Κάποτε σε μια περιοχή του Κόσμου, που τότε μετρούσε ακόμα τις πληγές της , μια παρέα έξι φίλων είχε μια εκπληκτική ιδέα. Ήθελαν να δημιουργήσουν μια νέα παρέα, μια οικογένεια.

Ads

Καθώς όμως και εκείνοι ήταν αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους, δε θα έφτιαχναν μια ομοιογενή οικογένεια, αλλά κάτι άλλο, ιδιαίτερο και ενδιαφέρον. Όσο τα χρόνια περνούσαν, τα μέλη της οικογένειας αυτής αυξάνονταν και από 6, έγιναν 28. Σήμερα είναι 27. Επειδή όμως και οι φίλοι μεγάλωσαν ηλικιακά, απέκτησαν τις δικές τους οικογένειες, οι οποίες αν και διαφορετικές, εντάχθηκαν σε αυτή τη μεγάλη οικογένεια. Διαφωνίες βέβαια ανάμεσα στους φίλους υπήρχαν, όμως πλέον δεν βαρούσαν ο ένας τον άλλον. Είχαν μεγαλώσει και είχαν ωριμάσει. Για να υπάρχει δικαιοσύνη στη μεγάλη οικογένεια, κάθε οικογένεια έστελνε κάποια άτομα ως εκπροσώπους, ανάλογα με το μέγεθος της. Καθώς τα συμφέροντα των οικογενειών ήταν διαφορετικά, οι εκπρόσωποι αυτοί προσπαθούσαν να εξισορροπήσουν τις διαφορές ανάμεσα στις 28 οικογένειες. Με τη σειρά τους, οι εκπρόσωποι επέλεγαν κάποια άλλα άτομα, τα οποία ήταν υπεύθυνα για την ηγεσία της οικογένειας αλλά και για τη διαχείριση των οικονομικών της.

Μια φορά όμως, ένας θυμωμένος εκπρόσωπος κατηγόρησε την οικογένεια ότι δε λειτουργεί δημοκρατικά καθώς τα άτομα που ηγούνται της οικογένειας αλλά και τα άλλα που είναι υπεύθυνα για τα οικονομικά, δεν στέλνονται απευθείας από τις οικογένειες, σε αντίθεση με τους εκπροσώπου. Ως αποτέλεσμα, οι εξουσίες των εκπροσώπων αυξήθηκαν, όμως οι φωνές συνεχίζονταν, με αποτέλεσμα μια μέρα, ένας εκπρόσωπος να εκφέρει τις απόψεις του : “Το πρόβλημα καλοί μου φίλοι δεν είναι πως αυτά τα άτομα δεν στέλνονται απευθείας από τις οικογένειες. Το πρόβλημα είναι μπροστά μας. Είμαστε όλοι σε μια οικογένεια η οποία πραγματικά μας βοηθά πολύ με τα χρήματα που μας δίνει, με τα προγράμματα που μας παρέχει και με την ελευθερία να μετακινούμαστε σε όποιο σπίτι από τα υπόλοιπα 27 θέλουμε. Όμως, έχουμε καταλήξει να βρισκόμαστε χωρισμένοι σε δανειστές και δανεισμένους, η ανάπτυξη μετράται μόνο με νούμερα και όχι στην ποιότητα ζωής και των 28 οικογενειών, η ανισότητα μεταξύ της οικονομικής κατάστασης των οικογενειών αυξάνεται αλλά οι οικογένειες είναι ανήμπορες να κάνουν πολλά φοβούμενες μην τιμωρηθούν (σσ. Για “δημοσιονομική απειθαρχία”), ενώ κάποιοι επιτήδειοι που βρίσκονται εκτός οικογένειας (σσ. ΔΝΤ και επενδυτικά ταμεία) ή και κάποιοι κακοπροαίρετοι συγγενείς (σσ. Θεσμικοί φορείς όπως το Γερμανικό Δικαστήριο (1) ή το κοινοβούλιο της Γερμανίας) από τις 28 οικογένειες που παρεμβαίνουν για να κάνουν τις δικές τους οικογένειες ισχυρότερες και πλουσιότερες, έρχονται, μας επηρεάζουν, και απειλούν τη δημοκρατία της οικογένειας μας! Κάποιοι δηλαδή!” .

Σχεδόν όλοι σηκώθηκαν και τον χειροκρότησαν, δίχως όμως να αντιληφθούν πως ο συγκεκριμένος εκπρόσωπος ήθελε πάση θυσία οι 28 οικογένειες και τα μέλη τους να συζητήσουν μεταξύ τους με ισηγορία τα (σσ. “υπερεθνικά) ζητήματα που δύνανται να βελτιώσουν την ποιότητα της δημοκρατίας στη μεγάλη οικογένεια. Δίχως να αντιληφθούν πως έπρεπε να λύσουν τα προβλήματα τους συνεργαζόμενοι, με την κάθε οικογένεια να μπορέσει να διατηρήσει όσα την κάνουν ξεχωριστή, απεμπολίζοντας όμως τα μεγάλα οικονομικά λάθη που έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση τη δημοκρατία της οικογένειας. Και αφού δεν τα αντιλήφθηκαν, όσο η οικονομία των οικογενειών χειροτέρευε, ακούστηκαν κάποιες φωνές σε αρκετά οικογενειακά τραπέζια.

Ads

Φωνές οι οποίες υπήρχαν πάντα, δεν ακούγονταν όμως τόσο πολύ. Οι “άνθρωποι” που άρχιζαν να ακούγονται ήταν ρατσιστές, ντυμένοι με το μανδύα της “αντίδρασης” απέναντι σε οτιδήποτε ξένο, άρα και απέναντι στη μεγάλη οικογένεια, που με κόπο δημιουργήθηκε. Αυτά τα άτομα, ασφαλώς δεν αποτελούσαν καμία αντίδραση αλλά “μια από τα ίδια”. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, όχι μόνο δεν στρέφονταν στη βελτίωση της συνεργασίας της μεγάλης οικογένειας αλλά κατηγορούσαν όποιον ξένο και αδύναμο έβρισκαν, μπας και πάρουν μερικές ψήφους. Δεν τους ενδιέφερε το κύριο συστατικό κάθε αξιοπρεπούς οικογένειας, η οικονομική, κοινωνική και πολιτική ισότητα ανάμεσα στα μέλη της. Βέβαια, τα άτομα αυτά, αν και επικίνδυνα, δεν ήταν το μόνο ζήτημα της μεγάλης οικογένειας, η οποία είχε αρχίσει να κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο. Μια από τις 28 οικογένειες, είχε ξεχάσει μάλλον την ουσία της προσπάθειας που γινόταν από τη μεγάλη οικογένεια. Το μόνο που την ενδιέφερε, ήταν πλέον οι αριθμοί των οικονομικών της μεγάλης οικογένειας, και σε μικρότερο βαθμό οι μεγάλες οικονομικές δυσκολίες των ανθρώπων από τις 28 οικογένειες. Με στόχο να δείχνει πως η μεγάλη οικογένεια μπορεί να ανταπεξέλθει σε κάθε είδους δυσκολία, ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο λειτουργώντας αυταρχικά. Οι 28 οικογένειες πλέον όχι μόνο δεν συνεργαζόντουσαν, αλλά αναπαρήγαγαν στερεότυπα η μια για την άλλη (σσ. Ο “πειθαρχημένος Βορράς και ο “απείθαρχος” Νότος που ξοδεύει τα χρήματα του σε ποτά και γυναίκες).

Οι οικογένειες είχαν διαχωριστεί και τσακωνόντουσαν ξανά. Μπορεί ο ένας να μη βάραγε τον άλλον όπως παλαιότερα, όμως πλέον ο ένας κέρδιζε χρήματα από τον άλλον. Πλέον, μερικές οικογένειες μετακόμισαν σε μικρότερα σπίτια, ενώ οι υπόλοιπες τις κοιτούσαν περιφρονητικά. Και, εκείνα τα άτομα που είχαν επιλεγεί για την οικονομική διαχείριση της μεγάλης οικογένειας, πλέον ασκούσαν μεγαλύτερη πολιτική επιρροή από ότι ασκούσαν οι εκπρόσωποι των οικογενειών. Παρέμβαιναν, εκβίαζαν, και όταν έβλεπαν ότι δε θα τους βγουν τα νούμερα, χρησιμοποιούσαν αρκετά από τα μέσα που κατείχαν (σσ. Όπως για παράδειγμα το άνοιγμα των ιταλικών Spreads, 11:10-12:55) για να ελέγξουν τις πιο αδύναμες οικογένειες. Ταυτόχρονα, οι πιο δυνατές οικογένειες, είχαν την εύνοια των ατόμων αυτών, σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούν να ανακαινίζουν τα σπίτια τους και να πετούν τους παλιούς σοβάδες στις αδύναμες οικογένειες. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και κάποια μέλη των οικογενειών που πίστευαν πολύ στη μεγάλη οικογένεια είτε σταμάτησαν να ασχολούνται με εκείνη εντελώς, είτε άρχισαν να της ασκούν κριτική. Κριτική, δίχως τον δήθεν μανδύα της ξενοφοβικής αντίδρασης, αλλά με στόχο την ισότητα, τη συλλογικότητα και τη δικαιοσύνη, αξίες που (όσον αφορά τη δεύτερη και την τρίτη κυρίως) αναφέρονταν από τον καιρό της Πολιτείας του Πλάτωνα για να χαρακτηρίσουν την “αρετή” μιας “οικογένειας”.

Η κριτική αυτή, υποστήριζε πως πράγματι, την εποχή όλα που όλα αυτά διαδραματίζονταν, ενδεχομένως να είναι σημαντικότατο να ανήκεις σε μια οικογένεια με τις αξίες που πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε μια οικογένεια, διαφορετική από τη σημερινή, όπου η ισότητα και η διαφάνεια κυριαρχούν, δίχως συναντήσεις με κλειστές πόρτες και χωρίς επιρροές από τα Funds και το ΔΝΤ (σσ. το οποίο έως το 2015 είχε κερδίσει 2.5 δις από τα δάνεια του προς την Ελλάδα). Σε μια οικογένεια που δε μετρά αριθμούς, αλλά ανθρώπους που ζουν με ποιότητα και ασφάλεια για τη μέρα που ξημερώνει. Σε μια οικογένεια που η ανάπτυξη σημαίνει ανάπτυξη και όχι περικοπές μισθών, ανεργία, ανισότητα, απλήρωτες υπερωρίες και υποτίμηση των δύο σημαντικότερων παιδιών, της παιδείας και της υγείας, για να βγαίνουν οι στόχοι των μνημονίων. Η κριτική αυτή μιλά για μια οικογένεια , για μια Ευρωπαϊκή Ένωση, που στόχοι όπως οι κοινοί φόροι για τις επιχειρήσεις, ο κοινός πανευρωπαϊκός κατώτατος μισθός, η θέσπιση πανευρωπαϊκού βασικού εισοδήματος δεν αποτελούν όνειρο, αλλά πιθανές λύσεις. Μιλά για μια οικογένεια, όπου ο ετήσιος μισθός της προέδρου της ΕΚΤ δεν ισούται με 20 ή 30 ετήσια εισοδήματα μιας τετραμελούς μικρομεσαίας οικογένειας της Ελλάδας.

Ο Crouch (2004, όπως αναφέρεται σε Φραγκονικολόπουλο, 2017), υποστήριζε πριν δεκαέξι χρόνια πως βρισκόμαστε ήδη σε μια φάση “μεταδημοκρατίας”, δηλαδή σε “ένα μοντέλο πολιτικής όπου η κοινωνία εξακολουθεί να κατέχει και να χρησιμοποιεί όλα τα θεσμικά όργανα της δημοκρατίας, αλλά μέσα από αυτά, η ενέργεια και η καινοτόμος ορμή απομακρύνονται από τη δημοκρατική αρένα προς τους μικρούς κύκλους μιας πολιτικοοικονομικής ελιτ … και η δημόσια εκλογική συζήτηση είναι ένα αυστηρά ελεγχόμενο θέαμα το οποίο διαχειρίζονται αντίπαλες ομάδες ειδικευμένων στις τεχνικές πειθούς και το οποίο εστιάζει σε ένα μικρό φάσμα θεμάτων που οι ομάδες αυτές έχουν επιλέξει”. Ακόμη και εάν η διατύπωση του Crouch χαρακτηρίζεται ως σωστή στο έπακρο (πολύ πιθανόν), και ακόμη και εάν η διατύπωση του Νόαμ Τσόμσκι για την ποιότητα της δημοκρατίας στην Ευρώπη επίσης επαληθεύεται (Chomsky, 2016,12) “στην Ευρώπη, η παρακμή της δημοκρατίας δεν είναι λιγότερο εντυπωσιακή (από τις ΗΠΑ), καθώς η λήψη αποφάσεων για κρίσιμα ζητήματα έχει μεταφερθεί στους γραφειοκράτες των Βρυξελλών και στις οικονομικές δυνάμεις που σε μεγάλο βαθμό αντιπροσωπεύουν”, η Ευρωπαϊκή Ένωση ακόμα υφίσταται. Το κατά πόσο , η ιστορία του μέλλοντος θα αναφέρει την Ε.Ε. ως ένα εκπληκτικό εγχείρημα ή ως μια εξαιρετική ιδέα που αλλοιώθηκε και απώλεσε το νόημα της από την αδιαμφισβήτητη υπερίσχυση της έννοιας του κέρδους εις βάρος της ισότητας και της αλληλεγγύης, μόνο ο χρόνος θα το δείξει. Ο, πάντοτε αξιοσέβαστος, Άρης Χατζηστεφάνου, υποστήριζε (1:16:47) πως πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στον “ευρωπαϊκό πολιτισμό ή την Ευρωπαϊκή Ένωση” . Το σίγουρο είναι πως σε περίπτωση που δεν υπάρξει καμία σύγκλιση ανάμεσα σε αυτά τα δύο και εφόσον η Ε.Ε. δε συμβάλλει τα μέγιστα ώστε να μειώσει τις οικονομικές ανισότητες ανάμεσα στους πολίτες της, τα αστέρια της θα μας πέσουν στο κεφάλι, και ξέρετε ποιος θα τα πληρώσει. Αλλιώς, ίσως και να λάμψουν πιο πολύ από ότι περιμένουμε.

Βιβλιογραφία:

1. Φραγκονικολόπουλος Χ. (2017). Ευρωπαϊκή Ένωση: Η αναπόφευκτη πρόκληση της δημοκρατικής νομιμοποίησης . Αθήνα: Επίκεντρο.
2. Chomsky N. (2016). Ποιος κυβερνά τον Κόσμο; . Αθήνα: Πατάκης.

Σημ:

(1) Πιο συγκεκριμένα , ο Φραγκονικολόπουλος (2017, 120) αναφέρει : “Η διαχείριση της κρίσης χρέους έχει καθιερώσει τη διάκριση μεταξύ “πιστωτών” και “δανειστών” και τον κυρίαρχο ρόλο του γερμανικού Κοινοβουλίου και του Ομποσμπονδιακού Δικαστηρίου σε θεματοφύλακα του ηγεμονικού ρόλου της Γερμανίας και των συμφερόντων της” (σσ. Στην Ε.Ε.) .