών συμβάσεων για μια τριετία, η νομοθετική υπονόμευση των κλαδικών συμβάσεων, ο προσανατολισμός των  συμβάσεων προς το επίπεδο της επιχείρησης και της ατομικής διαπραγμάτευσης,  η δραστική απίσχνανση των υποστηρικτικών των ΣΣΕ μηχανισμών (ΟΜΕΔ) κ.λπ.

Τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων αυτών είναι ήδη ανάγλυφα. Το πλήθος των επιχειρησιακών και των ατομικών συμβάσεων αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ οι συλλογικές διαφορές συρρικνώνονται διαρκώς: μόνο το 25% των υποθέσεων που κατέληξαν στον ΟΜΕΔ το Α’ εξάμηνο του 2012 οδήγησαν στη συνομολόγηση συλλογικής σύμβασης, ενώ οι υπόλοιπές παρέμειναν σε εκκρεμότητα καθώς η λύση της διαιτησίας έχει de facto εκλείψει. Ας σημειωθεί ότι ο θεσμός της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, που καταργήθηκε πριν ένα χρόνο, δεν αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου.

Στο διάστημα 1990-2010 το καθεστώς που επικράτησε στην αγορά εργασίας χαρακτηρίστηκε από τη σταδιακή βελτίωση των όρων αμοιβής και εργασίας, και την υιοθέτηση ενός μοντέλου κοινωνικής εταιρικότητας, η οποία εδράστηκε στην αύξηση του προς διανομή ΑΕΠ. 

Η ύφεση ανέτρεψε πλήρως αυτό το σκηνικό και προώθησε  περαιτέρω την ευελιξία στην αγορά εργασίας, την κατάργηση πολλών εργασιακών δικαιωμάτων και τη συμπίεση του κόστους εργασίας και των εργατικών εισοδημάτων. 

Θα επιχειρήσει η νέα κυβέρνηση να σταματήσει αυτή την πορεία;

Ανεξαρτήτως προθέσεων, πολύ φοβούμαι ότι τα περιθώρια αποφασιστικών παρεμβάσεων είναι περιορισμένα.  Η δέσμευση της χώρας για την παραμονή της στην Ευρωζώνη, τον  προσανατολισμό προς την ανάπτυξη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας διαμέσου της εσωτερικής υποτίμησης αλλάζει εκ βάθρων τη βάση της κοινωνικής συναίνεσης στην αγορά εργασίας. Το συμβόλαιο των κοινωνικών εταίρων (μαζί με το παρελκόμενο πλέγμα κοινωνικών κι συλλογικών εργασιακών θεσμών), όπως το βιώσαμε την τελευταία εικοσαετία φαίνεται πως εκπνέει πλήρες ημερών.-
 
—-
Ο Θεόδωρος Κουτρούκης γεννήθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη. Είναι οικονομολόγος της εργασίας και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης (B.Sc., M.Sc.), Πάντειο (Ph.D., PostDoc), Οικονομικό Αθηνών (PostDoc) και ΕΑΠ (M.A.). Είναι Διαιτητής συλλογικών διαπραγματεύσεων στον ΟΜΕΔ και αξιολογητής προγραμμάτων ΕΚΤ. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οικονομολόγων της Εργασίας (EALE) και της Διεθνούς Ένωσης Εργασιακών Σχέσεων (IIRA). Εργάστηκε ως ερευνητής σε πολλά projects. Είναι συγγραφέας εννέα βιβλίων, με πολλές δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. Έχει γράψει τα βιβλία: Εργασιακές σχέσεις και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, εκδ. Σάκκουλας Αντ. Ν., Εργασιακές Σχέσεις, εκδ., Κριτική, Η διεύρυνση του τομέα των υπηρεσιών, εκδ. Κριτική.”

Διαβάστε επίσης στο tvxs:
Η εφιαλτική απαξίωση του εργατικού δικαίου. Του Θεόδωρου Κουτρούκη
Good Morning Vietnam! Του Θεόδωρου Κουτρούκη