Ένθερμος οπαδός της ένταξης της Ελλάδας στην «ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα» (ΕΟΚ), ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν (Valéry Giscard d’ Estaing, VGE) ήταν ως πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας ένας από τους πρωταγωνιστές εκείνης της προσπάθειας. Τώρα υποστηρίζει πως η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δε συνεπάγεται αναγκαστικά και την έξοδό της από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Συνέντευξη στον Ζερόμ Γκοτερέ (Jérôme Gautheret, JG)

Ads

 
JG: Ποιο ήταν το πολιτικό πλαίσιο όταν υποστηρίζατε την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ;
 
VGE: Γνώρισα την Ελλάδα τις παραμονές της δικτατορίας των συνταγματαρχών, όταν ήμουν υπουργός οικονομικών. Η χώρα εκείνη την περίοδο έδινε την εντύπωση της παρακμής και της αποδιοργάνωσης. Ήταν αυτή η ακαταστασία στα ανώτατα επίπεδα του κράτους, που οδήγησε στη δικτατορία των συνταγματαρχών.
 
Κατά την περίοδο αυτή, που οι σχέσεις Αθηνών-Παρισιού είχαν διακοπεί εντελώς, γνώρισα τον πρώην πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, που ήταν αυτοεξόριστος στο Παρίσι και λειτουργούσε ως πόλος συσπείρωσης πολυαρίθμων συμπατριωτών του. Λίγο μετά την εκλογή μου, οι συνταγματάρχες εκδιώχθηκαν από την εξουσία, λόγω μιας ατυχούς πρωτοβουλίας τους στην Κύπρο και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλήθη να αναλάβει τα ηνία της χώρας του ως επικεφαλής μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Του διέθεσα ένα αεροπλάνο για να μεταβεί στην πατρίδα του, κι έτσι επέστρεψε στην Αθήνα επιβαίνοντας σε ένα «φάλκον» της γαλλικής προεδρίας. Φυσικά, αυτή η εικόνα σφράγισε τις εντυπώσεις.
 
Τα χρόνια που ακολούθησαν, επανεντάξαμε κατ’ αρχήν την Ελλάδα στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια τέθηκε το ζήτημα της ένταξής της στην ΕΟΚ. Οι εταίροι μας είχαν πολλές αναστολές: η χώρα ήταν αποδιοργανωμένη και δεν διέθετε κοινά σύνορα με κανένα κράτος-μέλος. Ανέλαβα την ευθύνη της αποδοχής μας, τονίζοντας πως οφείλαμε να το κάνουμε για να κατοχυρώσουμε την ελληνική δημοκρατία. Και καθώς εκείνη την περίοδο είχα αναλάβει την κυλιόμενη προεδρία της ΕΟΚ, την 28η Μαΐου 1979 ήμουν εγώ που προσυπέγραψα την αποδοχή της Ελλάδας ως πλήρους μέλους της ΕΟΚ στην Αθήνα.
 
Αυτή η απόφαση έγινε με αποκλειστικά πολιτικά κριτήρια: έπρεπε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να βγει από τη δικτατορία. Αλλά είχε και συμβολική διάσταση. Όπως όλη η γενιά μου, είχα κι εγώ διαμορφωθεί με την ιδέα πως η δημοκρατία, η πολιτική κ.λπ προέρχονταν όλα από αυτή τη χώρα. Για μας, η Ελλάδα ήταν συνώνυμο του πολιτισμού. Η ιδέα να την αφήναμε εκτός Ευρώπης μου φαινόταν ανυπόφορη.
 
JG: Παρ’ όλα αυτά, έπρεπε είκοσι χρόνια αργότερα να γίνει αποδεκτή στην ευρωζώνη;
 
VGE: Η απόφαση να συμμετάσχει η Ελλάδα στο κοινό νόμισμα ήταν ένα βαρύ σφάλμα. Μετά το 1982, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις είχαν χειριστεί τη χώρα δημαγωγικά, αυξάνοντας για αποκλειστικά ψηφοθηρικούς λόγους τις δημόσιες δαπάνες πολύ ταχύτερα από τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας της. Έστω κι αν η χώρα είχε προσυπογράψει τη συνθήκη του Μάαστριχτ, ήταν σαφές πως η ελληνική οικονομία δεν ήταν έτοιμη να ενταχθεί στο κοινό νόμισμα. Αλλά το λόμπινγκ των Γάλλων πολιτικών ηγετών της εποχής αποδείχθηκε αποτελεσματικό…
 
JG: Πώς κρίνετε τη διαχείριση της ελληνικής κρίσης από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης;
 
VGE: Τους πρώτους μήνες χάσαμε πολύ χρόνο, χωρίς λόγο. Ήταν εξαρχής προφανές πως η χώρα δεν ήταν εις θέση να αποπληρώσει τα χρέη της, πόσο μάλλον που, ούσα εντός ευρωζώνης, δεν μπορούσε πια να υποτιμήσει το νόμισμά της. Αλλά οι πάντες προσπαθούσαν να αποτρέψουν τη χρεοκοπία της, προσφεύγοντας σε ατυχείς αναλογίες με τη χρεοκοπία της «Λέμαν μπράδερς», που ήταν ιδιωτική τράπεζα, ή της Αργεντινής. Ήταν λάθος να αρνηθούμε το «κούρεμα» του χρέους -όσο σημαντικό και να ‘ταν– όπως ήταν λάθος να εμφανίζουμε ως δάνειο την βοήθεια προς την Ελλάδα, μια που ήταν βέβαιο πως η ποτέ δε θα μπορούσε να μας αποπληρώσει.
 
Σήμερα, τους επιβάλλουμε πολύ σκληρούς όρους: δεν είμαι βέβαιος πως οι Γάλλοι θα ανέχονταν κάτι ανάλογο. Θα μπορέσει η Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση; Οι Έλληνες ξέρουν πως είναι η τελευταία τους ευκαιρία: η Ευρώπη, πάει να πει οι βασικοί τους δωρητές, η Γερμανία και η Γαλλία, δεν πρόκειται να τους δώσουν κι άλλη βοήθεια!
 
JG: Μήπως να έβγαιναν από το ευρώ;
 
VGE: Πράγματι, μένει η λύση της εξόδου από το ευρώ, που δε σημαίνει σε καμία περίπτωση αποβολή από την ΕΕ, σε αντίθεση με ό,τι λανθασμένα λέγεται στις Βρυξέλλες. Η επιστροφή στη δραχμή είναι πραγματοποιήσιμη, όσο δύσκολη κι αν είναι. Με τον τρόπο αυτό, από τη μια η Ελλάδα θα επωμιζόταν αποκλειστικά την ευθύνη για την υπερχρέωσή της, από την άλλη όμως θα αποκαθίστατο το δικαίωμά της στην υποτίμηση του νομίσματός της. Θεωρώ πως είναι θεμιτό να θέτουμε αυτό το ερώτημα, από τη στιγμή που σε τελική ανάλυση το μόνο σημαντικό ερώτημα είναι πώς θα ξαναβρεί η Ελλάδα το δρόμο της ανάπτυξης. Δυστυχώς τα εφαρμοζόμενα σήμερα μέτρα δεν πάνε προς αυτή την κατεύθυνση.
 
JG: Πώς κρίνετε τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων;
 
VGE: Θεωρώ πως αδικήσαμε αρκετά τον Γιώργο Παπανδρέου. Ωραία, δεν έλαβε σοβαρά υπόψη του τις προειδοποιήσεις που του έκανε το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) από το 2008, αλλά παρ’ όλα αυτά άσκησε μια θαρραλέα πολιτική. Επίσης δεν κατανόησα προς τι όλος αυτός ο χαμός όταν εξήγγειλε το δημοψήφισμά του για τη δανειακή συνθήκη. Σε αυτή την περίπτωση, οι τράπεζες λειτούργησαν σαν ομάδα πίεσης. Οι κυβερνήσεις εκπόνησαν ένα πρόγραμμα, που οι τράπεζες θέλουν να το υπονομεύσουν. Αν όμως είχε γίνει δημοψήφισμα, οι Έλληνες θα είχαν κατά πάσα πιθανότητα πει «ναι» και όλα θα άλλαζαν καθώς θα απονομιμοποιούνταν οι πεζοδρομιακές διαμαρτυρίες.
 
Κατά τα άλλα, όλη αυτή η υπόθεση μαρτυρεί για τη σύγχυσή μας: η Ελλάδα δεν εκπροσωπεί παρά το 1.3 τοις χιλίοις του παγκοσμίου πληθυσμού. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να εξελιχτεί σε πλανητικό πρόβλημα.

Ο Valéry Giscard d’ Estaing είναι παλαίμαχος κεντρώος πολιτικός, πρώην πρόεδρος της Γαλλίας

Πηγή: Προοδευτική Πολιτική