Είσαι ματαιόδοξο εμπόρευμα εξέχον.

Τι μας δένει με το “ευκατάστατο” νεοφιλελεύθερο παράδειγμα του τέλους του και τον θρύλο του περί μόρφωσης και εκπαιδευτικής πολιτικής; Κεφαλαιοποιώντας “γνώση” και “επιστήμη” τις ρίχνουμε στο παζάρι, υπό εμπορική διεύθυνση για κυκλοφορία, αφού απαντά στην επιθυμία των ανθρώπων “να ξέρουν”, να “γνωρίζουν”, ” να αισθάνονται”. Η σοφία αυτής της βιο-πολιτικής προσφέρεται από τους ειδήμονες όλων των “λογιών” επιστημοσύνης, που αισιόδοξα απαιτούν μεταρρύθμιση της παιδείας και με όρεξη το επιτυγχάνουν σε κάθε περίπτωση, συνεισφέροντας με αφθονία τους απόλυτους τύπους εφαρμογής της στην ελεύθερη οικονομία. Παράδοξο δεν υπάρχει, ούτε είναι αμαρτία. Ακόλαστα οι ακόλαστοι με ιδανικούς κώδικες λυτρώνουν τη ζήτηση και τη προσφορά του μύθου της αφθονίας, αυξάνοντας-την. Οι νεοφιλελεύθεροι, δεν είναι απαρατήρητο πως όλοι μας είμαστε, δαμάζουν την κρίση με την μεταρρύθμιση αλλάζοντας τον κόσμο, επιφορτισμένοι με την αγάπη προς τον πλησίον μας, την μέριμνα για τον άνθρωπο.

Όλοι το ίδιο επιθυμούμε, άγρυπνα. Συμβάλλω στα ίχνη του ανθρώπου. Στεριώσαμε στην νύχτα αιώνια. Όσο λίγο κι αν υπήρξα, υπήρξα. Ποτέ εσύ δεν θα υπάρξεις, της θεσούλας σου άγρυπνε φύλακα. Φροντίδα της ανάμνησης μιας στιγμής εξουσίας ως ζωής, δίχως θάνατο. Εικόνα τελειωμένη, επαναλαμβανόμενη αναρίθμητα, αντάξια της κολοσσιαίας προδιαγραφής σου. Δεν θα συμβεί στην υπόσταση σου τίποτα πραγματικό, αφού δεν ημπορεί να παραληρήσει στις περιστάσεις.

Οικονομολόγοι με ειδικότητα και εξειδίκευση, κοινωνιολόγοι από όλα τα πεδία γνώσης, νομικοί κάθε λογής δικαίου εύθυμα βυθίζονται στην συναισθηματικότητα της νεκρώσιμης ακολουθίας του ονείρου, όταν ήμουνα εμπόρευμα. Έτσι αντικαθιστούν τον πραγματικό κόσμο. Είσαι ματαιόδοξο εμπόρευμα εξέχον.

******
Καταφρόνηση του φόβου ως αναγκαιότητας.

Παραφρονώ με την ουμανιστική, καθαρή λογική της εποχής. Από τα συμβάντα της ζωής με το θρύλο τους και τους εφιάλτες τους, έμπιστα συγκροτημένοι, δεμένοι εξίσου με φιλία και σιωπή, αναπολώ με ενδιαφέρον το ριζοσπαστικό νόημα της ειρωνείας, με αισθητική και ηθική θύμηση για να αναμετρηθώ με την ανθεκτικότητα μου, να λογαριάσω τις δυνατότητες της ελευθερίας, που ανήκει στον καθένα μια για πάντα. Οδυνηρά τα φιλοσοφικά συστήματα. Αυτάρεσκες φωνές της διεργασίας απελπισίας και άρνησης του κόσμου. Στεφανώνουν το κεφάλαιο της σοβούσας κρίσης. Να ζήσω ως φάρσα μια ιδέα που να μην διαιρεί τους ανθρώπους. Μια ιδέα για να ζήσω τη μοίρα μου και να πεθάνω μέσα στη σιωπή, ζητώ. Η παιδεία μας σε απελευθερώνει από την καθημερινότητα, τη μοίρα, την συμπτωματικότητα, τη ζωή και το θάνατο, από την αξία ως συμβίωμα, συναισθαντικότητα, συμπάθεια, συμπόνια. Σε μαθαίνει καλά στην ηδονή της αλήθειας ως λογική της επάρκειας.

******

«Η εγγύτητά-μου» με την «Αντιγόνη»: «Ύβρις»

Το ανθρώπινο δράμα τριγυρίζει στους δρόμους του ευγενούς πνεύματος. Ανούσιο, σώφρονο πνεύμα. Απαιτεί ανέσεις, παρά κλάματα, για την αληθινή πρώτη κοινωνία. Πνίγει το βάθος στον πύργο που έχτισε με το χαραχτήρα του γέλιου της αναλγησίας. Μαστιγώνει τον πνιγμένο πόνο. Όρνιο που κατασπαράζει. Το μοραλιστικό πνεύμα. Περικυκλώθηκε από όντα λογικά. Πειραματόζωα επιτυχίας, αντάξια της «παιδείας» που τους «εδόθην». «Κοινωνικό αγαθό». Εγκύκλια και παγκόσμια. Μεταμοντέρνος υπερβατολογικός εκφυλισμός που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από την επιθυμία, η «παιδεία». «Ερωτική συνάντηση με το πνεύμα». Αυτοδημιουργία αμετάβλητη. Ανυπόφοροι οι κακοί δαίμονες με πείσμα νοσηρό, μεγεθύνουν την σιχαμερή φωνή της απελπισίας. Τόσες αθώες εξηγήσεις για τις πυρκαγιές, από τις οποίες προκύπτει πάντα το μέτρο. Χαρτογραφούν την καθιερωμένη σχέση με θρησκευτική ορμή. Πράγματι κρύβω την ντροπή μου. Ωστόσο η ιστορική εξέλιξη χύτρα δίχως κραυγή. Ένα βήμα να κάνω, αντιμέτωπο με το σημείο, και από πίστη να με ξεπερνά. Να μαρτυρεί το πεπρωμένο σιωπής. Προπαιδευτές της ψυχής δεν είχα για να αποσπάσω προαίσθημα αθανασίας. Ανασκευή: Δεν αρνούμαι διόλου, από νωρίς πενθούσα το τίποτα στο φέρετρο. Περιφρονώ την εκδίκηση και σημαδεύω την συγκίνηση. Εκδίδομαι με απελπισία σε κυπριακό στενό.

«Καινούργια ηδονή». Πώς να περιγράψω την ελπίδα με δαντέλες, την δόξα με θέλγητρα; Η προσφυγική ταυτότητα επαναλαμβανόμενη πρώτη κοινωνία-μεταμοντέρνος εκκλησιασμός των πολιτικών. Με θρησκευτική ευλάβεια, με δεδηλωμένη αγάπη και πάντα σε στιγμή ιδιαίτερη, αγνοώντας την έσχατη εμπειρία του άλλου, η εξόντωση, η έξωση, ο εκτοπισμός, η προσφυγο-ποίηση του ανθρώπου με θεμέλιο την ταυτότητα. Ένα πρόταγμα ανθρώπινης τρυφερότητας. Εμπορική επένδυση καθολικότητας. Να κοιτάζω καθαρά με καταφρόνηση για να αντεπεξέλθω και να κερδίσω μια μερίδα αυταπάτης. Περιοδεύοντας θίασος η παραίτηση μου. Διαρρηγνύεται. Μη έχοντας διόλου ταλέντο ανθρώπου. «οὐ ταῦτα ταύτῃ μοῖρά πω τελεσφόρος κρᾶναι πέπρωται, μυρίαις δὲ πημοναῖς δύαις τε καμφθεὶς ὧδε δεσμὰ φυγγάνω· τέχνη δ᾽ ἀνάγκης ἀσθενεστέρα μακρῷ» [Δεν είν’ γραφτό απ’ τη μοίρα τέτοιο ακόμα τέλος
αυτά να λάβουν, μα αφού δαμαστώ από μύρια βάσανα, τότε θα λυθώ, γιατί έχει η τέχνη πολύ πιο λίγη δύναμη απ’ την ανάγκη].( Αἰσχύλου Προμηθεὺς Δεσμώτης)

******

Απόσπασμα αφήγησης άνανδρου αγνώστου από το ζωντανό της θεατρικής ανάδρασης («Αφηγήσεις Γυναικών» -τρίτη θεατρική πράξη του σκηνοθέτη, Αιμίλιου Χαραλαμπίδη σε μια διασκευή του έργου της Νίκης Μαραγκού «Δεκαοκτώ Αφηγήσεις» ) ως αντί-κριση.

«Αξιολύπητος. Κάποτες μάταια αισθανόμουν ότι πατούσα την κακία της εποχής μου. Η ξιπασμένη μεγαλοπρέπειά μου στα παζάρια της σεβαστής παράδοσης προμήνυε την ακαριαία πώληση του ποιμένα. Δεν έγινα «αιδεσιμότατος». Βυθίστηκα στην πιο φρικώδη μορφή της υπνηλίας. Θέαμα, σύνηθες. Το συναντούσα μικρός στους εσπερινούς. Έχω μετατραπεί σε χρήσιμο …μισθοφόρο της ανάγκης. Έτοιμος να κάνω οτιδήποτε. Ασήμαντα σιχαμερός. Ασυγκράτητος υπηρέτης της δουλείας. Ακίνητος στο χρόνο, έτσι να εξέλθω από τον κόσμο. Καταμετρώντας τα χρήματα μου δεν μπορώ να εισέλθω στης επιθυμίας το αερικό, έξω από τον πάσα περιορισμό της κοσμολογίας. Καρατομώ ό, τι αγαπώ και μ’ αγαπά. Υπερβολικά ζητιάνος της λογιστικής ήχων μιας τελετουργικής αποκάλυψης. Πολυάσχολος και πολυπράγμων, με βιασύνη καταφρονώντας τη ζωή, εκτείνομαι ένοχος στην αγωνία της απελπισίας. Πώς να πλανέψω την αίσθηση για το τραγικό; Να αποπλανήσω το φθηνό του οδυρμού, ντύνοντας τον σε εκκεντρικό μασκαρά. Οι περιστάσεις διαφέρουν από εκείνες τις περιστάσεις που οι φόρμες της δημοτικής ποίησης, ολοζώντανες μοιραζόντουσαν την δυστυχία, δίνοντας της μια συλλογική υπόσταση ανθεκτικότητας. Στην πραγματικότητα τούτης της υπόστασης ο ηρωικός ατομισμός δεν μπορούσε να παραληρήσει. Λυπάμαι που το μυθιστόρημα δεν εμφυσά ζωή στην ισοβίως αξέχαστη πραγματικότητα. Η θύρα της ανθρώπινης αφήγησης προσβάλλει τους αυτάρεσκους ιδιοκτήτες του θρυμματισμένου λόγου με μακρά ζωή. Πρόσφατη η ιστορία ματαίωσης του φυσικού αρχέτυπου της κούρασης. Ηδονή παλιά».

******

“Το pop psychology” στην ισχνή πολιτική. Χρήσιμη τούτη η κατασκευή με τις υποκλίσεις στην πείνα. Νέο φάρμακο κι ο χρόνος περνάει. Η κοινωνία ως φαρμακεία. Έτσι η ζωή των ανθρώπων επανέρχεται στις τερατώδεις ανάγκες της κολοσσιαίας κατανάλωσης. Να ορίζαμε μια ορισμένη δίαιτα, απέχοντας από την υπερβολική αξίωση της πολιτικής μας. “Το pop psychology” νέα πικρή προδιαγραφή της μεθόδου σταγόνας- σταγόνας στα σκοτεινά μας πρόσωπα. Άλλος ένας νεκροθάφτης της μεγάλης πολιτικής ως συνέχειας της ηθικής. Αλίμονο στις λύπες μας. Ψελλίζω το χλωμό της ύπαρξής μου. Αποθαρρημένος.
 
* O Δρ Σωτήρης Θεοχαρίδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας και Κοινωνικών Επιστημών, Πρόεδρος Τμήματος Δημοσιογραφίας, Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Πανεπιστημίου Frederick Κύπρου