[…] έναν χρόνο μετά το θάνατό του, βλέπω όσα μας άφησε ως παρακαταθήκη, αυτός ο Έλληνας φιλόσοφος και ποιητής της ζωής, σαν ένα ανεκτίμητο θησαυρό, που κρύβει όχι μόνο τη μοναδική διέξοδο από την παγκόσμια κρίση και το μοναδικό τρόπο σωτηρίας του ανθρώπου και της κοινωνίας μας, αλλά και τον μοναδικό τρόπο σωτηρίας της φύσης’ της ίδιας της Ζωής.
Από την Κρυσταλία Πατούλη

Ads

Σύμφωνα με μια από τις πιο αναλυτικές απαντήσεις της Έρευνας για την Κρίση που συμμετείχε και ο Χρόνης Μίσσιος, οι ηγέτες των βιομηχανικών χωρών, είχαν ήδη από το 1972 στα χέρια τους μελέτες από 17 επιστήμονες που γνωστοποιούσαν την απειλή επερχόμενης παγκόσμιας κρίσης από υπέρβαση των ορίων του βιομηχανικού συστήματος, άρα την απειλή δομικής κρίσης.

Οι εν λόγω μελετητές διαπίστωναν, ότι κύριοι παράγοντες αυτής της κρίσης που μας απειλούσε από τότε, ήταν:

  • α) η εξάντληση των φυσικών πόρων,
  • β) η μόλυνση του περιβάλλοντος,
  • γ) η συνεχής αύξηση του ρυθμού της βιομηχανικής παραγωγής
  • και δ) η δημογραφική έκρηξη.

Στη συνέχεια, άλλη ομάδα μελετητών συμφώνησε επίσης, ότι με την πολιτική που ασκείται παγκοσμίως, με βασικό στόχο την κερδοσκοπία, το σύστημα ξεπερνά τόσο τα όρια του, που όχι μόνο οδεύουμε σε παγκόσμια οικονομική κρίση, μα και σε περιβαλλοντική.

Ads

Με άλλα λόγια, εκβιάσαμε τη φύση να παράγει με μηχανικούς τρόπους προϊόντα για την επιβίωσή μας, διαπράξαμε ύβρη -που δεν αφορούσε μόνο την… απαξιωμένη ηθική μας- υπερβαίνοντας τους φυσικούς κύκλους της γης και των πλασμάτων της, για την υπερκατανάλωση. Όχι, είπαμε, δεν θα έχουμε μόνο κάθε Αύγουστο σταφύλια, αλλά κάθε μέρα!

Παράλληλα, αχρηστέψαμε τα χέρια και τη σοφία της εμπειρικής γνώσης των απλών εργατών, και βάλαμε τα ηλεκτροκίνητα γρανάζια να γυρνάνε με φρενήρεις ρυθμούς για την αισχροκέρδεια, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι και να χάνουν τη δουλειά τους μέρα με τη μέρα, αλλά και να μην έχουν τα απαιτούμενα χρήματα για να αγοραστεί όλη αυτή η… υπερπαραγωγή, χωρίς τα περίφημα δάνεια.

Μ’ αυτήν την λογική της απόλυτης ελευθερίας της αγοράς:

  • Ενώ παρατηρούμε ότι μεγάλο μέρος της γης μένει αναξιοποίητο με χιλιάδες στέρφα στρέμματα…
  • …οι άνθρωποι χάνουν την εργασία τους και ψάχνουν να βρουν εναγωνίως χρήματα (λες και τρώγονται) για να επιβιώσουν, με κάθε τρόπο.
  • Το υβριστικό δε σχέδιο υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης απέβη εξ ολοκλήρου λανθασμένο, διότι όταν παράγεις κάτι που θέλεις να το ανταλλάξεις με χρήμα, τότε θα έπρεπε να σε ενδιαφέρει και ο τρόπος της παραγωγής του σε σχέση με την κοινωνία,  η οποία χρειάζεται να έχει τα ανάλογα χρήματα ώστε να γίνει η ανταλλαγή.

Μένουν αργά ή γρήγορα λοιπόν όλοι αυτοί οι… υπερπαραγωγοί με τα προϊόντα τους σε αχρηστία, οι άνθρωποι να πεινάνε, και οι τράπεζες σαν κοράκια να λυσσάνε για συνεχή επικράτηση της απόλυτης εξουσίας τους –εφόσον το χρήμα κυριαρχεί στο παρανοϊκό σχέδιο των ισχυρών του καπιταλισμού, που αγνόησαν τον κώδωνα κινδύνου.

Η κοινωνία από την άλλη πλευρά, που για κάποιο διάστημα -μέσα σε αυτό το σχέδιο εντέλει καταστροφής του κόσμου- ευημερούσε, ναρκώθηκε, και ξέχασε όχι μόνο πως βγαίνει πραγματικά το ψωμί –και όχι το παντεσπάνι-, όχι μόνο πώς βγαίνει ο επιούσιος: από την ίδια τη φύση, αλλά ξέχασε και την δύναμή της, ως μοχλού όχι απλά των όποιων αλλαγών προς την εξέλιξή της, αλλά και του ελέγχου της εξουσίας της.

Και τώρα, αυτή η ίδια κοινωνία, μοιάζει να προσπαθεί στράτα στράτα να ξαναθυμηθεί το βάδισμά της ως βασικού εντολέα της Πολιτικής και των πολιτικών που δήθεν την αντιπροσωπεύουν.

Η πολιτική φαίνεται πλέον να ηττήθηκε κατά κράτος. Όχι οι πολιτικοί μόνο, μα και η πολιτική, οι πολίτες. Τα ηνία μοιάζει να τα έχει η οικονομία. Όποιοι κατάφεραν σ’ αυτό το καρναβάλι να ορίζουνε το χυδαίο παιχνίδι, τώρα θέλουν και να κυβερνάνε.

Η Ιστορία δείχνει να γύρισε ήδη πολύ πίσω, τότε που κάποιοι ελάχιστοι εξουσίαζαν με την καταστολή και την τυραννία τους λαούς και τους πολιτισμούς τους.  Και το χειρότερο, η αντίστροφη μέτρηση της επιβίωσης όχι μόνο των ίδιων των κατοίκων του πλανήτη, αλλά του σπιτιού που τους φιλοξενεί, η φύση, κινδυνεύει οφθαλμοφανώς δίνοντας πολλά μηνύματα SOS, μάταια.
 
Διότι μάταια και εκείνοι οι μελετητές, είχαν επιστήσει επανειλημμένως την προσοχή στους αρχηγούς των μεγάλων κρατών του κόσμου, μάταια και οι ελάχιστοι επιστήμονες κάθε εθνικότητας έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου από την πλευρά της δικής τους οπτικής.
 
Υπήρχαν όμως και κάποιοι ελάχιστοι διανοούμενοι όπως ο Χρόνης Μίσσιος, που επαναλάμβανε με κάθε ευκαιρία, «να πάρουμε τα βουνά, να ξαναεποικήσουμε τους τόπους μας», αφήνοντας τις πόλεις, γυρίζοντας το βλέμμα μας προς τον παλιό τρόπο ζωής για να πάρουμε μαζί μας ότι χρήσιμο απαξιώσαμε, αλλά και από τα νέα στοιχεία διαβίωσης και επιβίωσης, αποτάσσοντας πλέον τον υπερκαταναλωτισμό και το αντίστοιχο life style που τον συνοδεύει.

Μάταια αυτοί οι ελάχιστοι μιλούσαν και για την ανθρωπιά που χάνεται, για τις σχέσεις που χάνονται, για τις αξίες που χάνονται, για τις αξίες ζωής και θανάτου.

Στις μέρες μας άλλωστε όπως είχε πει ο Μίσσιος, η κοινωνία δείχνει να έχει πάθει εγκεφαλικό! Δεν αντιδρά με τίποτα!” και στη θέση της αποφασίζουν η εξουσία με τους υποστηρικτές της: Τις τράπεζες. Γι’ αυτό και πλέον η κοινωνία και η δύναμή της να προστατεύει τη δημοκρατία και τις αξίες της, κινδυνεύει όπως όλα δείχνουν να αφανιστεί.
 
Σ’ αυτή την παγκόσμια κρίση, όπου οδεύουμε προς τον όλεθρο, εφόσον καμία κίνηση, από κανένα κράτος, δεν κατευθύνεται προς την αναδόμηση του υπάρχοντος συστήματος που δημιούργησε αυτή την κρίση, όπως και προς την ανατροπή μοιραία όλου μας του πολιτισμού, υπήρξαν κάποιοι που έδειξαν προς τα πού θα πρέπει να γυρίσουμε την πυξίδα μας, για να σωθούμε.

Ο Χρόνης Μίσσιος, ήταν ένας από αυτούς τους μοναδικούς που εξέφρασε ίσως για πρώτη φορά σε σύνθεση και με ολισθικό τρόπο, όλη αυτή τη γνώση του προηγούμενου αιώνα και του παρόντα που διανύουμε, με το έργο του αλλά κυρίως με τη στάση της ζωής του, προσπαθώντας να μας πληροφορήσει, να μας ενεργοποιήσει, να μας ταρακουνήσει και κυρίως να μας ευαισθητοποιήσει, για το σαθρό μέλλον που διαφαίνεται μπροστά μας, για το κακοποιημένο παρόν μας, αλλά και για τη λύση για τη σωτηρία της θνητής ζωής μας.

Επιπλέον, πέρα από μεγάλος διανοητής, αντιστασιακός αγωνιστής, εμβληματική μορφή της αριστεράς, ακτιβιστής οικολόγος, λογοτέχνης, και θαυμαστός αφηγητής, ήταν και ο μόνος άνθρωπος που μπορώ να πω ότι γνώρισα στη ζωή μου, του οποίου το ανεκτίμητο έργο αλλά και η πρωτοπορειακή του δράση -εφόσον μίλησε για εκείνα που μόλις σήμερα σιγά σιγά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι παγκοσμίως- όλη αυτή η πνευματική κληρονομιά που άφησε, ήταν ίσως πιο μικρή από τον ίδιο ως άνθρωπο και ως προσωπικότητα.

Γιατί ο Χρόνης Μίσσιος, αντιπροσώπευε, ό,τι θα μπορούσε να γίνει κάποτε, όποιος θα ήθελε να λέγεται άνθρωπος. Κι όχι μόνο αυτό… Για την ακρίβεια, όπως μου είπε ένας αναγνώστης του, ο Γιώργος Βασιλογιώργης: Ο Μίσσιος είναι ο συγγραφέας, ο άνθρωπος, ο αγωνιστής, που ποτέ δεν “εξαργύρωσε” τους αγώνες του, είναι ο Έλληνας φιλόσοφος του αιώνα μας, είναι ο ποιητής της ζωής…

Για όλα αυτά, έναν χρόνο μετά το θάνατό του, βλέπω όσα μας άφησε ως παρακαταθήκη, αυτός ο Έλληνας φιλόσοφος και ποιητής της ζωής, σαν ένα ανεκτίμητο θησαυρό, που κρύβει όχι μόνο τη μοναδική διέξοδο από την παγκόσμια κρίση και το μοναδικό τρόπο σωτηρίας του ανθρώπου και της κοινωνίας μας, αλλά και τον μοναδικό τρόπο σωτηρίας της φύσης’ της ίδιας της Ζωής:

[…] Η κρίση που περνάμε, είναι πολυεπίπεδη, δεν είναι μονάχα οικονομική. Oυσιαστικά είναι κρίση αξιών και χρεοκοπίας του λογοκρατούμενου και τεχνοκρατικού πολιτισμού μας. Τους κινδύνους για την οικολογική κρίση, πια, του πλανήτη, δεν τους αμφισβητεί κανείς, και όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν την ανάγκη να στρατευτούν σε τέτοιου είδους προσπάθειες για να σώσουν ή να βελτιώσουν το περιβάλλον. Αυτό, όμως, είναι το ένα μέρος:
Ο περιβαλλοντολογικός ακτιβισμός. Διότι στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο περιβάλλοντα:

Το ένα είναι το φυσικό περιβάλλον και το άλλο είναι το κοινωνικό περιβάλλον, το ανθρώπινο περιβάλλον.

Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός, ότι το ανθρώπινο περιβάλλον είναι οργανωμένο κατά τέτοιο τρόπο και δρα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον. Συνεπώς για να διατυπώσουμε ένα οικολογικό αίτημα, που θα σημαίνει την σωτηρία του πλανήτη και συνεπώς της ζωής πάνω σε αυτόν, πρέπει να προσπαθήσουμε να δούμε πως θα ανατρέψουμε τις πρακτικές που οδηγούν στην καταστροφή του και πως θα οδηγηθούμε σ’ έναν βαθύτερο κοινωνικό μετασχηματισμό, ο οποίος θα αποκαταστήσει τη φυσική σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

Αυτό σημαίνει, μια εξανάσταση της ανθρώπινης συνείδησης, σημαίνει μια καθημερινή απόκρουση της βαρβαρότητας του συστήματος και μιας διαφορετικής τοποθέτησης στη συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι σε αυτά τα προβλήματα. Και αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Γιατί αυτή τη κουλτούρα, ότι ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του πλανήτη, και ότι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο και τον διόρισε κυρίαρχο του πλανήτη και του είπε ότι: «όλα αυτά είναι δικά σου», την κουβαλάμε από τα γεννοφάσκια μας!

Πρέπει να απαλλαχτούμε από τις θεωρίες του ανθρωποκεντρισμού, όπως και από τις αφελείς θεωρίες της θρησκείας και όλων αυτών των πραγμάτων. Αλλά κυρίως, πρέπει να αντιληφθούμε ποια είναι η ουσία και το νόημα της ζωής! Δηλαδή, δεν γίνεται αντί να ζούμε, να προσπαθούμε να επιβιώσουμε! […] Χρόνης Μίσσιος


Διαβάστε επίσης στο Tvxs: