Τρίτη πρωί στο Ηράκλειο περιμένοντας το πλοίο να αναχωρήσει, με προορισμό τον Πειραιά, ύστερα από ένα εφιαλτικό απαγορευτικό.

Θέλοντας και μη όλες αυτές τις μέρες, όλοι μας παρακολουθούμε τις εξελίξεις λιγάκι παραπάνω. Μερικοί από ανησυχία, άλλοι από φόβο, άλλοι επειδή δεν έχουν κάτι άλλο να κάνουν ύστερα και από το κλείσιμο των καταστημάτων και το καθεστώς καραντίνας οπού βρισκόμαστε και κάποιοι άλλοι παρακολουθώντας τις αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ένα ευρύ οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό φάσμα, με βασική αιτία πρόκλησης μια πανδημία.

Το βασικό λοιπόν ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσο αυτή η περιπέτεια του κοροναϊού, μια πανδημία που έχει συγκεντρώσει όλα τα φώτα της προσοχής πάνω της μπορεί να αλλάξει την καθημερινότητα μας, να αναδείξει τα οφέλη του δημόσιου τομέα, να επηρεάσει τον δημόσιο λόγο, να πλάσει συνειδήσεις, καθώς και να χτυπήσει στην ριζά του το ιδεολογικό ρεύμα του νεοφιλελευθερισμού που επικρατεί και σχεδόν κυριαρχεί στις μέρες μας.

Κάθε άποψη ωστόσο που ακούγεται και εκτίθεται στον δημόσιο λόγο, οφείλει να είναι τεκμηριωμένη και να εμπλουτίζεται με ιστορικά δεδομένα και τεκμήρια. Για αυτό τον λόγο λοιπόν κάθισα και έψαξα λίγο στο διαδίκτυο, για παρόμοιες δύσκολες καταστάσεις που πέρασε η ανθρωπότητα χάρη σε έναν ιό, ένα μικρόβιο, μια γρίπη. Τα παραδείγματα είναι πολλά, το αποτέλεσμα όμως κάθε παραδείγματος σχεδόν πάντοτε ήταν το ίδιο. Οι πανδημίες και οι εκατόμβες θυμάτων που κάθε μια άφηνε πίσω της, κατάφερναν να πλήξουν βαθύτατα το κυρίαρχο ιδεολογικό αφήγημα της κάθε εποχής. Αυτό ακριβώς συνέβη στο παράδειγμα της αρχαιότητας με τον λοιμό των Αθηναίων που κατάφερε να αποδυναμώσει και να εκθρονίσει μια υπερδύναμη της εποχής εκείνης, αυτό ωστόσο συνέβη και στο πιο σύγχρονο παράδειγμα του Μεσαίωνα με την πανούκλα που εξόντωσε τα 2/3 του πληθυσμού της Ευρώπης, αλλά κατάφερε όπως πολλοί ιστορικοί και ερευνητές υποστηρίζουν να πλήξει βαθιά το φεουδαρχικό σύστημα.

Ας επιστρέψουμε όμως στο σήμερα, οπού φαίνεται κάτι αντίστοιχο να συμβαίνει και τώρα. Σχεδόν μισό αιώνα, ίσως και λίγο περισσότερο, οι υπέρμαχοι της ελεύθερης αγοράς και του δόγματος “όλα ιδιωτικά, για περισσότερη ανάπτυξη και ανταγωνισμό” με παθός προσπαθούν να μας πείσουν για τα οφέλη που θα μας αποφέρει να ιδιωτικοποιηθεί η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική ασφάλιση. Μισό αιώνα όμως μετά οι πολιτικοί απόγονοι της σχόλης του Σικάγο και του Friedman, παγιδεύονται από έναν ιό, που έρχεται να μας θυμίσει όλα τα οφέλη του δημόσιου συστήματος υγείας, περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας, που τόσοι μνηστήρες του ιδιωτικού τομέα φλέρταραν καιρό τώρα στην ιδέα να τα αρπάξουν και να τα εκμεταλλευτούν όπως εκείνοι ξέρουν. Μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες, ούτε μήνα, το αφήγημα που τόσο προσεκτικά και μεθοδικά έκτιζαν οι υπέρμαχοι του νεοφιλελευθερισμού, καταρρέει μπροστά στην ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση. Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές  ο δημόσιος τομέας αποδεικνύει την αξία του, όταν ο ιδιωτικός τομέας είναι ανήμπορος έως και ανίκανος να διαχειριστεί μια τέτοια κρίση. Όλοι μας το τελευταίο διάστημα αναγνωρίζουμε την τιτάνια προσπάθεια που γίνεται από τις δημοσιές δομές υγείας ανά τον κόσμο, με την προσοχή μας στραμμένη λίγο περισσότερο στην περίπτωση της Ελλάδας και του Ε.Σ.Υ το οποίο παρά τις ανοικτές πληγές που του προκληθήκαν στο διάστημα της κρίσης, αντέχει!

Εξίσου σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πρωτοβουλίες των κυβερνήσεων ανά την υφήλιο. Μια Σοσιαλμανία ή μια επιστροφή στο Κεϋνσιανό μοντέλο; θα αναρωτηθεί κάποιος. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι απλή. Ο κορωνοϊός θα έχει τρομακτικές επιπτώσεις στην οικονομία εφόσον η οικονομία είναι ακινητοποιημένη. Στο αμέσως επόμενο διάστημα και μετά την κρίση αυτή θα υπάρχουν χιλιάδες νέοι άνεργοι, ακόμη και μια νέα σειρά κόκκινων δάνειων, όπως ακούγεται. Προς το παρόν στο διάστημα αυτό της κρίσης οι κυβερνήσεις έχουν επιλέξει να κινηθούν κάπως παραχωρητικά, στηρίζοντας τα εθνικά συστήματα υγείας, πρόνοιας και ασφάλισης και στον τομέα της οικονομίας να ανοίγουν έναν κύκλο κρατικοποιήσεων, ένας όρος σχεδόν ξεχασμένος, σενάριο που μέχρι πριν ένα μήνα φάνταζε τρελό.

Βαθιά ελπίδα όλων μας είναι η στάση αυτή να μην αλλάξει όταν η κρίση ξεπεραστεί και να μην οδηγηθούμε ξανά σε έναν νέο εφιαλτικό και ατελείωτο κύκλο λιτότητας. Ο ακραιφνής νεοφιλελευθερισμός ευτυχώς ηττήθηκε στην συνείδηση κάθε πολίτη!