Πάντα έβρισκα την ιστορία της φυλής των Ραπα-Νουι ιδιαίτερα συναρπαστική –από ανθρωπολογικής πλευράς. Ο πανάρχαιος πολιτισμός τους ευθύνεται για τα τεράστια, ανθρωπόμορφα  γλυπτά στο Νησί του Πάσχα, που η κατασκευή τους αποτελεί μυστήριο μαζί με τις Πυραμίδες και το Stonehenge.

Οι Ραπα-Νουι λοιπόν, κατεξοχήν ψαράδες στο επάγγελμα, αναγκάστηκαν κάποια στιγμή να εγκαταλείψουν τον τόπο τους γιατί …ξεκλήρισαν ολόκληρο το δάσος και δεν υπήρχαν πια κορμοί για να γίνουν βάρκες – λέγεται ότι στο νησί τους φύτρωναν οι ψηλότεροι φοίνικες σε όλο τον Ειρηνικό!

Αυτή η ιστορία πάντα με συνέπαιρνε γιατί μου φαινόταν αδιανόητο πως κατάφεραν να φτάσουν εκεί, να κόψουν μέχρι και το τελευταίο εναπομείναν δένδρο χωρίς να συνειδητοποιούν τι κάνουν, χωρίς να σκεφτούν ποτέ ότι το δάσος, όπως όλοι οι πόροι θέλει φροντίδα…

Κι αν φαντάζει περίεργο πως έφτασαν οι Ραπα-Νουι ως εκεί, πως είναι δυνατόν να βλέπανε την καταστροφή να έρχεται μα παρόλα αυτά να μην κάνουν τίποτα για να αλλάξουν τα πράγματα … αρκεί να δούμε τη συλλογική μας αντίδραση ως ανθρωπότητα σχετικά με την εξάρτησή μας από πηγές ενέργειας πεπερασμένες, που κάποια στιγμή θα μας αφήσουν χρόνους. Όλοι το γνωρίζουμε, κι όμως φερόμαστε λες και το πετρέλαιο δε θα τελειώσει ποτέ.

Μέσα από αυτή τη συνειδητοποίηση δημιουργήθηκε το ‘Κίνημα της Μετάβασης’ (Transition Movement), που σκοπό έχει να κάνει την μετάβασή μας  σε νέες μορφές ενέργειας και διαβίωσης πιο ομαλή, επιστρατεύοντας νέες μεθόδους σκέψης  και αντίληψης.

Συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για κάτι μοναδικό και πολύ διαφορετικό, όταν είδα ότι σε μια συνάντηση ομάδας μετάβασης οι συμμετέχοντες πριν ξεκινήσουν να συνομιλούν έκλεισαν όλοι τα μάτια, και σιωπηλά, ο καθένας μέσα του φαντάστηκε την γειτονιά του όπως θα ήθελε να είναι. Έβαλαν τους εαυτούς τους σε δημιουργική κατάσταση και μετά ξεκίνησαν τη συνεδρίαση. Κατευθείαν ήρθαν στο νου άπειρες συνελεύσεις στις οποίες παρευρέθηκα, όπου με το καλημέρα αρχίζουν οι συγκρούσεις οι φωνές και οι διενέξεις, η ασυνεννοησία και ο  εκνευρισμός.

Η Εσωτερική Μετάβαση (Inner Transition) είναι ένα ισχυρό, απαραίτητο και μεταμορφωτικό εργαλείο σε πολλές από αυτές τις ομάδες.  Χρειάζεται να στρέψουμε το βλέμμα μας και λιγάκι προς τα μέσα για να αναγνωρίσουμε τελικά ποιοι είμαστε, πια είναι τα πραγματικά μας θέλω, οι πραγματικές μας ανάγκες, τα κίνητρα, και οι φόβοι μας. 

Να καταφέρουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, να μάθουμε να ακούμε, και να συνεργαζόμαστε  και να αποκτήσουμε μια πιο ολιστική ματιά  του κόσμου αντικαθιστώντας το ‘ζουμ’ φακό της εξειδίκευσης με τον ‘ευργώνιο’ της οικουμενικότητας και της διασυνδεσιμότητας των πάντων με τα πάντα.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της μετάβασης είναι ότι αποσκοπεί σε βαθιές αλλαγές που γίνονται με αργά και σταθερά βήματα, περιλαμβάνουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της τοπικής κοινωνίας -τόσο κατά τον σχεδιασμό όσο και κατά την εφαρμογή τους, και δίνουν φωνή σε όλα τα μέλη μιας κοινότητας, ειδικά στα παιδιά.

Αυτό το ‘αργά και σταθερά’ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους γοργούς ρυθμούς μας, την συνεχή ανάγκη μας για ‘γρήγορα αποτελέσματα’ και το μότο ‘harder, better, bigger, faster, stronger’- το καρότο που μας (υπο)κινεί σαν κοινωνία αιώνες τώρα. Η Φύση κινείται με εντελώς διαφορετικούς χρόνους και έχει τον τρόπο της να φροντίζει όλα τα όντα, από το μικρότερο μέχρι το πιο μεγάλο. Ένα υγιές οικοσύστημα βασίζεται στην ισορροπία –κάτι που στις ανθρώπινες, καπιταλιστικές ειδικά, κοινωνίες έχει χαθεί προ πολλού, ακολουθώντας τον νόμο του ισχυρού ή όπως στην περίπτωση της ‘δημοκρατίας’ την θέληση των πολλών, αφήνοντας πάντα στην απέξω τους λίγους, αδύναμους ή μικρούς.

Οι ομάδες μετάβασης μεταμορφώνουν αργά τις τοπικές κοινωνίες από τα κάτω, ενδυναμώνοντας όλα τα μέλη τους ατομικά και συλλογικά. Βρίσκουν λύσεις σε θέματα που απασχολούν τους κατοίκους μιας περιοχής, κάνουν τους πολίτες συμμετοχικούς, αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες τους και το δυναμικό της ομάδας, μπαίνοντας στη δράση αντί να βρίσκονται συνέχεια στη γκρίνια και την αδράνεια του να περιμένεις πάντα κάτι από την απρόσωπη και αργοκίνητη ‘πολιτεία’. Επιτρέπουν  στους ανθρώπους να ονειρεύονται αλλά και να δημιουργούν μόνοι τους τις συνθήκες ώστε τα όνειρα αυτά να υλοποιηθούν.

Η Μετάβαση δεν είναι η τελευταία μόδα για να ακολουθήσει κανείς. Είναι ένας τρόπος να δούμε την πραγματικότητα γύρω μας όπως ακριβώς είναι, να σχεδιάσουμε λύσεις που θα είναι εφικτές με γνώμονα το απώτερο μέλλον, ξεκινώντας από μικρές, βιώσιμες αλλαγές στο τώρα μας. Το αποτέλεσμα είναι μικροί θύλακες αυτάρκειας και αειφορίας με σεβασμό στον πλανήτη ακόμη και μέσα σε αστικά περιβάλλοντα, με δυνατούς δεσμούς συνεργασίας ανάμεσα στα μέλη τους, και τοπικές κοινωνίες δεμένες και πιο χαρούμενες.

Στην Ελλάδα υπάρχουν τρεις τέτοιες ομάδες καταγεγραμμένες, αλλά μόνο μία -αυτή στην Ακαδημία Πλάτωνος, στην Αθήνα, έχει να επιδείξει πραγματικό έργο. Προσωπικά, φαντασιώνομαι τέτοιες ομάδες να ξεπηδούν παντού και να γεμίζουν οι πόλεις μας από ‘γειτονίες σε δράση’!

*H Τζέννυ Γκιουγκή είναι υποψήφια δημοτική σύμβουλος Θεσσαλονίκης με τις Γειτονιές σε δράση-Οικολογία,Αλληλεγγύη,Πολιτισμός, σύμβουλος επιχειρήσεων και ακτιβίστρια για τη διατροφική κυριαρχία