Στην ανάρτηση «H Kουρδική Δημοκρατική Aυτονομία και τι μπορούμε να διδαχθούμε από αυτήν» γράφαμε ότι θα δημοσιεύσουμε σε συνέχειες στο Tvxs.gr, το πώς οι Κούρδοι της Συρίας, σε συνθήκες πολέμου με το ΙΣΙΣ και εμπάργκο της Τουρκίας στην περιοχή, βήμα-βήμα, οικοδομούν τις δομές της Δημοκρατικής Αυτονομίας και του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού.Μετά την παρουσίαση της οικοδόμησης μιας εναλλακτικής οικονομίας, συνεχίζουμε με το νέο εκπαιδευτικό σύστημα που δημιουργούν, ώστε η παιδεία τους να γίνει μοχλός για το πέρασμα από την παραδοσιακή κατά βάση πρώην κοινωνία τους σε δομές μιας παραδειγματικής και για όλη την πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής, δημοκρατικής, δίκαιης και οικολογικής κοινωνίας.

Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα

Με την επανάσταση στη Rojava το εκπαιδευτικό σύστημα μπήκε επίσης σε μια διαδικασία  γρήγορης αλλαγής, προς μεγαλύτερη  πολυμορφία, διαφάνεια,  δημοκρατία και  συμμετοχή των μαθητών-τριών και δασκάλων καθηγητών. Πριν και κατά τη διάρκεια της επανάστασης γινόταν μαθήματα της κουρδικής γλώσσας στην αρχή σε χώρους των κοινοτήτων τους και στη συνέχεια και σε σχολεία που ιδρύθηκαν από το ίδρυμα της κουρδικής γλώσσας Saziya Zimanê Kurdi (SCC)

1. Η «Ακαδημία της κουρδικής γλώσσας, της ιστορίας και της λογοτεχνίας» (AZDW) στο Καμισλί (Qamişlo)
Είναι οργανωμένη στους χώρους πρώην ινστιτούτου γεωπονικής, σε ένα λόφο στις παρυφές της πόλης του Καμισλί. Στα πλαίσια του πανεπιστημίου της Hesekê οι φοιτητές έπρεπε να πειραματίζονται και στη γεωργία. Υπάρχουν στη διάθεση των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευομένων, γύρω από τις εγκαταστάσεις, και μεγάλες εκτάσεις για  καλλιεργητικούς σκοπούς. Έτσι υπάρχουν καλές προϋποθέσεις για μετεκπαίδευση. Μέσα από αυτή την ακαδημία συντονίζεται ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα του καντονίου  Cizîrê, συλλέγεται εκπαιδευτικό υλικό για τα σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκπαιδεύονται ή μετεκπαιδεύονται δάσκαλοι-ες για αυτό το σκοπό.

2. Η αρχή της διδασκαλίας της κουρδικής
Από το 1993 είχε ξεκινήσει να γίνεται διδασκαλία στην κουρδική γλώσσα, σε πολλά μέρη της Rojava και σε ιδιωτικές κατοικίες. Αυτό μετά από πρωτοβουλία του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος την εποχή εκείνη ζούσε στη Συρία και το Λίβανο. Η εντεινόμενη από το 1999 από την κυβέρνηση της Συρίας καταστολή στη Rojava είχε οδηγήσει στη μερική κατάρρευση της κουρδικής εκπαίδευσης, αλλά είχε συνεχιστεί σε κάποια μέρη από πολλούς ανθρώπους, κάθε φορά σε διαφορετικό διαμέρισμα για προστασία , συχνά με τη συμμετοχή 10-15 ατόμων. Αυτή η εμπειρία ήταν πολύ επωφελής το 2011.  Σε αυτήν  προστέθηκε και  η εμπειρία από το στρατόπεδο προσφύγων Maxmur στο νότιο Κουρδιστάν. Οι πλέον των 12.000 βορείων Κούρδων προσφύγων είχαν στήσει από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ένα εκπαιδευτικό σύστημα απαλλαγμένο από το τουρκικό κράτος και τα μεγάλα νοτιοκουρδικά κόμματα PDK και YNK με βάση την διάλεκτο Kurmancî. Οι Κούρδοι-σες στη Rojava μιλούν όλοι επίσης Kurmancî. Το 2011, έντεκα δάσκαλοι-ες ήρθαν από το στρατόπεδο Maxmur για ένα έτος στη Rojava, για να στηρίξουν με την εμπειρία και τη γνώση τους, όπου αυτό ήταν εφικτό.

Το καλοκαίρι του 2011, με τη δημιουργία του Λαϊκού Συμβουλίου Δυτικού Κουρδιστάν (MGRK), σταδιακά οργανώθηκαν σε όλο και περισσότερα μέρη χώροι διδασκαλίας της κουρδικής γλώσσας. Αυτούς τους χώρους από τώρα και στο εξής συντονίζει η εκπαιδευτική πολιτική. Σε σύντομο χρονικό διάστημα σε πολλά χωριά η διδασκαλία της κουρδικής γλώσσας γινόταν από τους εθελοντές, ενώ τα ιδιωτικά μαθήματα που διεξάγονταν στις πόλεις επεκτάθηκαν.  Στις αρχές του 2012 σε ορισμένα μέρη όπου το MGRK λειτουργούσε ιδιαίτερα καλά, στεγάζονταν σε κτίρια τα σχολεία γλώσσας. Μέχρι και στάβλους μετέτρεψαν σε σχολεία, όπου δεν είχαν άλλες επιλογές. Η επανάσταση άρχισε με τέτοιες δυσκολίες. Στα μαθήματα παίρνανε μέρος όχι μόνο μαθητές, αλλά και κάθε ηλικίας άνθρωποι. Αν υπήρχε μεγάλη ζήτηση μπορούσαν να οργανωθούν μαθήματα ανά ομάδες στη βάση της ηλικίας. Τον ρόλο των δασκάλων έπαιρναν αυτοί που πριν το 2011 είχαν πάρει μαθήματα κουρδικής γλώσσας και είχαν εξελιχθεί παραπέρα μόνοι τους, δηλαδή όποιος ήταν σε θέση να το κάνει και είχε εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Επειδή μέχρι το καλοκαίρι του 2012, εκπαιδεύτηκαν πολλές εκατοντάδες δασκάλων, αποφασίσθηκε από το MGRK και τους εκλεγμένους συντονιστές του, να εισαχθεί από τον Σεπτέμβριο του 2012 σε όσα το δυνατόν περισσότερα σχολεία η κουρδική γλώσσα. Ωστόσο, αυτό δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε όλες τις απελευθερωμένες περιοχές, ιδιαίτερα στη Cizîrê για δύο λόγους. Πρώτον, δεν υπήρξε επαρκής αριθμός δασκάλων που θα ήταν πρόθυμοι να το πράξουν. Δεύτερον, το καλοκαίρι του 2012, ιδίως στη Cizîrê το Μπαθικό κράτος ήταν παρόν σε αρκετές ακόμα πόλεις, δεν είχε αποσυρθεί εντελώς. Εκτός από το Afrin και το Kobanî, η διδασκαλία της γλώσσας εισήχθη σχεδόν παντού στις κουρδικές περιοχές του Χαλεπίου.
Το κίνημα της εκπαίδευσης στη Rojava κατάφερε, μέχρι το Σεπτέμβριο του 2013, την εισαγωγή της κουρδικής γλώσσας σε όλα σχεδόν τα σχολεία. Στα κυριαρχούμενα από το κράτος ακόμα τμήματα του Qamişlo η κουρδική γλώσσα έχει εισαχθεί παρά την εναντίωση του κράτους. Βέβαια, η Ακαδημία και το κίνημα της εκπαίδευσης γενικότερα , δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένο από τη διδασκαλία της κουρδικής γλώσσας στα σχολεία. Ο μεγάλος στόχος είναι να καταφέρουν να διδαχθούν όλα τα μαθήματα στην κουρδική γλώσσα με καλή ποιότητα και να μπορεί να περάσει στη συνείδηση των μαθητριών-ων οι στόχοι μιας δημοκρατικής, οικολογικής και φυλετικά απελευθερωμένης κοινωνίας στην πορεία της ζωής.

3. Το είδος διδασκαλίας
Τα τελευταία δύο χρόνια η κουρδική γλώσσα εισήχθη στα σχολεία ως ένα πρόσθετο μάθημα. Τα υπόλοιπα μαθήματα διδάσκονται ακόμα στα αραβικά. Σταμάτησαν όμως κάποια μαθήματα, και μάλιστα αυτό που γινόταν για την  ιδεολογία του Μπάαθ και για το κυρίαρχο  πολιτικό σύστημα στη Συρία. Επιπλέον, καταργήθηκαν τα σοβινιστικά τραγούδια, τα οποία έπρεπε τακτικά να τραγουδούν μαζί οι μαθητές-τριες. Ομοίως, τα αγάλματα των Άσαντ απομακρύνθηκαν, καθώς και όλα τα πολιτικά σύμβολα όπως σημαίες ή εικόνες. Φυσικά, οι περισσότεροι από τους διευθυντές σχολείων αντέδρασαν σε αυτό, αλλά με τη κατάσταση που είχε επικρατήσει δεν  μπορούσαν πλέον να ζητήσουν βοήθεια από τη κρατική εξουσία. Έτσι αποδέχθηκαν απρόθυμα κάποιοι την εισαγωγή ή την κατάργηση κάποιου σχολικού μαθήματος. Όταν κάποιοι διευθυντές συνέχιζαν να αντιδρούν, το MGRK χρησιμοποίησε την εξουσία του και τους έστειλε σε διακοπές. Θα μπορούσαν πάντα να γυρίσουν πίσω στην υπηρεσία σε περίπτωση που άλλαζαν μυαλά. Όπως προκύπτει από τη στάση αυτή του MGRK, το κίνημα της εκπαίδευσης δεν έχει καταργήσει τους διευθυντές σχολείων ή δεν έχει αλλάξει το σύστημα εντελώς. Βασίζεται σε μια λίγο πιο αργή, αλλά ενσυνείδητη εφαρμογή των αλλαγών. Η επανάσταση στο εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να γίνει καλά σε βάθος και να επενεργεί μακροπρόθεσμα. Θα πρέπει να προστεθεί επίσης ότι το κίνημα της εκπαίδευσης δεν ήταν καν σε θέση να αναλάβει τα πάντα, χωρίς να δημιουργεί πιθανώς σύγχυση.

Μια σημαντική πτυχή της εισαγωγής της  κουρδικής γλώσσας είναι η εθελοντική και όχι υποχρεωτική διδασκαλία της. Δεν είναι υποχρεωτικό μάθημα. Σχεδόν όλοι οι κούρδοι σπουδαστές-στριες πάνε στα μαθήματα γλώσσας. Αυτό γίνεται με μεγάλη ευφορία, η οποία είναι και ο λόγος που υπάρχει ικανοποιητική πρόοδος. Υπάρχει όμως και μια δυσκολία: Κάποιοι κούρδοι μαθητές δεν πάνε. Ιδιαίτερα τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που είναι κοντά στο Κουρδικό Εθνικό Συμβούλιο της Συρίας (ENKS). Για ιδεολογικούς λόγους, δεν τους το επιτρέπουν οι γονείς, μερικά όμως το αψηφούν αυτό. Η διδασκαλία στην κουρδική γλώσσα στα σχολεία αφορά στην εβδομάδα συνήθως τέσσερις έως και δέκα ώρες.

Μια άλλη σημαντική εξέλιξη είναι η εισαγωγή της διδασκαλίας της αραμαϊκής γλώσσας στα σχολεία με σημαντικό αριθμό μαθητών-τριών. Τα πρώτα μαθήματα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2013, για παράδειγμα, στην πόλη της Derik. Για το σκοπό αυτό, δημιουργείται σήμερα και ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα αυτής της γλώσσας από τους Σύριους που ζουν στην περιοχή. Μια διαφορά των Σύριων αλλά και των Αρμενίων σε σχέση με  τους Κούρδους, ήταν ότι αυτοί δεν είχαν την ευκαιρία να οργανώσουν σε ιδιωτικά σχολεία τα μαθήματα στη μητρική τους γλώσσα. Είναι επιθυμητό να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο και άλλες εθνοτικές ομάδες, όπως οι Αρμένιοι, οι Τουρκομάνοι και οι Τσετσένοι.

Οι διευθυντές στην αρχή αρνήθηκαν να συμπεριλάβουν στους ελέγχους και τα απολυτήρια το μάθημα της κουρδικής γλώσσας, γιατί αυτό θα σήμαινε επίσημη αναγνώριση. Το συριακό Υπουργείο Εσωτερικών τους στέλνει συνέχεια επιστολές και προσπαθεί να τους επιβάλει να κρατήσουν αυτή τη στάση και στη συνέχεια. Η αντίδραση αυτή ξεπεράσθηκε σε πολλά σχολεία των απελευθερωμένων περιοχών από το Καλοκαίρι του 2013. Αυτό ήταν μια ιστορική στιγμή, επειδή η συριακή κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποδεχθεί επίσημα την κουρδική γλώσσα. Γιατί πρόκειται για το αίτημα, σε μακροπρόθεσμη βάση, η διδασκαλία στην κουρδική γλώσσα και σε άλλες γλώσσες να αναγνωρισθεί επίσημα σε όλη τη Συρία, στον τομέα της εκπαίδευσης.

4. Η εκπαίδευση των δασκάλων
Με την απελευθέρωση πολλών πόλεων και περιοχών αυξήθηκε η ανάγκη για δασκάλους. Για να αντισταθμιστεί η έλλειψη στο καντόνι Cizîrê, ξεκίνησε συστηματική εκπαίδευση των δασκάλων σε διάφορα μέρη. Με την ακαδημία που δημιουργήθηκε και αναφέρθηκε πιο πάνω, η εκπαίδευση έχει βελτιωθεί σημαντικά. Ήταν απαραίτητη ώστε το Σεπτέμβρη του 2013 σχεδόν όλα τα σχολεία της Cizîrê μπόρεσαν να καλυφθούν με Κούρδους δασκάλους. Το ίδιο έγινε και στα άλλα δύο καντόνια, στο Afrîn (Ακαδημία Viyan για την κουρδική γλώσσα και την εκπαίδευση), στο  Kobanî (Ακαδημία Ferzad Kemanger για την κουρδική γλώσσα και την εκπαίδευση).
Οι εκπαιδευόμενοι δάσκαλοι-δασκάλες ασχολούνται μαζί με τους συνεργάτες της ακαδημίας, σε εντατική μορφή, με θέματα όπως τα ακόλουθα: κουρδική ιστορία, κουρδική λογοτεχνία, κουρδική γλώσσα, ιστορία των γλωσσών, γραμματική, ιστορία της αφομοίωσης, παιδαγωγική, δημοκρατικό έθνος, επιστήμη της γυναίκας (Jineolojî). Συστήνουν ακόμη ομάδες εργασίας για όλα τα θέματα στην φάση της μετεκπαίδευσης. Μια τέτοια σημαντική ομάδα έχει αρχίσει να δημιουργεί ένα λεξικό της κουρδικής γλώσσας.

Είναι σημαντικό που για την μετεκπαίδευση ενεργούν όλοι από κοινού. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου η συνηθισμένη σχέση δασκάλου μαθητή. Δίνεται μεγάλη αξία στην ανταλλαγή απόψεων και τη συλλογική δράση. Έτσι γίνεται συλλογικά το μαγείρεμα, η άθληση, το καθάρισμα. Μια πολύ σημαντική δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στις γεωργικές εκτάσεις γύρω από τα κτίρια των Ακαδημιών, προκειμένου να μη χαθεί η επαφή με τη γη και τη φύση. Έτσι στα χωράφια έχουν φυτευτεί οπωροφόρα δένδρα και λαχανικά, ενώ αναπτύχθηκε ένα έξυπνο σύστημα άρδευσης. Ο αριθμός των Κούρδων δασκάλων π.χ. στη Cizîrê είναι σήμερα περίπου 1.300, ενώ στα άλλα δύο καντόνια Afrin και Kobanî από 900 στο καθένα. Συνολικά, θα πρέπει να είναι περίπου 3.100. Πολύ αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των γυναικών, το οποίο είναι στο 80 – 90%.

5. Επίκαιρα προβλήματα
Υπάρχουν πολύ λίγα βιβλία, μπροσούρες, φυλλάδια και άλλα εκπαιδευτικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην τάξη. Από τη μία δεν τυπώνεται τίποτα στη Rojava επειδή δεν υπάρχει τυπογραφείο και από την άλλη λόγω του εμπάργκο από την Τουρκία, την τοπική Κυβέρνηση του νοτίου Κουρδιστάν (KRG) και τους ισλαμιστές, πολύ λίγα πράγματα μπορούν να περάσουν στη Rojava από το εξωτερικό.

Οι κούρδοι δάσκαλοι-λες είναι ως επί το πλείστον άνθρωποι που δεν έχουν εργαστεί στο παρελθόν σε σχολεία. Επειδή η διδασκαλία τους αποτελεί την κύρια δραστηριότητά τους, παίρνουν μια αμοιβή από MGRK, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες της ζωής τους. Το ποσό είναι λίγο περισσότερο από 100 ευρώ, το οποίο όμως στη Rojava έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από την ΕΕ. Οι άλλοι που υπήρξαν διορισμένοι δάσκαλοι συνεχίζουν να παίρνουν το μισθό τους  από το συριακό κράτος στην περιοχή Cizîrê, αλλά όχι στο Kobanî και Afrin.

Μια ειδική κατάσταση έχουμε με την έναρξη της επίθεσης του IS στο Kobanî από το Σεπτέμβριο του 2014 και οδήγησε στην εκδίωξη σχεδόν όλων των ανθρώπων από την πόλη. Αυτό σήμαινε, επίσης, την καταστροφή όλων των εκπαιδευτικών δομών μέσα και γύρω από το Kobanî. Πιο σημαντική από την καταστροφή των σχολικών  κτιρίων είναι η καταστροφή του εκπαιδευτικού συστήματος που είχε καθιερωθεί. Αλλά πολλοί από τους πρόσφυγες από το Kobanî  έχουν στήσει στο μεταξύ, στους καταυλισμούς Pîrsus (Suruç)/ Βόρειο Κουρδιστάν, τη διδασκαλία της γλώσσας. Αυτό δείχνει ότι ένα μέρος του πληθυσμού έχει ενσωματωμένο μέσα του το σύστημα της χειραφετικής εκπαίδευσης και μπορεί να οργανωθεί γρήγορα και αλλού υπό την έννοια αυτή.

Στοιχεία από το βιβλίο στα γερμανικά:  Η επανάσταση στη Rojava. Γυναικείο Κίνημα και Κομμουναλισμός μεταξύ του Πολέμου και του Εμπάργκο.