Η ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, προκειμένου να φύγει μπροστά, αφού μια τέτοια προσέγγιση οδηγεί σε οικονομική αναβάθμιση όλων των Βαλκανίων

Πολλά χρόνια πριν ο Α. Νταβούτογλου ξεδιπλώσει το νεοθωμανικό δόγμα της εξωτερικής πολιτικής που θα ακολουθούσε ο Τ. Ερντογάν, η κεμαλική πολιτική ηγεσία στην Άγκυρα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 εφάρμοζε αυτή την πολιτική στα Βαλκάνια. Με όχημα τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς και τους «ιστορικούς δεσμούς» (βλέπε Οθωμανική Αυτοκρατορία) ξεδίπλωνε ένα πολυπλόκαμο σχέδιο διείσδυσης στις χώρες που προέκυψαν από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και όχι μόνο.Η Αλβανία, η Βοσνία και η ΠΓΔΜ αποτέλεσαν το βασικό τρίπτυχο της εφαρμογής του σχεδίου αυτού σε πολιτικό, διπλωματικό, οικονομικό αλλά κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο.

Βαλκάνια με τουρκική παιδεία

Ενας από τους σημαντικότερους πυλώνες διείσδυσης ήταν η εκπαίδευση αφού μέσα από τουρκικά σχολεία κατάφεραν να μεγαλώσουν τα παιδιά της νέας αστικής τάξης που δημιουργόταν εκείνη την περίοδο στα Τίρανα και στα Σκόπια.Ειδικά στα Σκόπια το 1996 ιδρύθηκε το πρώτο τουρκικό ιδιωτικό σχολείο και γρήγορα απέκτησε αντίστοιχα ιδιωτικά σχολεία σε επτά πόλεις όπου η διδασκαλία γινόταν στην ντόπια σλαβική διάλεκτο, στα Αλβανικά και στα τούρκικα. Το σχολείο φέρουν το όνομα του Τούρκου ποιητή και λογοτέχνη Yahya Kemal που γεννήθηκε στα Σκόπια το 1884. Το σημαντικότερο ήταν ότι ένας στους τρεις μαθητές είχαν υποτροφία και η πλειοψηφία των μαθητών συνέχιζαν τις σπουδές τους στα τουρκικά πανεπιστήμια ενώ υπήχρε πάντα η επιλογή να ακολουθήσουν σε ιδιωτικό Πανεπιστήμιο των Σκοπίων που είχε γίνει με τουρκικά χρήματα από διάφορα ιδρύματα. Αντίστοιχη ήταν και η κατάσταση στην Αλβανία όπου λειτουργούσαν επί χρόνια 10 ιδιωτικά τούρκικα σχολεία και θρησκευτικές σχολές και 2 ιδιωτικά πανεπιστήμια.Εκτός από αυτό η ίδια πολιτική ακολουθήθηκε και σε επίπεδο στρατιωτικής συνεργασίας με αποτέλεσμα οι ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού της ΠΓΔΜ να μετεκπαιδεύονται σε παντός είδους σεμινάρια στην Τουρκία. Μάλιστα όπως σημείωναν το 2016 κορυφαία ευρωπαικά think tank «περισσότεροι αξιωματικοί μιλούν τουρκικά παρά αγγλικά».

Αλωνίζουν οι NGO

Δεύτερος αλλά σε καμία περίπτωση λιγότερο σημαντικός πυλώνας ήταν η δράση δεκάδων, εξαιρετικά ενεργών, τουρκικών μη κυβερνητικών οργανώσειων σε αυτές τις χώρες προωθώντας την τουρκική κουλτούρα, πολιτισμό και όχι μόνο. Κυρίαρχο ρόλο παίζει η ΤΙΚΑ, το μακρύ χέρι της Άγκυρας με δράση σε πάνω από 50 χώρες αλλά κυρίως στα Βαλκάνια και την ΠΓΔΜ.Μόνο το 2016 στα Σκόπια οι 53 τουρκικές μη κυβερνητικές οργανώσεις είχαν απονείμει 500 υποτροφίες σε φοιτητές πανεπιστημίων, 750 υποτροφίες μαθητών λυκείου και 750 σε μαθητές δημοτικού. Αν σε αυτά υπολογίσουμε και τις οικονομικές επενδύσεις της Αγκυρας σε καίριους τομείς των τοπικών οικονομιών αλλά και τα τουρκικά χρηματοδοτούμενα media στις χώρες αυτές αποκτούμε μια συνολική εικόνα του ρόλου της Τουρκίας που παίζει τα 30 τελευταία χρόνια στα Βαλκάνια.

Το μακρύ χέρι της Άγκυρας

Αυτή η βαθιά διείσδυση της Τουρκίας στα Βαλκάνια κι ιδιαίτερα στην Αλβανία και στην ΠΓΔΜ είχε μια επιπλέον κρίσιμη διάσταση για την χώρα μας. Είναι αντικειμενικά αποδεκτό ότι πίσω από την αυξανόμενη ένταση και ρητορική της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας κατά της χώρας μας όλη αυτή την περίοδο βρισκόταν η Αγκυρα υποδαυλίζοντας τις εντάσεις αυτές άλλοτε με πιο φανερό κι άλλοτε πιο υπόγειο.Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όποτε Αθήνα και Τίρανα άνοιγαν διαύλους επικοινωνίας το κόμμα των Τσάμηδων στην Αλβανία ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων. Πολλοί αναλυτές έχουν χαρακτηρίσει το κόμμα αυτό ως το μακρύ χέρι της Τουρκίας που διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς με την κυβέρνηση Ερντογάν. Μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο μεγαλύτερο μέρος των Τσάμηδων ζει στην Τουρκία.Κι όλα αυτά γιατί η Αγκυρα εκτός από το γεγονός ότι εκμεταλεύτηκε όλα τα χαρτιά της είχε και ένα επιπλέον χαρτί που δημιουργήσαμε εμείς. Π

ροβλήματα που χρόνιζαν με την Αλβανία αλλά και το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ μας γινόμασταν μέρος του συνολικότερου προβλήματος στα Βαλκάνια και πρωταγωνιστής των λύσεων.Η χώρα μας για πολλά χρόνια περηφανευόταν ότι είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες επενδύσεις σε αυτές τις περιοχές, ωστόσο ποτέ δεν τις έβαλε ή δεν τις χρησιμοποίησε προκειμένου να επιλύουμε τα προβλήματα κι όχι διαιωνίζοντάς τα. Είμασταν η μοναδική χώρα μέλος της Ε.Ε. όταν τα κράτη αυτά είτε δημιουργούνταν είτε συγκροτούνταν σε νέα βάση μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων και δεν μπορέσαμε να το εκμεταλευτούμε. Αυτό το κενό το κάλυψε η Τουρκία.

Λύση σημαίνει αναβάθμιση

Τώρα είμαστε σε μια νέα φάση με καλύτερους οιωνούς και μπροστά σε μια κατά κάποιον τρόπο ιστορική ευκαιρία. Η ΠΓΔΜ έχει δείξει δείγματα καλής θέλησης σε μια νέα πορεία μακρυά από τις ακρότητες του παρελθόντος.Πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά αν και εφόσον άποδειχθεί μέχρι τέλους ότι είναι πραγματική η καλή διάθεση και από την ΠΓΔΜ. Πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά και να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο.Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σε ό,τι αφορά τα βόρεια και τα ανατολικά σύνορά μας έχουν την βάση τους στην δεκαετία του ’90. Δεν είναι τυχαίο ότι η αναβαθμισμένη από τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στα Βαλκάνια Τουρκία βρήκε την ευκαιρία το 1996 να ανοίξει ένα καινούργιο κεφάλαιο διεκδικήσεων στο Αιγαίο μέσα από τις γκρίζες ζώνες και τα Ιμια.Τα βόρεια και τα ανατολικά σύνορά μας λειτουργούν όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία για πολλά χρόνια.

Και ο κοινός τους παρονομαστής είναι η Τουρκία. Η ευρωπαική πορεία των Δυτικών Βαλκανίων είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την χώρα μας, προκειμένου να φύγει μπροστά αφού μια τέτοια προσέγγιση οδηγεί σε οικονομική αναβάθμιση όλων των Βαλκανίων, η οποία θα λειτουργήσει επιπροσθέτως ως ασπίδα προστασίας απέναντι σε όποιους καλοθελητές και ξένους προς τις κοινωνίες παράγοντες που θέλουν να ηγεμονεύουν υποδαυλίζοντας τις εντάσεις μέσω των εθνιστικιστικών κύκλων.Οι τελευταίες κινήσεις της Αγκυρας στα Ιμια μας το θύμισαν για τα καλά. Και είναι καλό να θυμηθούν όλα τα πολιτικά κόμματα τον κλασικό κανόνα της μεταπολίτευσης ότι τα εθνικά θέματα δεν μπαίνουν στην μικροκομματική ατζέντα.Αυτός ο κανόνας έσπασε πρώτη φορά το 1992 με το Μακεδονικό και το πληρώσαμε ακριβά όπως αποδεικνύεται 30 χρόνια μετά. Δυστυχώς τον κανόνα αυτό τον έσπασε η Ν.Δ. ξανά και πάλι με το Μακεδονικό. Όμως το Μακεδονικό είναι το δέντρο. Το δάσος είναι η Τουρκία και δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

* Δικηγόρος, μέλος Π.Γ. Πράττω

Πηγή: Ενθέματα