«(…) Λοιπόν, τι να τρέχουμε

τώρα,

νυχτιάτικα, με δάδες, σκουντουφλώντας στις πέτρες, δίχως καν

να ξέρουμε

το νόημα τέτοιων άσκοπων συμβολισμών (…)

Ε, όχι∙

ετούτη τη φορά δεν το κουνάμε βήμα, – έτσι είπαμε. Μα όταν

ακούστηκε

απόμακρα το νύχτιο τύμπανο και πέρασαν οι πυρσοφόροι αθόρυβα

μπροστά στο σπίτι,

δεν αντέξαμε πάλι, πεταχτήκαμε στο δρόμο, στριμωχτήκαμε ανά-

μεσα στο πλήθος,

πήραμε μέρος στη φωτιά, στη φυγή, στις θυσίες, κ’ επιστρέψαμε

απ’ την Πυθιάδα οδό προς τους Δελφούς, περασμένα μεσάνυχτα,

κρατώντας

δάφνες και δάφνες, μ’ όλο που δεν είχαμε (από χρόνια πια) να

στεφανώσουμε κανέναν-

κ’ είταν μια θλίψη, και μαζί περηφάνεια, που δεν τό ’ξερε κανείς,

και που όλοι

μάς λογιάζουν δικούς τους.»

Γ. Ρίτσος, Σεπτήρια και Δαφνηφόρια στο Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα, Αθήνα, 1982, σ. 74-75.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 παρέλαβε μια καθημαγμένη Ελλάδα και παρά το ιδιότυπο πραξικόπημα των σκληρών ευρωπαϊκών κύκλων για άτακτη χρεοκοπία, μέσα στον κατακλυσμό, με τον αναγκαίο, σωτήριο και ευφυή συμβιβασμό «διαβάζοντας» τον χάρτη1 την οδήγησε στο υπήνεμο σημερινό λιμάνι για να προετοιμάσουμε τη συνέχεια του ταξιδιού, την «οργάνωση» της μεγάλης φιλοδοξίας μας: Να συμβάλουμε στην αναγέννηση της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Ένα είναι το βέβαιο: Όλα τα άλλα κόμματα και πολιτικοί σχηματισμοί μιλούν εκ του ασφαλούς, με την Ελλάδα στην πράξη μη χρεοκοπημένη, με την Ελλάδα σωσμένη χάρις στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ∙ αυτή είναι η αλήθεια, όπως προκύπτει από τα πράγματα, τα ποσοτικά οικονομικά αντικειμενικά στοιχεία και τη διεθνή αναβάθμιση της χώρας, και είναι αυτά που επιτρέπουν στη Ν.Δ. σήμερα, ως κυβέρνηση, να συνεχίσει, όχι στην κινούμενη άμμο που παρέδωσε, αλλά στο σταθερό έδαφος, που παραλαμβάνει από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τηρουμένων των αναλογιών, χάρις στην απαλλαγή από τον δογματισμό, χάρις στην ωριμότητα της πολιτικής σκέψης, την κατανόηση της αξίας του πολιτικού χρόνου και την ανεξαρτησία πνεύματος της ανανεωτικής Αριστεράς, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν επανέλαβε το λάθος «να μην πάρουμε μέρος στις εκλογές του 1946», εννοώ, δηλαδή, να οδηγηθεί, παρά και ενάντια στον συσχετισμό των δυνάμεων, όπως τότε, στην ανόητη ρήξη, στην αριστερή παρένθεση και εν τέλει στην καθολική συντριβή και τη στρατηγική ήττα, τη δική της και του ελληνικού λαού – αυτό ήταν το σχέδιο των αντιπάλων μας το 2015.

Ο ΣΥΡΙΖΑ με το 31,53 % επιβεβαιώνει ότι αποτελεί μια μεγάλη δύναμη της Αριστεράς στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει πάνω στο ιστορικό κύμα, που μπορεί να συμβάλει, με τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες του στον ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο, παρά την προσωρινή νίκη της Ν.Δ., στην ήττα του νεοφιλελευθερισμού, αυτού του νέου εξανδραποδισμού, που υποδουλώνει τις ζωές και την ελευθερία των ανθρώπων, των εργαζομένων, των ανέργων, των νέων, υποτάσσοντας περαιτέρω μέσω των δανείων ολόκληρες χώρες και την πατρίδα μας. Η αναγέννηση, πνευματική, πολιτισμική πολιτική και οικονομική, ως σύγχρονο αίτημα στην Ελλάδα και την Ευρώπη ιστορικής κατίσχυσης της Δημοκρατίας, ως άνθηση της ζωής των πολλών, πάνω στα συμφέροντα της ολιγαρχίας και των ελασσόνων συνεταίρων της, προβάλλει περισσότερο από ποτέ ως επιτακτική.

Η Ιστορία στη μακρά της διάρκεια, αιώνες τώρα, καθόρισε πρώτον το έδαφος των εθνικών, κοινωνικών και πολιτικών αγώνων του ελληνικού λαού να είναι το ευρωπαϊκό και δεύτερον, μεταπολεμικά, ο μοναδικός δρόμος προς την πραγμάτωση της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σοσιαλισμού να είναι ο δημοκρατικός, με εκκίνηση και μέγιστη κατάκτηση τις σημερινές συνταγματικές ελευθερίες. Επίσης η γεωπολιτική θέση της χώρας μας αποτελεί τη σταθερά, που ασκεί μεγάλο βάρος στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, εάν δεν τις επικαθορίζει τις περισσότερες φορές.

Πρώτο και σπουδαιότερο, χωρίς νέο πολιτικό υποκείμενο δεν μπορεί να προωθηθούν οι πολιτικοί στόχοι της Αριστεράς. Ο πρόεδρος, Αλ. Τσίπρας, με την καταλυτική συνολική του συνεισφορά, αμέσως το ίδιο βράδυ των εκλογών, μίλησε για τον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Μετά από τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα υπολειτουργούσε, σχεδόν παρέλυσε και για ορισμένους καπάτσους -πώς ξεφύτρωσαν και πώς μάθανε τόσο γρήγορα να «πλασάρονται» δίπλα στην εξουσία- αποτελούσε πεδίο δόξης λαμπρόν με αφόρητες ιδιοτέλειες, μεγάλες και μικρές. Υπάρχουν και περιπτώσεις που κρατούνταν «κλειστές» οι οργανώσεις για να διαχειρίζονται ορισμένοι τη σφραγίδα της κομματικής εξουσίας προωθώντας τα προσωπικά τους συμφέροντα. Οι συνιστώσες, σκιές του εαυτού τoυς, ατόνησαν, καμία σχέση με ρεύματα ιδεών, αντίθετα πολλοί ήταν ενταγμένοι σ’ αυτές, όχι, έστω για την «αλληλεγγύη» της κομματικής προώθησης, και άρα των πολιτικών ιδεών, αλλά, πολύ χειρότερα, για την αναρρίχηση στην εξουσία και την προώθηση συμφερόντων. Δυστυχώς και πολλοί υποψήφιοι βουλευτές επελέγησαν όχι με αξιοκρατικά κριτήρια, αλλά με γνωριμίες. Άλλο πράγμα η αξιοποίηση της «εικόνας» και άλλο το κενό «φαίνεσθαι» να αντιστρατεύεται το «είναι». Τι ταπεινωτικοί διαγκωνισμοί! Αναφέρει ο Αν. Γκράμσι: «…Η μεγάλη φιλοδοξία, εκτός του ότι είναι αναγκαία για την πάλη, δεν είναι αξιοκαταφρόνητη ηθικά∙ …Συνήθως βλέπουμε την πάλη των μικρών φιλοδοξιών (των εντελώς προσωπικών) κατά της μεγάλης φιλοδοξίας (που είναι αξεχώριστη από το συλλογικό καλό).2

Από την άλλη, τα εύσημα πρέπει να αποδοθούν σε εκείνα τα κυβερνητικά στελέχη, που δούλεψαν με αυταπάρνηση, ανιδιοτέλεια και αποτελεσματικότητα και παρήγαγαν τεράστιο έργο, συνδυάζοντας την αριστερή τους συνείδηση με τον «homme d’état – statesman», όπως ενδεικτικά αναφέρω, μεταξύ πολλών άλλων – ας με συγχωρήσουν, όσους παραλείπω: Δραγασάκης, Τσακαλώτος, Κοτζιάς, Βούτσης, Σπίρτζης, Αχτσιόγλου, Χαρίτσης, ή ο «αφανής» Σπ. Γεωργάτος, δημιούργημα της διεθνούς αριστείας του οποίου είναι το ΕΛΙΔΕΚ (Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας) του υπουργείου Παιδείας. Η Αριστερά δεν ευρίσκεται στην περίοδο των διωγμών, οπότε το ηθικό πλεονέκτημα, λόγων των θυσιών της, ήταν αυταπόδεικτο, σήμερα το ηθικό πλεονέκτημα δεν είναι δεδομένο για κανένα, είναι στόχος προς κατάκτηση και κάθε φορά προς επιβεβαίωση, όπως για όλους τους ανθρώπους. Απ’ αυτήν την άποψη ο μετασχηματισμός του κόμματος πρέπει να είναι δραστικός και ριζικός, διαφορετικά η στρατηγική ήττα σε βάθος μερικών χρόνων, και ανεξάρτητα αν επανέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, θα έλθει εκ των «έσω». Ευκταίο το να γίνουν μέλη το 10% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Οι γενικές «εκκλήσεις» για εγγραφές όμως είναι αναποτελεσματικές. Η ανάδειξη του Αλ. Τσίπρα ως προέδρου του νέου κόμματος μέσα από μαζική ψηφοφορία των πολιτών που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να συμβάλει σ’ αυτό το άνοιγμα. Αλλά η διαθεσιμότητα είναι η ψηφιακή, άρα με έμφαση πρωτίστως στους νέους γίνονται μέλη με ψηφιακό τρόπο, τα οποία, εκτός από την ψηφιακή διασύνδεση, θα συνέρχονται σε τακτά διαστήματα και σε κανονικές συνελεύσεις. Τα γραφεία μας και διάλογος θα είναι και στο Διαδίκτυο. Όλοι βλέπουμε τι ανάγκη έκφρασης έχει ο κόσμος στο Διαδίκτυο. Αυτήν την ανάγκη να τη μετατρέψουμε σε φυσική παρουσία. Ποιος δεν θυμάται στο παρελθόν τις μεγάλες κινητοποιήσεις των νέων μόνον με τα sms.

Η έκφραση των συμφερόντων του ελληνικού λαού από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο δημοκρατικός δρόμος για μια νέα αναγέννηση, με ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό συμβόλαιο, με τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και όπου το επιτρέπουν οι συσχετισμοί και οι συνθήκες και τις ρήξεις, ως κίνηση που καταργεί την καθημερινή κατάσταση πραγμάτων, μας αναγκάζει -δεν επιλέγουμε, μάς επιβάλλεται- να συγκεράσουμε το διαλεκτικό συνεχές της ριζοσπαστικής Αριστεράς με τη σοσιαλδημοκρατία, τις προοδευτικές – δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, τα κινήματα των νέων, τις δυνάμεις της οικολογίας, ιδιαίτερα μετά την επαναδιατύπωση πολλών προβλημάτων, που επιβάλλει η κλιματική αλλαγή. Αυτές οι συμμαχίες στο αυτόνομο πεδίο του πολιτικού έχουν, όμως, πρώτιστη προϋπόθεση το «σκάψιμο» στις πρωτογενείς κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού.

Η αντιπολίτευση προς την κυβέρνηση της Ν.Δ. πρέπει να είναι προγραμματική, επί της ουσίας, όπως στον προεκλογικό αγώνα, πάνω στα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα, χωρίς ο ΣΥΡΙΖΑ να σύρεται σε αποπροσανατολισμούς και μεταθέσεις των ζητημάτων και, εννοείται, χωρίς λαϊκισμούς και επικοινωνιακές υπερβολές, δεν τα έχουμε ανάγκη. Μάς βλάπτουν, δεν μάς ωφελούν. Με σύμμαχο τους θεσμούς της Δημοκρατίας, τους αγώνες των εργαζομένων, θα γίνεται προσπάθεια να αποτραπούν οι συνέπειες της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ., χωρίς υποτίμηση των ικανοτήτων της, γιατί αυτό θα είναι δείγμα δικής μας αδυναμίας3, δημιουργώντας με την ενεργό πολιτική μας δράση το μεγάλο νέο ιστορικό κοινωνικό μπλοκ του ελληνικού λαού. Και κάτι για την περιβόητη αριστεία: Επιτέλους, μια παρανόηση πάνω σε μια φράση του Αρ. Μπαλτά έγινε «μανιέρα», έγινε εμμονή. Λοιπόν, απέναντι στην αριστεία της διαχείρισης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού που επιδιώκει η κυβέρνηση της Ν.Δ. πρέπει να αντιτάξουμε την αριστεία της Αριστεράς, που, εδραζομένη στην αριστεία της επιστήμης, της τεχνολογίας, της καινοτομίας και των πολιτικών μας θέσεων, υπηρετεί τα συμφέροντα των υποτελών τάξεων και των νέων της πατρίδας μας.

Την τεχνογνωσία της αντιπολίτευσης ένα αριστερό κόμμα την κατέχει καλά, ενδυναμωμένη μάλιστα με την πείρα τεσσεράμισι χρόνων διακυβέρνησης. Αλλού είναι το ζήτημα. Αν η τριτοδιεθνιστική παράδοση συντηρείται ως ανάμνηση στο πεδίο του φαντασιακού, ο δημοκρατικός δρόμος των αλλαγών υπέρ των δυνάμεων της εργασίας, με τον αργό πολιτικό του χρόνο, έχει τη μόνιμη απειλή της ενσωμάτωσης, της έκπτωσης στην απλή διαχείριση, την αλλοτρίωση, τη φθορά των συνειδήσεων. Ένα παράδειγμα: Συνηθίζουν να μιλούν πολλοί για την παθογένεια της πολιτικής ζωής, που αφορά στο πελατειακό σύστημα, ελάχιστοι μιλούν για τη μέγιστη παθογένεια της πατρωνίας, αυτήν τη γάγγραινα∙ τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα απλώνονται σαν πετρελαιοκηλίδα, σφιχταγκαλιάζουν απ’ έξω τις υψηλές δομές του κράτους, εκμαυλίζουν τους εκπροσώπους του και τους υποτάσσουν στα εαυτών, προς βλάβην του δημοσίου συμφέροντος και του ελληνικού λαού. Γνωστό είναι το πολιτικό ρητό «η εξουσία φθείρει και το χρήμα διαφθείρει». Η αντίσταση της συνείδησης του κόμματος, προσωπικής και συλλογικής, πρέπει να συνοδεύεται με δημιουργία νέων θεσμών, που καθιστούν ανεπίστρεπτες τέτοιες καταστάσεις και προφανώς διατυπώνοντας σκληρή κριτική σε σημερινά φαινόμενα πατρωνίας, που για τους νεοφιλελεύθερους αποτελούν κανονικότητα. Πρέπει από τώρα, γενικότερα, ο ΣΥΡΙΖΑ να επεξεργασθεί τις θέσεις του πάνω στο κράτος, στη σχέση κυβερνητικής και πολιτικής ηγεμονίας, εκκινώντας από τις θέσεις του Ν. Πουλαντζά, με την εκπόνηση λεπτομερούς σχεδίου συγκεκριμένων παρεμβάσεων και με τον εξοπλισμό της τόλμης για την υλοποίησή τους. Και ο νοών νοείτω. Αυτήν την πολιτική προοπτική με την κεκτημένη ιστορική ροπή και δύναμη του 31,53% ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει και μπορεί να την διασφαλίσει και να αποκλείσει την απλή διαχείριση με λίγο κοινωνική ευαισθησία. Η ευρύτητα των πολιτικών και κοινωνικών του συμμαχιών δεν αντιφάσκει με την πρώτη εκδοχή, αντίθετα την προϋποθέτει.

Το βράδυ των εκλογών μού είπε μια κοπέλα, γύρω στα 27, η Μαρία, με πανεπιστημιακό πτυχίο, δύο masters και τρεις γλώσσες, εργαζόμενη σε έναν όμιλο, ενοικιασμένη από μια εργολαβική εταιρεία: Δυστυχώς, από τη Δευτέρα θα συνεχίσω να δουλεύω ως εργολαβική με τον μισθό των 600 ευρώ. Στα τέλη του 19ου αι., το 1896, στην Καμάριζα του Λαυρίου, ένα από τα αιτήματα των μεταλλωρύχων, κατά τη μεγάλη απεργία τους, ήταν να πάψει η διαμεσολάβηση των εργολάβων, να μην πληρώνονται απ’ αυτούς, αλλά απ’ ευθείας από τη Γαλλική Εταιρεία.

Με τη Μαρία ή με τις εργολαβικές εταιρείες;

* Ο Γιώργος Ν. Δερμάτης, είναι δρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Louvain-la-Neuve

1 Ο κ. Δ. Σαββόπουλος με τις τελευταίες μπαγιάτικες εξυπνάδες του συμπεριφέρεται, όπως τραγουδούσε άλλοτε ο ίδιος, σαν πολιτευτάκιας, που παίρνει την αλήθεια μας και μάς την κάνει λιώμα. Πάντως, όσο και να το προσπαθεί, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον ποιητή των νεανικών μας χρόνων.

2 Αν. Γκράμσι, Μεγάλες φιλοδοξίες και μικρές φιλοδοξίες στο Παρελθόν και Παρόν, μτφρ.: Θ. Αντωνίου, Αθήνα, 1974, σ. 36-38.

3 Α. Γκράμσι, Η τάση να μειώνουμε τον αντίπαλο, στο ίδιο, σ. 11-13.

Πηγή: Αυγή

To Tvxs.gr ανοίγει το διάλογο για την επανίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ. Στο δρόμο προς το συνέδριο για τον μετασχηματισμό του κόμματος, δίνουμε το βήμα, φιλοξενώντας συνεντεύξεις κι άρθρα στελεχών, μελών και αναγνωστών για το αύριο του προοδευτικού μετώπου. Μπορείτε να στείλετε το δικό σας άρθρο γνώμης στο [email protected].